Презентация ?йкеліс к?ші. ?йкеліс т?рлері(7 сынып)

§32. Үйкеліс күші.Үйкеліс түрлері 7-сынып12 –ші қаңтар. 12-ое января. The 12 th of January.Үй тапсырмасы : Ф-7. Башарұлы Р.§32.3.Техникадағы үйкеліс әрекеті (лексия)14- жаттығу,115-бет , №1;5-есеп;§32 оқу

Оқыту мақсаты: Тыныштық ,сырғанау,домалау үйкеліс түрлерін айыруСабақ мақсаты: Үйкеліс күшіне анықтама беру , үйкеліс түрлеріне мысалдар келтіру және есептер шығару Сабақтың тілдік мақсаты : үйкеліс ,сырғанау үйкелісі, домалау үйкелісі, тыныштық үйкелісі, нормаль қысым күші сөздерін ағылшын тілінде қолдану,үйренуСырғанау үйкелісі –sliding friction Домалау үйкелісі-rolling friction Тыныштық үйкелісі-static friction Нормал қысым күші - the fore of normal pressure Өткен сабақ материалдары: денелердің өзара әрекеттесуі,күш, салмақ,бірқалыпты түзу сызықты қозғалыс. Деформация т.б 1.Денелердің өзара әрекеттесуін сипаттайтын шама-Күш2. F (Н) бұл не? Күш белгісі , өлшем бірлігі3.Дене пішінінің немесе көлемінің өзгеруі –Деформация4.Дене өзінің бастапқы пішіні мен көлемін өзгертеді – пластикалық деформацияда5.Дене бастапқы қалпына қайта келеді- серпімді деформация6.Гук заңының формуласы – F=kx 7. Күшті өлшейтін құрал динамометр8.Денеге бір мезгілде әрекет ететін бірнеше күштің әрекетіндей әрекет жасайтын күш – тең әрекетті күш9.Тең әрекетті күштің формуласы FR=F1+F210. Дененің жерге тартылу күші – ауырлық күші11. «g» физикалық шамасы неге тең g = 9,8 Н/кг12.Дененің тірекке неменсе аспаға түсіретін күші дененің салмағы деп аталады13.Дене салмағының формуласы P=mg14. Ауырлық күші қарастырылатын денеге түседі15.Салмағы 0 –ге тең болатын дененің күйі салмақсыздық деп аталадыӨткен тақырыптарға шолу







Бір дене екінші дененің бетімен қозғалған кезде пайда болатын күш үйкеліс күші д.аFүйк

Сонымен үйкеліс жанасатын беттердің қандай материалдан жасалатынына, олардың өңделу сапасына және бір беттің екінші бетке түсіретін қысым күшіне тәуелді болады Видеоролик Демонстрация Үйкеліс аз да көп те болуы мүмкін , яғыни сандық жағынан сипаттауға боладыФАрбашаны тақтай бетінде динамометрмен тартамыз арбаша бір қалыпты қозғалған кезде динамометрдің көрсеткіші Үйкеліс күшінің модулін көрсетеді Жүргізілген көптеген тәжірибелер үйкеліс күшінің модулі қысым күшінің модуліне тең екенін көрсетеді Fүйк=µNN=mgFүйк- үйкеліс күші N-қысым күшінің модуліµ- үйкеліс коэффициенті Дененің өзі жанасып тұрған бетке ( жанасу бетіне перпендикуляр)түсіретін күшін нормал қысым күші деп атайдыNFүйкFmgN=mgN-нормал қысым күшіНормаль қысым күшіТарту күшіДененің салмағы ауырлық күшіБерілген денеFүйк=Fтр Сырғанау үйкеліс коэффициенті{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Үйкелетін денелер Үйкеліс коэффициентіАғаш мұз бетімен0,0035Болат мұз бетімен0,015Ағаш ағаш бетімен0,07-0,50Метал ағаш бетімен0,1Метал метал бетімен0,15-0,20{16D9F66E-5EB9-4882-86FB-DCBF35E3C3E4}Сырғанау үйкеліс коэффициентіасфальттабетондажолдаҚұрғақ Ылғал Құрғақ Ылғал қарақұммұздақ0,60,40,950,850,5(0,3)0,7(0,5)0,15Техникада үйкеліс коэффициентін арттыру Техникада үйкеліс әрекетін азайту Сырғанау үйкелісі – трение скольжение -sliding frictionДомалау үйкелісі - трение качения – rolling frictionТыныштық үйкелісі - трегние покоя – static frictionНормал қысым күші – на передний план нормалного давления – the fore of normal pressure sliding frictionrolling friction-static frictionТ-1
fill.on
fill.on
fill.on sliding frictionrolling frictionstatic frictionthe fore of normal pressureСырғанау үйкелісі ДомалауүйкелісіТыныштық үйкелісіНормал қысым күші Т-2

Тапсырмалар Үйкеліс түріне қарайсуреттердіорналастыр Т-3 Үйкелісті азайту және арттыру , екі жаққа бөліп жинақтаТ-4 Т-есептер 1Қыстың күні төмпешіктен шанамен төмен қарай сырғанаған бала тегіс қар үстінде неге баяу қозғалады?2. Не себепті шарғы жіптен жасалған бау шпагат жіптен жасалған баудан қиынырақ шешіледі?3. Велосипедпен төмен қарай түскенде неге жеңіл болады, қандай үйкеліс түрі болады? Үйкеліс азЗаттың материялына байланыстыҮйкеліс артады, домалау үйкелісі

1-есеп.Жалпы массасы 1 т болатын жүгі бар шананы ат мұз үстінде сүйретіп келеді . Шана табаны мен мұз арасындағы үйкеліс коэффициенті 0,05 .Ат арбаны қандай күшпен тартып келеді ?2-есеп Массасы 70 кг шкафты орнынан жылжыту үшін қандай күш жұмсау керек? Үйкеліс коэффициенті 0,3.3-есепМассасы 50 кг дене 200 Н күштің әрекетінен жазық бетте бірқалыпты қозғалып келеді . Үйкеліс коэффициенті неге тең?Т-есептер 2 Берілгені : m= 1 т 1000кг µ=0,05Fүйк-? ШешуіFүйк= µNN=mg Fүйк=µNЕсептелуі Fүйк= 0,05*1000 кг * 10 Н/кг =500 НЖ: 500 НFүйк= µNN=mgЖ: 500 Н
Берілгені : Шешуі Есептелуіm=70 кг Fүйк=µN Fүйк=0,3*70кг*10Н/кг=210Hµ=0,3 N=mg Fүйк=µmg Ж: 210 НFүйк=?Fүйк= µNЖ: 210 Н
Берілгені : шешуі: Есептелуі:m= 50кг Fүйк= µNF=200H N=mg µ = = 0,4 µ=µ=? FN200 Н50кг*10 НкгЖ: 0,4Fүйк= µNЖ: 0,4
Сабақ аяқталды -Сау болыңыздар оқушылар! – до свидания ученики! – good bye class!fill.onfill.onfill.on