Презентация на тему Алюминий ж?не оны? ?осылыстары (10 — сынып)

Үй тапсырмасын сұрау Кальций және оның қосылыстары Ойлан тап! 1. Периодтық жүйеде қанша металл бар? 88 металл 2. Кальцийді ашқан ғалым? 1818ж ағылшын ғалымы Гэмфри Дэви 3. Кальцийдің физикалық қасиеті? күміс түсті ақ, жеңіл, ауада тез тотығады 4. Кальцийдің реттік нөмері нешеге тең? 20 5.Металдардың сыртқы энергетикалық деңгейінде неше электрон болады? 1 – ден 3 – ке дейін 6. Кальцийдің салыстырмалы атомдық массасы? 40 7.Кальцийде неше протон, нейтрон, электрон саны бар? 20p, 20n, 20e 8. Кальций карбонатының формуласы? СаСO3 Ойлан тап! 9. р – элементке неше элемент жатады? 6 – элемент 10. СаО салыстырмалы молекулалық массасы? 56 11. Кальцийдің электрондық формуласын ата? 1s22s2 2p6 3s23p63d04s2 12. Кальций қосылыстарын ата? бор, мәрмәр, гипс, фосфорит 13. Кальцийдің өнеркәсіпте алынуы? тұздарының балқымасынан электролиздеу арқылы 14.Әк суы деген атпен жиі қолданылатын кальций қосылысы? Са(ОН)2 15. Кальций қандай тотығу дәрежесін көрсетеді? +2 16.Кальций қай периодта, қай топта орналасқан? ІV период, IIтопта орналасқан 15.02.2016ж §23 Алюминий және оның қосылыстары Алюминийдің табиғатта кездесуі, негізгі қасиеттері, алынуы,қолданылуы туралы түсінік бере отырып, алюминий мен оның маңызды қосылыстарының екі жақты қасиет көрсететін мәнін ашу.Оқушылардың зейінін,танымдық белсенділігін, өзіндік пікірін қалыптастыру, тұлғалық қасиеттерін дамыту.Сабақтың мазмұны бойынша алғырттыққа, өз бетінше жұмыс жүргізулеріне, ізденімпаздыққа және өзгенің пікірімен санасуға тәрбиелеу. Сабақ мақсаты : Алюминий Ашылу тарихыТабиғатта кездесуі, Атом құрылысы Химиялық қасиеттері Периодтық жүйедегі орны Қолданылуы Алынуы Физикалық қасиеттері 1.Химиялық таңбасы – Al2.Реттік нөмірі – 133. Ar (Al) – 274. Al +13 )2e )8e )3e; 1s22 s2 2 p63 s2 3 p1 6. Al – III период, III топ, ІІІ қатар7. Валенттілігі – 3; тотығу дәрежесі + 38. Протон саны – 139. Нейтрон саны – 1410. Электрон саны – 13 XVIII ғасырдың соңында француз химигі А. Лавуазье “Химиялық номенклатура әдістері” деген еңбегінде (1787ж) жай зат күйіндегі алюминий болуға тиіс деп көрсетті. Химия тарихында алюминийдің ашылу мерзімі 1825 ж. Оны ашқан -дат химигі әрі физигі Қ. Х. Эрстед. 1827 ж неміс химигі Ф. Веллер алюминий хлоридіне металл калийді әрекеттестіріп қоңыр түсті алюминий ұнтағын алды. 1865 ж Н.Н. Бекетов алюминийді криолиттен алудың арзан әдісін ұсынды. Табиғатта таралуы. Алюминий – табиғатта кең тараған элемент. Жер қыртысының 9% құрайды.Металдар арасында – І орын, Элементтер арасында – ІІІ орын. Алюминий белсенді элемент болғандықтан табиғатта тек қосылыс түрінде кездеседі. Алюминий кендері Павлодар, Қостанай, Ақтөбе облыстарында орналасқан. Аl2O3·хН2О боксит рубин сапфир ортоклаз KAlSi3OlO альбит NaAlSi3О1О анортит Са(AlSiO4)2 нефелин KNa3[AlSiO4]4 криолит Nа3AlF6 Алюминиийді алюминий оксидінің криолиттегі балқымасын электролиздеу арқылы алады. Электролиздеу процесінің қорытынды теңдеуі: 2 Al2O3 эл. тоғы 4Al + 3O2 Күмістей ақ түстіЖеңіл металлБүйірлі орталынған торы барd -2,7г/см3t(балқу) – 660,24 °Сt(қайнау) – 2500 єС Иілгіштік қасиеті жоғарыЭлектрөткізгіштігі , жылуөткізгіштігі жоғары Химиялық қасиеттері Жай заттармен әрекеттесуі4Al +3O₂ = 2Al₂O₃2Al + 3Cl₂ = 2AlCl₃2Al + N₂ = 2AlN Күрделі заттарменәрекеттесуі2Al + 6H₂O = 2Al(OH)₃ + 3H₂2Al + 6HCl = 2AlCl₃ + 3H₂2Al + 6NaOH + 6H₂O = 2Na3[Al(OH)6] + 3H₂8Al + 3FeO*Fe₂O₃ =4Al₂O₃ +9Fe Адам ағзасының 10 -5 % құрайды. Қан ұйығанда өкпеде, бауырда, сүйекте, шашта, жүйке жүйесінің ми қыртысының құрамына енеді және концентрленеді. Алюминий эпителий және байланыстырғыш ұлпалардың дамуына және сүйек ұлпаларының түзілуіне, фосфор алмасуына әсер етеді. Al₂O₃- қиын балқитын, ақ түсті зат. Табиғатта корунд деген атпен кездеседі. Алюминий оксиді суда ерімейді, екідайлы қасиет көрсетеді:Al₂O₃+6HCl = 2AlCl₃+3H₂OAl₂O₃+2NaOH+3H₂O = 2Na[Al(OH)₄]Алюминий гидроксидінің (Al(OH)₃) түрөзгерісі екі түрлі : кристалдық және аморфтық. Алюминий гидроксидін алюминий түздары ерітінділеріне сілтімен әсер ету арқылы алады:AlCl₃ + 3NaOH = Al(OH)₃ + 3NaClЖаңа тұнған Al(OH) 3 ақ қоймалжың тұнба, суда мүлдем ерімейді және типтік екідайлы гидроксид болып табылады:Al(OH)₃+3HCl = AlCl₃+3H₂OAl(OH)₃+NaOH = Na[Al(OH)₄] Алюминий құймалары Қолданылуы 1. Магналий Al + Mn + Mg Кеме және ғарыш кемесін жасау 2. Дуралюмин (Al + Mg + Si + Cu) Ұшақ жасау 3. Al + Cu + Mn Алюминий марганецті , қола Машина тетіктерін жасау 4. Al + Mg + Si Құрылыс. Тікұшақтардың бұрмалары (винт) 5. Силумин (Al + Si + Na) Машина жасау Алюминий және оның құймаларының қолданылуы 1. Алюминий қосылыстарда неше валентті?а) 2 ә) 3 б) 4 в) 52. Боксит формуласыа) Al2O3 ә) Al2O3*nH2O б) K2O3 Al2O3 3. Қазақстанда алюминий зауыты қай жылдан бастап жұмыс жасайды?а)2000; ә)1998; б)2007; в)19924. Алюминий қандай затпен әрекеттеспейді?а) H2O; ә) НCl; б) NaOH; в) HNO3 5. Алюминотермия әдісі арқылы металдарды алу реакциясы?а) Al2O3 = ; ә) Al +HCl; б) Al +FeOFe2O3 = ; в) Al + NaOH = 1. Алюминийдің атомдық құрылысы...... ( ІІІ пер, ІІІтоп; )2е)8е)3е; 1S22S22р63S23р1)2. Алюминий табиғатта таралуы бойынша....... орында (металдар – І, элементтер – ІІІ) 3. Жер қыртысының негізгі массасын....құрайды. (9% құрайды)4. Қосылыстарындағы тотығу дәрежесі...... (+3 – ке тең)5. Алюминийдің табиғаттағы негізгі қосылыстары............(корунд, ортоклаз, нефелин, криолит, боксит)6. Қазақстанда бокситтердің белгілі кен орындары бар, олар.........(Повлодар қаласы, Торғай кен орны) 7. Алюминийдің кристалдық торы...... (бүйірі орталықтанған )8. Алюминийдің физикалық қасиеті........ (ақ түсті,жеңіл, иілгіш, элекрт, жылуөткізгіштігі жоғары) 9. Алюминий оксиді………… (қиын балқитын,қатты, суда ерімейді)10. Алюминийді ........... қолданады. (кеме, ұшақ, машина жасауда, тұрмыстық бұйымдар алуда) ( Химиялық диктант5 Сәйкесін тап Жер қыртысының негізгі құрам бөлігі Қ.Х. Эрстед Оңай гидролизденетін ақ түсті кристалды зат Al2O3 ∙2SiO2 ∙ 2 H2O Каолинит Корунд Алюминийді 1825 ж ашқан химик Алюминий сульфиді Боксит Na3AlF6 Алюминийді 1865 ж криолиттен алудың арзан әдісін ұсынды. Al2O3 ∙ n H2O Өте қатты , түссіз минерал Алюмосиликаттар Криолит Н.Н. Бекетов 1.Массасы 5,4 г алюминий темірдің (|||) оксидімен әрекеттескенде неше грамм алюминий оксиді түзіледі? Есептер шығару 2.Зат мөлшері 0,2 моль алюминий тұз қышқылымен әрекеттескенде неше моль сутек бөлінеді? 3. Айналуларды жүзеге асырыңдар: Al→Al2O3→AlCl3→Al(NO3)3→ Al(OH)3→Al2O3→Al10,8г алюминий 22,4г күкіртпен әрекеттескенде түзілген алюминий сульфидінің зат мөлшері? 0,1 моль алюминиймен әрекеттесетін оттектің (қ.ж) көлемі? Кесте толтыру Алюминий қосылыстарының атаулары Химиялық формуласы Алюминий оксиді Алюминий сульфаты Алюминий гидроксиді Алюминий хлориді Алюминий нитраты Алюминий бромиді Кесте толтыру Алюминий қосылыстарының атаулары Химиялық формуласы Алюминий оксиді Алюминий сульфаты  АІ2(SО4)3 Алюминий гидроксиді Алюминий хлориді Алюминий нитраты Алюминий бромиді Кубизм әдісі Алюминий қай элемент тобына жатады? Р – элемент 2. Алюминийдің сыртқы электрондық қабатында неше электрон бар? 3 – электрон 3. Алюминийдің қайнау температурасы? t(қайнау) – 2500 єС 4. Алюминийдің химиялық қасиеті? Жай және күрделі заттармен әрекеттеседі 5. Алюминийді қандай әдіс арқылы алады? Электролиз әдісіАлюминий мен кальцийдің ортақ қасиеттері. физикалық және химиялық қасиеттері Үйге тапсырма §23. Алюминий және оның қосылыстары № 7 есеп