Презентация на тему: Номдар.


Хъазт «Ссар ужлдай дзырд». 1. Бур, хур, цъиу, арв.2.Мжй, жхсжв, стъалытж, мжйрухс.3. Денджызон, змис, фурд, нау.4. Бжлас, сыф, уалдзыгон, хъжд. ДЗЫРД КЖРОНМЖ БАХХЖСТ КЖН Миногон нысан кжны …Миногон дзуапп джтты фжрстытжн … предмет предметы жуужл предметы архайд кжцы? цахжм ? цавжр ? цы хуызжн ? чи? цы ? Базон-базон - тж УРС У СЖКЖРАУ, ЖМЖ АДДЖЫН НЖУ,ФЖЛМЖН БЖМБЖГАУ, ЖМЖ ХЪАРМ НЖУ. (мит) УРС МЖСЫДЖЫ БУР ЖХСИН. (айк) НЖ ЧЫСЫЛ МЖСЫГ РЖСУГЪД АМАД,ЙЖ АЛЫ ДУР ДЖР ФИДАР ЖВЖРД. (нартхор) ЧЫСЫЛ ДУРЫНЫ -- УРС НЖМГУЫТЖ. (нас) . . Байхъусын аргъаумж: Иухатт дын Миногон йе ' мбжлттимж араст ис балцы Морфологийы бжстжм.Уыд сжрдыгон бон. Бжстж иууылджр дидинжг калдта.Изжрырджм схжццж сты бжрзонд хохмж жмж дзы федтой гжнах , кжцы аржзт уыд урс жмж сау дуртжй. - Цы мж чи цжры тар гжнахы? – кжрждзийы рафжрс- бафжрс кодтой жмбжлттж. Ужд дын хъжлдзжг жмж хжрзаржзт миногонтжн сж зжрдыл жрлжууыд , ам кжмджр кжй цардысты паддзах Номдар жмж паддзах Мивдисжг. Бжлццжттж дуар бахостой , жхсжвиуат сж искуы скжнын хъуыд. Гжнахы фжсдзжуинтж мивдисджытж Хжц жмж Ахсын дуар байгом кодтой жмж уазджыты миджмж бакодтой.Уыцы ржстжг Номдар жмж Мивдисжг бадтысты къонайы фарсмж. Уазджыты джр уырджм фжхуыдтой. Жмбжлттж бацыдысты агъуыстмж , кжцы ран уыд тынг жнкъард хуызтжй фжлыст. Хъжлдзжг миногонтж сжхи тынг жвзжр жнкъардтой сжхи уыцы агъуысты. Уыдон радзырдтой сж диссаджы ржсугъд паддзахады тыххжй, цас фжлмжнзжрдж жмж сын ржсугъд жмбжлттж ис. Жхсжвжры фжстж уазджытжн бауат кодтой .. Агъуысты ма баззадысты Номдар жмж Мивдисжг . Номдар Мивдисжгмж фждзырдта , цжмжй аныхас кжной , уый тыххжй..- Цыджр жнкъард цард кжнжм , никуыджм цжужм , хжлжрттж джр нын нжй. Ды сахуыр дж жрмжстджр амонын жмж архайын , жз та жрмжстджр предметтж фжзжгъын . Афтж мах цжржм бирж ржстжг.Нж сыхжгтимж цжржм хжларжй , уымжн жмж йж жмбарынц жнж мах Ирон жвзаджы бжстжйы фжцжржн кжй нжй , фжлж нж тжрсгж джр кжнынц. Цот нын нжй. Цжй жмж нжхицжн райсжм чызгжн Миногоны. Тынг хъжлдзжг жмж ржсугъд у ! - жнкъардхуызжй дзырдта Номдар. Райсомжй аходжны фжстж уазджытж сжхи хъжлдзжг дардтой . Номдар Миногонжн загъта , цжмжй иумж цжрой . Уыйфжстж ацыдысты дыргъдонмж. Миногон уайтагъд райдыдта йж куыстытж. Йж бон нж уыд йж алыварс алцыджр ржсугъд жмж аив куынж уа , ужд. Уый уыд фжлмжнзжрдж Миногон . Дидинжг акалдтой канд уардитж нж , фжлж бжстж иууылджр дидинжг фестад. Гжнах фжфидыдта.Хъжлдзжг цъиутж сж цъжхснаг хъжлжсжй заргж ратжх- батжх кодтой . Цъжх арв фжбжрзондджр ис, ужлджф фжрог джр. Жмбжлттж баныхас кодтой , кжй никуыуал фжхицжн уыдзысты. Ужджй абонмж Номдар жмж Миногон хжларжй цжрынц жмж кусынц Морфологийы бжстжйыАфтж хжларжй абон джр цжрынц Номдар жмж Миногон! Номдар хистжр у, уый тыххжй Миногон йемж сразы вжййы , стжй йыл фжсмон джр нж фжкжны. ВОТ СЕВЕР, ТУЧИ НАГОНЯЯ, ДОХНУЛ, ЗАВЫЛ – И ВОТ САМА ИДЁТ ВОЛШЕБНИЦА ЗИМА! ПОБЕЛЕЛО НА НОЧЬ ВСЮДУ. А У НАС В КВАРТИРЕ ЧУДО! ЗА ОКОШКОМ ДВОР ИСЧЕЗ – ТАМ ВОЛШЕБНЫЙ ВЫРОС ЛЕС ! МОРОЗНЫЙ УЗОР. Миты тъыфылтж урс гжлжбу-тау ужлджфы кафынц. Бжлжстж лжууынц сж урс къабаты ног чындзытау. «Зымжг хъал чызгау йж базылУрс зжлдаг дзыккутж фаста» Б. Кустодиев Зима САРАЗ ДЗЫРДБЖСТЫТЖ Бон ….Боныхъжд…Хур …Мигътж …Мит … Уынджы ис зымжг.У хъызт. Зжхх жмбжрст у митжй. Бжлжстж фжлыст сты халасжй.Миты бамбжхстысты заз бжлжстж. Уынджы ис уазал зымжг.У тынг хъызт. Зжхх жмбжрст у урс митжй. Бжлжстж фжлыст сты ржсугъд нывжфтыд халасжй. Хжмпус миты бамбжхстысты гыццыл заз бжлжстж. – Бакжс жмж тексттж абар. - Кжцы текст уж зжрджмж фжцыд жмж цжмж ? - Кжрждзийж цавжр дзырдтжй хицжн кжнынц тексты? - Цавжр ныхасы хаймж хауынц ацы дзырдтж? - Тексты миджг цжмж хъжуынц? (жххуыс кжнынц предмет жрфыссынжн, нж ныхас нын кжнынц ирдджр жмж хъжздыгджр) - Цы жххуыс сты миногонтж?- Миногонтж нын ржсугъд кжнынц не ' взаг. - Тексттжй дж зжрджмж кжцы фжцыд , уый ныффысс дж тетрады. Цы у зымжг? Уый у______ аргъау,Мит ________ лжууы зжххыл,Лжппутж къуыбыржй куы фжбырынц дзоныгътыл.,Рудзынджы авгыл ________ ныв куы фжзыны. Диссаджы, ржсугъд, жнахуыр, алжмжты, Урс, жрттиваг, хжмпус, Ирд, уазал, хъызт, сыгъджг , стыр. Хибаржй куыст3. Сфжлдыстадон куыст. Къордттжй куыст къайгай . - Къордты хъуамж сжвжрат миногонтж , цжмжй текст сржсугъд уа, уый тыххжй.Текст лжвжрд цжуы, миногонтж та ужм сты карточкжты. - Цавжр миногонты руаджы текстжн джттынц аивдзинад? (миногонтж – эпитеттж).Дзырдуатон куыст Жрцу, уалдзжг! Бон чысыл фждаргъджр, Хъарм дымгж кжны, Уалдзжг, рацу тагъдджр! Зжрдж джм бжллы. Быдыртж ‘мж хъждтж Хинымжр тыхсынц, Алы бон жнхъжлмж Уалдзжгмж кжсынц.Кочысаты Мухарбег Йж фждыл нж хъждылФжхжцыд сыфтжр;Нж хуымтж кжндтытж, Нж ласжн цьыфджр.Цырд лжппу гжлжбуЖрцахста..Зжгъ ын:-Нж уалдзжг-дж уазжг,-Ныууадз жй цжрын! Къоста Мит тайы, их сайы,Фжхъулон ис зжхх:Йж цжгат фжзжйнад,Йж хуссар фжцъжх. ТЕКСТ СРАСТ КЖНЫН Ралжууыд уалдзжг. Хур халы митын мжсгуытж. Къанжутты зынынц хур жмж арв. Хъжды къуыбжртты тжф кодта. Хатдзжгтж:- Цжуыл дзырдтам нж урочы ?- Цавжр бынат ахсынц миногонтж ныхасы миджг?- Цы хонжм эпитет? РЕФЛЕКСИ Урок уыд … Урочы мжхи жнкъардтон … Жз разы джн мж куыстжй урочы… ТЫНГ ХОРЗ!