Открытый урок Ж.Жабаев“Ал?адай туралы ?рбір ой”, “Атаны? ?лдиі”

Жамбыл облысы, Талас ауданы, Майтөбе ауылыА.Дәулетбеков атындағы орта мектебініңҚазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі: Тоқбергенова Г. Жаңа сабақ: Жалаң және жайылма сөйлем 1. Миға шабуыл1. Сөйлем мүшесі деген не?2. Тұрлаулы мүшелерді ата.3. Тұрлаусыз мүшелерді ата.4. Жай сөйлем дегеніміз не?5. Жай сөйлемнің түрлерін ата6. Жақты сөйлем дегеніміз не?7. Жақсыз сөйлем дененіміз не?8. Жақсыз сөйлемнің жасалу жолдары қандай? 2.Жалаң сөйлемдер: Жаңбыр жауып тұр. Күн күркіреді.1. Тек қана тұрлаулы мүшелерден тұратын жай сөйлем жалаң сөйлем деп аталады.2. Бастауыш пен баяндауыштан ғана тұратын жай сөйлем жалаң сөйлем деп аталады  БАСТАУЫШ ТҰРЛАУЛЫ МҮШЕЛЕР БАЯНДАУЫШ Жалаң сөйлемнің сызбасы 3.Жайылма сөйлемдер:Жаңбыр себелеп жауып тұр. Күн қатты күркіреп тұр.1.Тұрлаулы мүшелермен қатар тұрлаусыз мүшелер қатысқан сөйлемді жайылма сөйлем дейміз.2. Тұрлаусыз мүшелері бар сөйлемді жайылма сөйлем дейміз. Жайылма сөйлемнің сызбасы: Жайылма сөйлемнің сызбасы: Бастауыш Анықтауыш Пысықтауыш Толықтауыш Баяндауыш  1.Берілген жалаң сөйлемді жайылма сөйлемге, жайылма сөйлемді жалаң сөйлемге айналдыр.Абай отыр. Хамит күндегісінен ерте тұрды.2. Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қойып, сөйлемнің түрін ажырат.Өнер алды- қызыл…Білімді- … жығар 4.“Ойлан, тап” Мәтіндегі сөйлемдер қай шығармадан, авторы кім?Жалаң және жайылма сөйлемдерді анықта.1. Қозы алып қашылды. Қой жараланды. Бұзаулар өлтірілді. Бірнеше құлындар желінді. Тұтқын болып кеткен көк күшік ауыл тұрғыны болды.2.Күзде оқу басталды. Аян екеуміз бір партада отырғанбыз. Бірінші күннен-ақ зеректілігімен көзге түсті. Мұғалім келмеді. Оқуымыз келер жылға тоқтаған еді. 5.“КІМ ЖЫЛДАМ?”  № Жай сөйлем түрлері Жақты сөйлем Жақсыз сөйлем Жалаң сөйлем Жайылма сөйлем 1 Үлкендерге құрмет көрсету керек + + 2 Қар жауды + + 3 Өзеннен балық аулаймыз + + 4 Біз мақтан тұтамыз + + 5 Жеті жұрттың тілін біл + + 6 Ұрлық түбі -қорлық + + 7 8 Оқыған озадыМенің бұл сөзге қосылғым келеді + + + + 9 10 Бейбарыс өмір бойы қыпшақ тілде сөйлегенМаған сабақтан қалуға болмайды + + + + 6.Семантикалық кесте 1. 78-жаттығу2. Көркем әдебиеттен жалаң, жайылма сөйлемге сөйлемдер тауып жазып келу. Үйге тапсырма: Елбасы мұраты – ел бақыты, гүлденген Қазақстан