Класс: 7 «В» Предмет: литература Учитель-предметник Анесова Ж.К. Дата проведения: 02.12.2014г. Тема урока: Магжан Жумабаев. Стихотворение «Люблю»

“Алғадай туралы әрбір ой” және “Атаның әлдиі” өлеңдерінің мазмұнынан ақынның қандай көңіл күйін байқауға болады? кім?Жамбыл ақынның өлеңдерінің негізгі тақырыбы не?“Атаның әлдиі” өлеңі кімге арналған деп ойлайсыңдар?“Аттандыру”, “Алғадай туралы әрбір ой” өлеңдерінің ортақ кейіпкері кім және оның өлеңдегі бейнесі қандай?

Үшінші желтоқсанМ.Жұмабаевтың “Сүйемін” өлеңі Мағжан Жұмабаев - қазақ поэзиясының ірі өкілдерінің бірі. 1893 жылы Солтүстік Қазақстан облысы, Булаев ауданы, Сасықкөл деген жерде дүниеге келген. Бала кезінен өте зеректігімен көзге түскен Мағжан төрт жасынан хат таниды. Қызылжардағы М.Бегішев ашқан медреседе 5 жыл оқып, 1910 жылы бітіреді. 1910-1913 жылдары Уфадағы "Ғалия" медресесінде оқиды. 1912 жылы Қазан қаласында ұстазы, татар жазушысы Ғалымжан Ибрагимовтың көмегімен "Шолпан" атты тұңғыш жинағы басылып шығады. Осыдан соң ақын Омбыдағы мұғалімдер семинариясына түсіп, 1916 жылы оны медальмен үздік аяқтайды. Семинарияны бітірген соң "Алаш" партиясын құруға қатысады. 1923-1927 жылдары Мәскеуде жоғарғы әдеби- көркемөнер институтында оқиды. Бұл жылдары орыс, Батыс Европа әдебиетін терең зерттеп оқиды. Араб, парсы, орыс, түрік тілдерін жақсы меңгереді. Абай поэзиясын мектеп етіп, үлгі алады.1893-1938
М.Әуезов: «…Мағжан - өлеңді музыкаға айналдырған, дыбыстан сурет тұрғызған, сөзге жан бітірген, жаңа өлшеулер шығарған ақын.» С.Мұқанов: “...Абайдан кейін тіл өнегесінде Мағжаннан асқан ақын қазақта жоқ.” Ж.Аймауытов: “ ...Мағжан – алдымен сыршыл ақын. Мағжан сөзіндей “тілге жұмсақ, жүрекке жылы тиетіндей” үлбіреген нәзік әуез қазақтың бұрынғы ақындарында жоқ. Мағжан не жазса да, сырлы, көркем, сәнді жазады.”

Өлеңдері: «Көкшетау», «Мен кім?», «Мен жастарға сенемін», «Түркістан» , “Толқын” т.б.Поэмалары: "Қойлыбайдың қобызы", "Батыр Баян", "Қорқыт", «Жүсіп хан», «Тоқсанның тобы», “Өтірік ертек”,т.б.Әңгімесі: «Шолпанның күнәсі»Мақаласы: «Бала тәрбиелеу жолдары», “Ақан сері”, т.б.Педагогикалық еңбектері: "Педагогика"кітабы, "Сауатты бол" оқулығы, т.б. Әндері: “Сен сұлу”, “Ақсұңқар құс”, “Япыр-ай”, “Дайди-дай”, “Сүй, жан сәулем”, “Жаралы жан”, “Сағындым”, т.б.Күйлері: “Замана зары”, “Салтанат” Мағжанның барлық өмірі - поэзиясындаМағжан – ұлы ақынМағжан –сыршыл ақынМағжан – эпик ақын
ТасбиықДіни адамдардың сыйыну үшін қолданатын тізбектеріАлашЕжелгі қазақ тайпаларының ең алғаш қауым боп біріккен одағы, «Қазақ» сөзінің бұрынғы атауыКебінӨмірден өткен адамды орайтын ақ матадан тігілген киімЖұмақО дүниедегі жайлы жерСөздік жұмысы « …Анасы -Гүлсім Әшірбекқызы балаларының үйдегі кітаптарды оқуын қадағалап, кішкентайларына кітаптарды өзі оқып беріп, мазмұнын түсіндіріп отырған. Осылай бір қолымен бесік, бір қолымен әлемді тербеткен ананың қасиеті бала Мағжанның өмірді тез тануына, дұрыс таңдау жасауына жол ашқан.»Жарасбай Сүлейменов, жазушы«Егемен Қазақстан» газеті, 22 маусым, 2012 жыл. Белгілі бір ұғымға назар аударту үшін бір сөзді не бір сөйлемді қайта-қайта айтуды қайталау деп атайды. Қайталаудың түрлері:1)Жай қайталау – өлең тармақтарында белгілі бір сөз әр жолда қайталану.Күлдей күңгірт шашы бар,Тоқсан бесте жасы бар.Көзінде көк нұры жоқ,Аузында жұмақ жыры жоқ.Орманы жоқ, шуы жоқ,Тауы да жоқ, суы жоқ. 2)Анафора (биікке шығару) – өлең тармақтарында белгілі бір сөз немесе сөз тіркесі жол басында қайталану. Сол анамды сүйемін!Сол жарымды сүйемін!Сол елімді сүйемін!Сол Арқамды сүйемін!  3)Эпифора (кезекті қайталау)-өлең тармақтарында белгілі бір сөз немесе сөз тіркесі жол аяғында қайталану.Неге екенін білмеймін,Сол анамды сүйемін!Неге екенін білмеймін,Сол жарымды сүйемін!Неге екенін білмеймін,Сол елімді сүйемін! Ақын Әуезхан Қодар 1989 жылдан бастап М.Жұмабаевтың өлеңдерін аударумен айналысады. 2012 жылы “Аңыз адам” журналына Әуезхан Қодар “Сүйемін” өлеңінің орысша аудармасын жариялаған... «Люблю»Ее волосы как бы посыпаны пеплом,Она еле живая и полуослеплаСкоро будет ей сто, коль Аллах ей поможет.И сидит она, четки перебирая,Не зная, осталось ей сколько до рая,Могильную сырость уж чувствуя кожей.Это мать моя бедная в старости тяжкой.Другим мне этого не обьяснить,Но я не могу ее не любить... Махаббат«Махаббат» сөзін топтастыру Бекіту тапсырмалары:1-қатар. Шығармашылық тапсырма. « Мағжан атаға» хат 2-қатар. Өлеңге сатылай кешенді талдау жасау3-қатар. Екі жақты түсіндірмелі күнделік 2-қатар. Өлеңге сатылай кешенді талдау жасау1.Авторы2.Тақырыбы3.Тегі4.Жанры5.Идеясы6.Өлеңді құрылысына талдау: шумақ тармақ бунақ буын саны ұйқасы7.Өлеңдегі ажарлау. Эпитет: Теңеу:8.Өлеңдегі құбылту. Метафора: Осы өлеңнің маған әсер еткен шумағы Неліктен ол маған әсер етті?3-қатар. Екі жақты түсіндірмелі күнделік толтыру Бекіту тапсырмалары:1-қатар. « Мағжан атаға» хат 2-қатар. Өлеңге сатылай кешенді талдау жасау3-қатар. Екі жақты түсіндірмелі күнделік бейнесұрақ ҮІІІ Үйге тапсырма«Сүйемін» өлеңін жаттау“Менің адамдық парызым?” ойтолғау жазу