Класс шагы Ном — бистин оннуувус


Класс шагы «Ном – бистин оннуувус»
Сорулгазы: Номга ынак болурунга, номну сонуургап номчуурунга кижизидер. Номну канчаар эдилээринин дугайында дурумнери-биле таныштырып, ооредилге номнарын камныг эдилээринге ооредир.
Дерилгези: Улегер домактар, шариктер, чечектер, бичии номчугаштар, делгелге номнар. Улуг ном чурук ажыдып кааш.
Класс шагынын чорудуу:I.Организастыг кезээ1,2 – оожум туруп кээр.
3,4 – деннежип алыр.
5,6 – бот-боттарынче коргеш, хулумзурер.
7,8 – мендилежир.
9,10 – оожум уруглар олуруп алыр.
11,12 – оожум оолдар олуруп алыр.
II. Богун бисте онзагай хун!
Чадаананын дугаары 1 школазында Чараш, демниг, найыралдыг Дорт «б» класстын оореникчилери-биле
Кичээлимни эгеледим.
Кымнын эн-не идепкейлиин,
Кичээнгейлиин, сонуургалдыын,
Кожуунувус башкылары, аалчылар Коруп коор дээш чедип келген.
Темавыс адын Дараазында тывызыкты Дарый тыпкаш билип аалы.
Одээ ак, хою кара. (Ном, солун). Эр-хейлер. Чуге…?
- Уруглар, богун бис силернин-биле кады «Ном – бистин оннуувус» деп кичээлди эрттирер-дир бис.
III. Шулуктер.
IV. Беседа.
Ном – дээрге бистин эн эки оннуувус-тур. Ном – дээрге билиглернин унер дозу болгай. Долгандыр турар бойдус, делегей дугайында хой-хой билиглерни кижи номнардан билип алыр. Эки оорениринге ном номчууру дузалаар. Ном – сээн оннуун, башкын, сумелекчин. Чуге дизе ном-биле силер хуннун-не ужуражып турар силер. Ном кезээде силернин чанынарда. Чуну-даа билбейн баарынарга ном силерге дузалаар, харыылап бээр. Номнар силерге дыннаксанчыг тоолду, солун тоожуну, элдептиг ужуралдарны ыдып бээр. Сылдыстар болгаш планеталар, унуштер болгаш дириг амытаннар дугайын чугаалап бээр. Номга бичиизинден эгелеп ынак болур. Номдан кижи хой-ле солун, ажыктыг чуулдерни билип алыр. Ном номчувас болза кижинин угааны сайзыравас болур.
V. Презентация «Номну канчаар камнап ап болурул? ».Ном дээрге эн-не унелиг эт. Он ухой кижилер номчуур, ооренир. Номдан чангыс-даа саазын ора сокпас. Номну дораан даштап алыр. Будук хирге бораштырбас. Ном чугле силерге херек эвес, силернин номнарынар оскелерге база херек. Номунарны камнап, арыг-силиг эдиленер.
VI. Презентация «Номну канчаар номчуурунун дугайында дурумнерни» корээлинер.
VII. Шулуктер.
VIII. – Ном чок болза кандыг болурул уруглар?
- Бистер номчуп билбес болур бис, чуну-даа билбес болур бис.
- Н.ч.б. думбей карангы-биле домей болур.
- Н.ч.б. кара согур-биле домей болур.
- Н.ч.б. солун тоолдар билбес болур бис.
- Н.ч.б. ооредилге-даа чок болур.
- Н.ч.б. делегейде кандыг-кандыг дириг амытаннар барын билбес болур бис.
- Н.ч.б. уну чок-биле домей болур.
IX. Ном дугайында кандыг улегер домактар билир силер?
- Ужук билбес кижи, уну чоктан дора.
- Эртинени черден казар, эртемнерни номдан тывар.
- Узп ижер суг дег херек, угаан билиг далайы – ном!
X. Чуруктар. Уруглар ном кижи ышкаш ооруур, мунгараар.Бо ном чуге мунгарап турары ол? (Чуге дизе арыннарын сып каапкан, хирлиг апарган, ора соп каапкан). Ынчангаш уруглар номун арыг-силиг эдилээр. Ол кижи ышкаш мунгараар. Номну багай эдилеп турар уруглардан дезип чоруксаар.
Бо ном кандыг-дыр, уруглар? (оорушкулуг). А чуге ооруп турары ол? Чуге дизе ол арыг, чараш, арыннары будун, орбаан. Чуге дизе номну камныг эдилеп турар.
XI. Ам болза оюн-викторина «Эн эки номчукчу». Кичээнгейлиг дыннааш, идепкейлиг харыылаар силер. Шын харыылаан кижиге сылдыс бээр мен. Хой сылдыс алган кижи «Эн эки номчукчу» болур. Ынчангаш ам бо адаан чуулдерим кайы тоолдун маадырынга хамааржырыл?
Уруп каан шар кымныныл? (Винни Пух).
Хурту, кнопка кымныныл? (Карлсон).
Кызыл борт кымныныл? (Красная шапочка).
Гармошка кымныныл? (Крокодил Гена).
Алдын дулгуур кымныныл? (Буратино).
Хрусталь идикчигеш кымныныл? (Золушка).
Алдын чуурга кымныныл? Шокар дагаанын).Ширбииш кымныныл? (Баба Яга).
Репка кымныныл? (Ашактын).
XII. Туннел. Кичээливисти синквейн-биле туннептээлинер.
- Чунун дугайында классшагы эрттирдивис? (Ном).
- Ном кандыг болур-дур? (ажыктыг, чараш, улуг, бичи, тыва, орус, оннуг…).
- Ном канчаар? (ооредир, кижизидер, ыглаар, ооруур, дузалаар, сумелээр…).
- Ном деп состу чуу деп сос-биле солуп болур бис? (Дептер).
- Ном дугайында чараш домактардан чугаалаптынарам уруглар.
* Ном – билиглернин унер дозу.
* Ном – бистин оннуувус.
* Ном – дээрге эн-не унелиг эт.
* Ном – дээрге бистин сумелекчивис.