ЖобаТолы? ме?герту теориясы” бойынша о?у ма?саттары таксономиясы ар?ылы ?аза? тілі п?нінен саба? ?лгісі

Алматы облысы бойынша педагог қызметкерлердің біліктілігін арттыру институтыЖОБАНЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Б. Блумның “Толық меңгерту теориясы” бойынша оқу мақсаттары таксономиясы арқылы қазақ тілі пәнінен сабақ үлгісі Орындағандар: Жамбыл ауданы, МДШО “Қарасай” орта мектебі Гүлнар Жамбыл ауданы ауданы орта мектебіАлматы 2015 ж Бастауыш сынып оқушыларын қазақ тілі сабағында белсенділігін арттыру, сапалы шешім қабылдауға, ақпаратты талдай, жинақтай отырып ішінен қажеттісін алуға үйрету. Оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру. оқушылардың білім деңгейін көтеру;- теориялық бөлімін меңгерту, содан кейін оны практикада бекітуге үйрету;- білу, түсіну, талдау, жинақтау, қолдану, баға беру қабілетін дамыту;- барлық оқушының дамуы үшін жүйелі жұмыс істеу. қазіргі таңдағы әрбір ұстаздың да, оқушының да іс-әрекеті ерекше шығармашылық сипатта болуы керек. Әр оқушының, аз дегенде, бір пәнге болса да, қызығушылығы оянады. Қабілетсіз бала болмайды, сондықтан оқушының «ұйықтап» жатқан қабілетін «оятып» дамыту, және 5-6 сыныптан бастап барлық оқушыларды ерте кәсіби бағдарлау мәселелері шешімін табады. Бұл жағдайда оқушы мұғалімнің көмегінсіз өз бетімен білім алып, өзін-өзі басқару (рефлексивті амал негізінде) арқылы өз бетімен дами алатын тұлғаға айналады және өмір бойы өз бетімен білім алып, проблемалық ситуацияларды шешуде қолдана білу дағдысы қалыптасады. Сабақтарды ерекше , жаңа технология жобасымен өту оларға еркін сөйлеп, ойларын ашық жеткізуге, сыншыл көзқарас байқатуларына мүмкіншілік туғызады. Бүгінгі қоғамға да, мектепке де керегі осылар. Оқушылары өз бетімен дамуын өзі басқара алатын мұндай сынып синергатикалық амал негізінде өзін-өзі басқаратын ұжымға айналады. Енді осы технологияны қолданылған сабақ жоспарын назарларыңызға ұсынамын. Білім игеруге бағытталған 6 қадам {5940675A-B579-460E-94D1-54222C63F5DA}Ойлау деңгейіСұрақтар үлгілеріПайдаланылатын етістіктерБілуНе? Кім? Қашан? Қай жылы болды? Қалай болды? Формуласын жаз. Атап көрсетЕске түсіру, анықтау, мақұлдау, қайталау, атау, әңгімелеу, ұсыну, табуТүсінуСөйлемді аяқтаңыз. Не білдіңіз? Неліктен? Сөйлемді өзгертіңіз. Өзара байланысын түсіндіріңіз. Жорамалды тексеріңіз. Қорытынды жасаңыз.Қайта қарастыру, сәйкестендіру, талқылау, тарату, мойындау, қайта қарау, түсіндіру, әңгімелеу, айқындауҚолдануБұл қалай пайдаланылады? Бұл немен байланысты? ... Қандай жағдайларда?Көрсету, тағайындау, орындау, суреттеу, қолдану, пайдалану, айналысуТалдауНеге? Қалай? ... Себебі не болып табылады? Қорытынды үшін не нәрсе дәлел? ... Себебі қандай? ... Бір-бірімен қалай үйлеседі?Ажырату, саралау, үміт арту, даулау, жатқызу, салыстыру, тәжірибеден өткізу, зерделеу.ЖинақтауЕгер бұл іске асатын болса, осыдан кейін не болады? Теорияның болжамы іске аса ма? Алынған ақпарат негізінде қандай қорытынды жасадым? Бұл онымен қалай байланысты?Тұжырымдау, оқыту, әзірлеу, дамыту, қайта анықтау, ұсыну, жасауБағалауБұл жақсы ма және неліктен? Бұл қисынды ма және не себепті?Жорамалдау, бағалау, таңдау, баға қою, анықтау, санау, өлшеу, айыптау. Сабақтың тақырыбы: Зат есімнің септелуіМақсаты:1. Зат есімнің септелуі жүйесін және септік жалғауларының емлесін меңгерту, сөйлеу кезінде септік жалғауларын дұрыс қолдана білуге үйрету.2. Оқушылардың сауатты жазу дағдыларын жетілдіру, сөздік қорын байыту, байланыстырып сөйлеу дағдысын одан әрі дамыту.3. Оқушылардың тапқырлыққа, еңбекшілдікке, ана тілін қадірлеуге тәрбиелеу.Жұмыс нәтижесі: Әр оқушы ынтымақтастықпен жұмыс жасауға дағдыланады; бірін-бірі үйретуге машықтанады; әр түрлі көзқарастарды салыстырады, сынай алады, басқа оқушылардың пікірлерін құрметтеуге, бағалауға үйренеді.  Түрі Мазмұны Мысалы Тақырыбы: Зат есімнің септелуіБалл БІЛуӨтілген оқу материалын нақты фактілерден бастап тұтас теорияға дейін есте сақтау және қайталап айтып беру. Оқушылардың бұл деңгейді меңгергендігін көрсететін нақты әрекеттері: терминдерді, фактілерді, негізгі түсініктерді, ережелер мен принциптерді білуі. Бұл деңгейдің оқу тапсырмалары ақпаратты білімге айналдыра алумен ерекшеленеді1. Жалпы, жалқы есім дегеніміз не?2. Негізгі зат есім дегеніміз не?3. Туынды зат есім дегеніміз не?4. Зат есімнің жекеше түрі дегеніміз не?5. Зат есімнің көпше түрі дегеніміз не?балл ТҮСІНУМатериалды бір формадан екінші формаға ауыстыру, өзгерту, оқиғаның ары қарай өрбу барысында болжас жасау. Екінші деңгей тапсырмасын оқушының меңгергендігін мынандай нақты әрекеттерінен көруге болады: фактілерге, принциптерге, ере желерге түсініктеме береді, ауызша материалды математикалық түрге сала алады, қолда бар деректерге сүйене отырып мәселенің соңы не болатынына болжам жасай алады.  «Ерте – ерте ертеде, ешкі жүні бөртеде, зат есімжерінде, қазақ тілі елінде Септік деген шал болыпты. Елде жұт болып, ашаршылық жайлапты. Бұл ашаршылық Септік шалдың үйіне де келіп жетіпті. Атау атты ұлы қайтыс болғанда шал ағашқа аттың қылын керіп, тиегінің орнына қойыпты да, үнсіз егіліпті. Ай өткен соң Ілік деген ұлы өлгенде тағы бір ішек тағып, «ненің зияны, кімнің көзі тиді екен?» – деп егіледі.Ай өткен соң Барыс атты ұлы дүниеден өтеді. Сонда шал тағы үшінші ішек тағып «кімге айтып жылайын неге ғана өлді екен?» – деп жоқтау айтады. Табыс атты ұлы өлгенде «нені айтып, кімді ғана қарғайын?» – дейді. Жатыс атты ұлы да аштықтан өлгенде ағашқа бесінші ішек тағылып, «неде, кімде екен себебі? – деп жылайды. Шығыс ұлы да қайтыс болады, алтыншы ішек тағылып «неден қайтыс болдың, кімнен сені сұраймын? » – деп егіледі. Көмектесі де сол ашаршылықтан қайтыс болғанда «кіммен өмірсүрмекпін, немен енді шұғылданамын?» – деп жоқтау айтып егіледі. Содан 7 ішек, 7 тиек тағылып «жетіген» аспабы пайда болыпты. Осы аспап арқылы Шал мұңын халыққа жеткізген деседі.Септік жалғаулары дегеніміз не?Қазақ тілінде неше септік бар?Зат есімнің септелуі дегеніміз не?Кім септіктерді атайды, сұрағын, жалғауын. балл     Түрі Мазмұны Мысалы Тақырыбы: Асқорыту мүшесінің құрылысы Балл ҚОЛДАНУӨтілген оқу материалын нақты фактілерден бастап тұтас теорияға дейін есте сақтау және қайталап айтып беру. Оқушылардың бұл деңгейді меңгергендігін көрсететін нақты әрекеттері: терминдерді, фактілерді, негізгі түсініктерді, ережелер мен принциптерді білуі. Бұл деңгейдің оқу тапсырмалары ақпаратты білімге айналдыра алумен ерекшеленедіТапсырма. 12-жаттығу «Көбелектерді өз гүліне қондыр.»Ұшып жүрген жеті көбелек, әрқайсысында септік сұрақтары жазылған. Жеті гүлдің әрқайсысында септік аттары жазылған көбелектерді қондыруымыз керек.2-тапсырма. 10 – жаттығу. Шеңбер, ата қарлығаш сөздерін септе.А.с.   ата шеңбер қарлығашІ.с.  атаның  шеңбердің        қарлығаштыңБ.с.   атаға  шеңберге        қарлығашқаТ.с.   атаны   шеңберді        қарлығаштыЖ.с.  атада    шеңберде      қарлығаштыШ.с.  атадан   шеңберден   қарлығаштанК.с.   атамен   шеңбермен   қарлығашпенбалл ТАЛДАУМатериалды бір формадан екінші формаға ауыстыру, өзгерту, оқиғаның ары қарай өрбу барысында болжас жасау. Екінші деңгей тапсырмасын оқушының меңгергендігін мынандай нақты әрекеттерінен көруге болады: фактілерге, принциптерге, ере желерге түсініктеме береді, ауызша материалды математикалық түрге сала алады, қолда бар деректерге сүйене отырып мәселенің соңы не болатынына болжам жасай алады.   балл     Түрі Мазмұны Мысалы Тақырыбы: Асқорыту мүшесінің құрылысы Балл ЖИНАҚТАУӨтілген оқу материалын нақты фактілерден бастап тұтас теорияға дейін есте сақтау және қайталап айтып беру. Оқушылардың бұл деңгейді меңгергендігін көрсететін нақты әрекеттері: терминдерді, фактілерді, негізгі түсініктерді, ережелер мен принциптерді білуі. Бұл деңгейдің оқу тапсырмалары ақпаратты білімге айналдыра алумен ерекшеленеді1.«Әке» сөзі қай септікте тұрғанын тапА) А.с.               С) Б.с. В) І.с.                Д) Ж.с.2.Ілік септігінде тұрған сөзді белгілеА) Оқушы      С) Оқушының В) Оқушыға    Д) Оқушыға3.Барыс септігінің сұрағын белгілеА) Кімге? Неге? Қайда?     В) Кімдерге? Кімді? Нені? С) Кімге, Кімді? Нені? Д) Кіммен? Немен?4.Табыс септігінің жалғауын белгілеА) -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті   В) -да, -де, -та, -те С) да, -де, -та, -теД)  -мен, -бен, -пен5.Жатыс септігінде тұрған сөзді белгілеА) көктемде     С) мектеппен В) далаға         Д) мектептен6.Шығыс септігінде тұрған сөзді табыңызА) сабаққа        С) сабақтан В) сабақты       Д) сабақпен7.Көмектес септігінің сұрақтарын атаА) А.с.            С) Б.с. В) І.с.              Д) Ж.с.балл БАҒАЛАУМатериалды бір формадан екінші формаға ауыстыру, өзгерту, оқиғаның ары қарай өрбу барысында болжас жасау. Екінші деңгей тапсырмасын оқушының меңгергендігін мынандай нақты әрекеттерінен көруге болады: фактілерге, принциптерге, ере желерге түсініктеме береді, ауызша материалды математикалық түрге сала алады, қолда бар деректерге сүйене отырып мәселенің соңы не болатынына болжам жасай алады. (сен қалай ойлайсың? Не істер едің? Сияқты тапсырмалар өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады (топтық жұмыс) балл     Жан-Жак Руссо «Баланың қызығушылығын сақтау үшін оны бірден қанағаттандыруға асықпаңыз. Шамасы келетін сұрақтарды қоя отырып, оған өзі жауап табуға мүмкіндік беріңіз. Бала бірдеңені сіз айтқаннан емес, оны өзі түсінгендіктен, көз жеткізгендіктен білетін болсын. Ол ғылымды жаттау арқылы емес, өзі жасау арқылы білуі тиіс. Егер сіз өзіңіздің беделіңіз арқылы оның ақыл-парасатына араласатын болсаңыз, ол ойланудан қалып, бөгде адамдар пікірінің ойыншығында айналады» деп жазған болатын. Ал өкінішке орай, тәжірибе көптеген мұғалімдердің Руссо айтқан «өзі жасау арқылы білу» қағидасын да, дидактиканың негізгі мақсаты - сабақта әрбір оқушының интеллектуалдық және шығармашылық әлеуетін ашатындай білімділік орта жасау екендігін де естен шығарып, «менің айтқанымды қайталап бер, пәленінші параграфты оқып кел, ережені жаттап ал» сияқты нұсқаулар беруі жиі кездеседі. Ал ойлану әрекетіне негізделген оқу тапсырмаларының мәні – қарама-қайшылықтарды табу және оларды шешу, демек жаңа ұғым, жаңа білім алу. Ойлау әрекетінің қайнар көзі-адамның бұрынғы тәжірибесі мен білімі. Ойлануды қажет ететін оқу тапсырмалары әдетте, проблемалық ситуация түрінде беріледі НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!!!rr
r