Презентация ?ылыми жоба Алма

әл-Фараби атындағы орта мектепЖамбыл облысы Шу ауданы Төле би ауылы 20.02.2016Ғылыми жобаның тақырыбыАлма 20.02.2016Қаржаубай Олжас Қайсарбайұлы4 «Ә» сынып оқушысы Аңдаухат әл-Фараби атындағы орта мектебінің 4 «Ә » сыныбының мұғалімі Джуманбаева Аида Калменқызының жетекшілігімен 4 « Ә» сынып оқушысы Қаржаубай Олжас Қайсарбайұлы «Мен зерттеуді үйренемін» деген мақсатпен қолға алған зерттеу жұмысы.Тақырыбы: АлмаМақсаты: Қазақстанда өсетін алмалардың түрлерін анықтап, адамдарға тигізетін пайдасын, жасалатын тамақ өнімдерін, алмалар туралы ертегі, жұмбақ, мақал-мәтел жинап, алмалардың құрамындағы дәрумендерді анықтап білу. Сол мақсаты орындалу үшін өзінің алма ағашын өсіріп көру, оның өнімдерін пайдалану. Алғыс сөзЕліміз егемендігін алып, тәуелсіздік туы биікке котерілген қазіргі кезеңде бүгінгі ұрпақтың қоғамымыздағы жаңару процесін жүзеге асырудағы бүгінгі ұрпақтың жүргізген жұмысы ұшан теңіз.Жеке ел болып дербес даму жолына түскен осы бастамамызды баянды етіп,нығайта түсуде жеткіншектерге жүктелер міндет те үлкен. Отанымыздың, қоғамымыздың келешектегі жан –ашыры да, арқа сүйері де осынау жас ұрпақтың арасынан шықпақ. Демек, оларды лайықты ізбасар етіп тәрбиелеп шығару үшін білім ордаларында баланың шығармашылық қабілетін және өз бетінше шығармашылық ізденісін дамыту,өз беттерінше зерттеп үйренуге бағыт беру.Әр баланың жеке қабілетін анықтап,оның сол бағытта жетелеу ұстаз парызы. Алма деген не? Алма-раушан гүлділер тұқымдасына жататын,өте кең тараған жеміс ағашы.Табиғи алманың жер шарында 36 түрі белгілі,олардың 10-12-сі шаруашылықта маңызы бар.Қазақстанда Сиверс алмасы,Недзвецкий,қырғыз алмасы,ранет,белый налив алмасы өседі. Алма ағашының өмір сүру ұзақтығы 20-100 жыл,биіктігі 3-10 метр болады.Ол 3-12 жылда жеміс береді.Алма Салтанат,Іле,Алатау шапағы,Алматы т.б. жерлерде өседі. Алманың түрлеріАлманың қыстық,жаздық,күздік түрлері бар. Жаздық алма 7-10 күнге дейін табиғи күйінде сақталады. Күздік алма 1,5-2 айға дейін сақталады.Қыстық алма 7 айға дейін сақталады. Менің алма ағашым Мен 2010 жылы сәуірдің 22 күні бақшама әкеммен бірге алма ағашын ектім.Ең алдымен топырақты қопсытып, оған тыңайтқыш қостық.Щұңқырды 60-70 см дейін ,ені 1-1,5 метрге дейін қазып,жас шыбықты отырғыздық.Тамыры өніп кету үшін 2-3 шелек су құйып тұрдым.Әкемнің айтуы бойынша отырғызылған ағаштың жақсы өнуі үшін бұтақтарының бөрікбасын қысқартып қояды.Егер қырқпаса ағаш жақсы өспейді деді әкем.Биыл 6 жыл болды 5- і жылында алма ағашым алғашқы жемісін берді.Өзім отырғызған алма ағашымның көктемде гүлдеп, содан кейін жемісін беруін мен асыға ,тағатсыздана күттім.Күткенім бекер болмаған сияқты.Міне содан бері әр жаз сайын алма ағашымның жемісін жеп келемін.Артылған алмадан анам түрлі дәмді тағамдар жасап береді.Әсіресе мені алтын анам алма шырыны мен алма тәттісін өте дәмді әзірлейді. Менің алма ағашым20.02.2016 СауалнамаАлманың пайдасыАдамға пайдасы көп ( 5 оқушы)Алманың тосабын жеп, шырынын ішеміз (5 оқушы)Жүрек ауруларын емдеуге пайдаланады (6 оқушы)Оның құрамындаВ1,В2,В6,С дәрумендері бар (6 оқушы)        Алма минералды заттарға өте бай Калий ТемірКальций Йод Алма –ем-дәмдік тағамҚаназдық БүйрекІш қату Жөтел Қанқысымы Алма құрамындағы дәрумендерА РВ1 ЕВ2 С Алмадан не пісіруге болады?Алма жемісінен әр түрлі тағамдар жасалады.Алмадан шырын,тосап,компот, джем,қақ жасауға болады.Алманы күнделікті тағамға,салаттарға пайдаланылады. Алманың алуан түрі болады Алма сусындары20.02.2016 Алманы күтіп-баптау керек20.02.2016 Тәтті пістіАлма пісті,Ақ алма ,қызыл алма,Жей бер, Олжас, шетінен үзіп алдаКөзім жайнап кетеді осы меніңБір нәрсеге алдымен қызығарда.Алма пісті ,қып –қызыл Шу алмасы.Алатаудың бұл алма замандасы,Қызғанбай –ақ қойыңдар менен оныТойғанымша жейінші мен алманы.Көркейткен ауланы,Көріңдар алманы.Тіліңді үйірер-Шырынды бал дәмі. ЖұмбақтарОтырған мекен етіп жапан дала,Бір талай мақұлыққа болған пана.Мезглжеткен шақта жүкті болып,Алты айда табады екен сансыз бала.Ортасында қызығы,Бұтасында азығы.Түсі бар ақты, көкті ,қызыл ала,Пайдасы адамзатқа тиген жаңа-Қойыпты ортасына қазық қағып,Сүйкімді көреді екен бала -шаға Мақал-мәтелдер1.Ағашы аласа болса да,Алмасы тамаша.2.Мәуелі ағаш майысқақа.3.Жемісті ағаштың басы төмен.4.Мәуесі бардың, әуесі бар.5.Жері байдың, елі бай.20.02.2016 ҚорытындыҚазақстанда алмалар түрі көп.Табиғи алманың жер шарында 36 түрі белгілі.Тұқымынан және өнімді жолмен көбиеді.Жамбыл облысында алмалар өсіріп,шырынынан шарап, сусын дайындалады.Жемісін емдік дәрі ретінде пайдаланады.Алманың зиянкестері: Алма биті,алма аурулары, ақ ұнтақ, жеміс шірігі.20.02.2016 Қолданылған әдебиеттер:1.«Өсімдіктану» авторы: Р.Әлімқұлқызы Б.Дүйсенбайқызы Е.Тұрбекқызы2.Өсімдіктану Энциклопедиясы5. «Мен адаммын» авторы: А.Рүстемов Назарларыңызға рахмет!20.02.2016