Разработка урока по музыке Тыва улустун хогжум херекселдери


«Тыва улустун хогжум херекселдери»- деп ажык кичээлдин тургузууМонгуш А.М-К Хоомей болгумунун удуртукчузуКичээлдин хевири: Чаа тема тайылбырыКласс-2-8
Кичээлдин темазы: Тыва улустун хогжум херекселдери.
Кичээлдин сорулгазы:
1.Ооредиглиг кезээ: Оореникчилерни тыва национал хогжум херекселдерин сонуургап, оларнын хевирин, унун ылгап билиринге ооредир, билигже сундузун оттурар.
2.Кижизидикчи кезээ: Тыва чоннун культуразын унелеп билиринге кижизидер.
3.Сайзырадыр кезээ: Уругларнын угаан бодалын, аас чугаазын сайзырадыр.
Чадаганым эки эдимЧара какпайн ойнаар силерДошпулуурум эки эдимХылын успейн ойнаар силерДерилгези: тыва национал хогжум херекселдери, чуруктары, шулуктер, проектор, экран, ноутбук.
Кичээлдин тургузуу:
1.Организастыг кезээ: Онаалга хыналдазы- ыры – «Шагаа-биле» (нота бээр)
2.Чаа тема тайылбыры: Уруглар самбырада чуруктарнын аразындан кайы чурук ылгалып турар –дыр?
- (Игил)
-Эр-хейлер уруглар! (нота бээр)
Би стин бо хун ооренир темавыс дыка солун уруглар. Богунгу кичээливистин
темазынын адын кым тыптарыл уруглар?
- «Тыва хогжум херекселдери»
-Эр-хей!(нота бээр)
- кандыг тыва хогжум херекчселдери билир силер уруглар адап корээлинерем?
-Игил , бызаанчы, дошпулуур, чадаган.
-эр-хейлер уруглар! (нота бээр)Тыва хогжум херекселдери биле бо кичээливисте оон-даа чоок таныжып алыылынар уруглар. Ынчангаш бижип эгелээлинер:
(аудио слайд)
1. Игил- 2 хыл-деп состен укталган 2 хылдыг хогжум херексели. Игилдин тургузуу:
бажы, кулактары, текпелери, уну, хааржаа, хылдары, арны. Чазы.
(аудио слайд)
2. бызаанчы- «Бызаа унну»-дээн уткалыг дорт хылдыг хогжум херексели.
Тургузуу: бажы, кулактары декпези, уну, хааржаа, хылдары, чазы.
(аудио слайд)
3. дошпулуур – уш хылдыг хогжум херексели.
Тургузуу: бажы, кулактары, декпелери, хааржаа, хылдары.
4. чадаган – хааржаа, кулактары, хылдары, декпиижтери, 2 савааштары.
(Аудио слайд)
5.демир хомус- чаактары, дылы.
(Аудио слайд)
- чаа уруглар ам демир ужуктерни салып кааш, чуу-деп тыва-хогжум херекселдеринин дугайында шулуктер билир силер биске чугаалап берип корунерем.
-Эр-хейлер уруглар.(нота бээр) Ам биске тыва хогжум херекселдеринин
дугайында дурген чугаадан чугаалаптар кузелдиг улус аравыста бар бе?
-Эр-хейлер. (нота бээр)Ындыг болза бис ам хуулгаазын чадаганны ойнаар дээривиске хылдарында тывызыктар бар. Оларны тып корээлинерем.
1. эъткир суткур малывыстынЭткен уну мында келди (бызаанчы)
-Эр-хей(нота бээр)
2. барасканнын баарын суйбаарКулугурнун кулаан долгаар (игил)
-Эр-хей (нота бээр)
3.черни дээрни дээскиндирЧелиптерге хоглуг апаар (дошпулуур)
-Эр-хей (нота бээр)
4.хойлап алыр хоюгбайХогжумнернин хеймери (хомус)
-Эр-хей (нота бээр)
5. чада каган чарашпайЧангыс эвес хылдыгбайОру куду суйбааргаОткут уннуг хоглугбей (чадаган)
-Эр-хейлер. (Нота бээр)
Ам биске тыва хогжум херекселдеринин дугайында кожамыктап бээр кылдыр
Коккей Шевер биле____________ Долааны чалап аалыылынар.
Эр-хейлер оолдар. (нота бээр)
Ам силерге тест-биле ажылдар улеп бээр мен. Ону менээ кылып беринер уруглар.
Ам кичээливистин бир аалчызы Арам Мочак-Караевчини тыва хогжум херекселдеринин дугайында чугаалап бээрин дилеп алыылынарам уруглар.
______________________________________
Четирдивис бистин кичээливиске чедип келгенинер дээш.
Бистин богунгу кичээливистин сорулгазы чедип алдынган бе уруглар?
Тыва хогжум херекселдерин эки танып алдынар бе?
- ийе
Ындыг болза эки-дир уруглар, ам бажынга онаалга кылдыр кижи бурузу тыва хогжум херекселдеринин дугайында 2 кожамык, 1 ыры бижип экээр.
Муниципальное бюджетное учреждение
Сельский дом культуры с.Суг-Бажы
Открытый урок
Тыва улустун хогжум херекселдери