Сын есімні? ма?ыналы? т?рлері 7 класс (?аза? тілі орыс сыныптарына)
Қазақ тілі сабағы7 «б» сыныбы
І. Үй тапсырмасын тексеру4 – тапсырма. 102 – бет.Сөйлемдердегі зат есімдерге тиісті жалғауларды қойып, жазыңдар.1. Теннисшілерге түгелдей ақ киім кию дәстүр..... (неге?) айналған.2. Ер адам... (кімдер?) шолақ немесе ұзын шалбар, қысқа жең көйлек киеді.3. Әйел... (кімдер?) шорты немесе қысқа белдемше киеді.4. Теннис.... (неге?) арналған аяқ киім... (ненің?) ішінен шұлық киеді.
Ребусты шеш. ‘‘ ’’‘‘‘ ’‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘ ’‘‘ ’’‘‘‘‘‘ ’’’’
ppt_yppt_yppt_y
ppt_yppt_yppt_y
style.rotation
Жиырма сегізінші қазанСынып жұмысыСын есімнің мағыналық түрлері
Сын есімнің мағыналық түрлеріСапалық сын есім сын есімнің тікелей өзінен жасалады, заттың түр-түсін,сын-сапасын анықтайды.Мысалы:жасыл (алқап), сарғыш (гүл), тәп-тәтті (алма), жаман (әдет), т. б. Қатыстық сын есім заттың сын-сипатын басқа сөз табының қатысы арқылы білдіреді. Мысалы: орманды алқап, гүлді өңір, алмалы бақ, әдепті қыз, қасиетті адам, т. б.
ppt_yppt_yppt_y
ppt_yppt_yppt_y
Қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың туғанына 170 жыл
ppt_yppt_yppt_y
Абайдың бар өмірі өзі туып өскен Шыңғыс болысы, қазіргі Абай ауданы, бұрынғы Семей облысында өтті. Ұлы ақын 1845 жылы әйгілі Қасқабұлақ басында, киіз үйде дүниеге келді. Әкесі Құнанбай бүкіл Тобықты елінің қаһарлы әміршісі, қатыгез, ал шешесі Ұлжан керісінше ағайын-туысқа қайырымды, мінезі жұмсақ, тілге бай адам болған.Міне, сәби шағынан-ақ Абай от пен судай екі ұдай, кереғар мінезді адамдар ортасында өмір кешті. Аяулы әжесі Зере мен анасы Ұлжанның жас бала қиялы мен санасының, мінез-құлқының қалыптасуына әсері мол болды. Ол екеуі айтқан ертегі, аңыз-әңгіме, күлдіргі, мысқыл, ел басынан өткен тарихи оқиғалар зерделі бала-Абайдың санасына біртіндеп сіңе берді. Осылайша, бала Абай өз халқының рухани ой қазынасына қанығып өсті.
ppt_yppt_yppt_y
1 – тапсырма. Мақал – мәтелдермен танысып, мағынасын түсіндіріңдер.4 – тапсырма. Мәтінді оқып, төменде берілген сөздер мен сөз тіркестерінің аудармасын дұрыс табыңдар.Қолайсыз Кожа животногоЫңғайлы Холод осениҚаһарлы НеудобныйҚорғану үшін Чтобы защититьсяЖауын – шашын Удобный Мал терісі КрепкийКүздің суығы Дождь 3 – тапсырма. Қара сөздің ішінен сын есімді табыңдар. «...Әрбір жаман кісінің қылығына күлсең, оған рақаттанып күлме, ыза болғаныңнан күл, ызалы күлкі өзі де қайғы». (4 сөз) ІV.Жаттығумен жұмыс
V. Бекіту тапсырмалары І. “Күз” өлеңі үзіндісінің ішінен сын есімдерді тауып, мағыналық түрлеріне ажыратыңдар. Күз Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан. Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай. Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп, Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.
ІІ. ТоптастыруАбай Құнанбаевқа сипаттама бер.арлыадалеңбекқоримандыақылдыбілімдіынтымақшыл
«Мадақтау» Әр адамның бас әрпіне байланысты,сын есімді жақсы сөздер айтылу керек.Мысалы: Дариға-дарынды,Шұға-шыдамды.Сергіту сәті
ІІІ. Тест жұмысы1.Сын есім дегеніміз не?А) Заттың сынын, түрін – түсін, сапасын, салмағын, көлемін, дәмін білдіретін сөз табы.Ә) Заттың санын, ретін және қимылдың мөлшерін білдіретін сөз табы.Б) Заттың атын білдіретін сөз табы.2. Сын есім сұрақтарын көрсет.А) Кім ? Не ?Ә) Қанша ? Неше ?Б) Қандай ? Қай ?3. Сын есім мағыналық жағынан нешеге бөлінеді ?А) 4 – кеӘ) 2 – геБ) 3 – ке4. Қатыстық сын есім қалай жасалады?А) сын есімнің тікелей өзінен жасалады, заттың түр-түсін,сын-сапасын анықтайды. Ә) сын есім заттың сын-сипатын басқа сөз табының қатысы арқылы білдіреді. Б) бөлшектенбейтін түбір сын есім5.Сапалық сын есімнің мысалын көрсет.А) жасыл ,қызыл, сарыӘ) бойшаң, өнерлі, ормандыБ) айна, тарақ, доп
6. Абай Құнанбаев қай жылы дүниеге келді?А) 1847 жылыӘ) 1846 жылыБ) 1845 жылы7. «Қара сөздерінің» саны қанша?А) 45 қара сөзӘ) 47 қара сөзБ) 48 қара сөз8. Абайдың әкесінің аты кім?А) МұхтарӘ) ҚұнанбайБ) Мағжан9. Берілген Абайдың нақыл сөздерінің ішінен, сын есімдерді табыңдар.Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті.Ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек». «Көкірегі сезімді, көңілі ойлыға бәрі де оның тұрмай ма аңдағанда». АбайА) Ыстық, нұрлы, жылыӘ) Қайрат, ыстық, сезімдіБ) Жүрек, бәрі, қасиеті10. А.Құнанбаевтың неше жылдық мерей тойы тойланып жатыр?А) 150 жылӘ) 140 жылБ) 170 жыл
1. А2. Б3. Ә4. Ә5. АЖауаптары6. Б7. Б8. Ә9. А10. Б
Синквейн әдісі(Бес жолды өлең)1. Зат есім2. Сын есім3. Етістік4. Сөйлем5. СинонимVI. Қорытындылау
«Қазақтың ұлы ақыны» тақырыбына шағын ойтолғау жазу.Ереже жаттау.VIІ.Үйге тапсырма
БАҒАЛАУ