К?кімбек Салы?овты? шы?армашылы? м?расы та?ырыбында?ы ?ылыми жоба таныстырылымы.

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігіАлматы қаласы Білім басқармасыҒылыми жоба тақырыбы:Кәкімбек Салықовтың шығармашылық мұрасыОрындаған: Сайлауханқызы Гүлшат №167 жалпы білім беретін мектеп, 10 – сынып Секция: ӘдебиетҒылыми жетекші: жоғары санатты қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Шормакова Балжан Ботановна МАЗМҰНЫ І Кіріспе ................................................................................................................ 3 ІІ Негізгі бөлім .................................................................................................... 6 2.1 Кәкімбек Салықов жырларындағы «Туған жер» бейнесі ........................... 6 2.2 Кәкімбек – қазақ әдебиетіндегі «Қалаға» арналған жырлардың жаңа даңғылын салушы ...................................................................................... 16  ІІІ Қорытынды ................................................................................................... 32 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі .................................................................. 34    1970ж. «Сыр» алғашқы өлеңдер жинағы1977ж. «Жезкиік» орыс тіліне аударылды1981ж. «Нұрлы күндер» қырғыз тіліне аударылды1983ж. «Жезкиік» өзбек тіліне аударылды«Дала – дастан»«Че Гевара»«Гәкку»«Еңлікгүл»«Тәттімбет»30-ға жуық кітабы жарық көрдіВ. Маяковский «Ленин»В. Савельев «Дала сыры» Н.Тілендиев Ә. Бейсеуов Е.Хасанғалиев «Жезқазғанға сәлем»«Ауыл десем»«Жезқазғанға»«Бұлт сүйіп тұр Көкшетаудың төбесін»«Біздің ауыл»«Сырымбет» «Туған жер»«Алматым» «Отан – ана, мен жегулі тайыңмын» Туған өлке сұлулығын Кәкімбек ақынның аққуынан, жезкиігінен, ақ маралынан таниды. Бұлар – ол табынған сұлулықтың символдары, ақын бейнелеуінде, оны өмірге ғашық еткен, құштар қылған әсемдік көріністері. Осы сұлулықты, өмірдің әсемдігін сақтау – оның ақындық мұраты Беу, туған жер!Аққұба қайыңды өлке.Көзді көлдер, көк шүйгін – шәйі көрпе.Шақырасың аққулар саңқылымен,Жедел ұшып жетпесем жанымды өрте. Ақ бұлақ қол сілтейді биік қырдан,Ақ марал жаутаңдайды шығып судан.Ұқсайды жас күніме – ескерткішке,Қарағай ақ қайыңды сүйіп тұрған,Бұлт сүйіп тұр Көкшетаудың төбесін.Бір қарап қал, қызық сурет көресің.Еміп жатқан елестейді ақ бота,Ақша бұлттар арасында енесін Туған жер, сүйем сұлу тауларыңды,Самал жел, жұпар ауа – бал, дәріңді. Өзіңе қарай-қарай үйреніппін, Әлемде сұлулыққа таңдануды К. Салықовтың «Тәуелсіздік» тақырыбына арналған өлеңдеріО, туған жер!Нәр берген сенсің жаныма,Сағыншақ деме,Табынсаң ауыл маңына.Сағынары жоқСаңылаусыздан сақтасын,Есуас күлерЕжелгі жүрек заңына Жан толқытқанЖалғыз ғана тілек бар,Шексіз болсын тәуелсіздік ғұмыры,Мызғымасын Қазақстан тұғыры! Жерімнің сәні – Алатау,Еділ мен Жайық – егізі.Ескінің мұңы – Қаратау,Сарыарқа – елдің негізі.Осы екен ғой көп аңсатып туған күн,Құты қашты өңі қашқан тулардың.Күні туды бодандықтан бұлқынып,Құтылуға белін бекем буғанның. АСТАНАОртақ табыс Астананың толғағы,Ол – біздің ел сәулеттірек болғаны.Ол – Қазақтың ақ маңдайы жарқырап,Нығайғаны бақ-дәулет пен қорғаны, Тәуелсіздік кепіліндей алаңдаЕл ажары – бас мұнарам бар менің.Бабаларым, басқан ізің өшпейді,Құт жайладыЖұт шарпыған төскейді.Кең далаға бақыт тілеп АлладанҚоныстанды, қазақ енді өшпейді.Құлаш жайса азаттықтың заманы,Ашылсын де тағдырдың кең қабағы.Барша қазақ қасиетті төрі ғойАлматыда Тәуелсіздік алаңы.АЛМАТЫ «Беу, Ақмола – Астана»«Астана – Азияның ару қызы» «Әлемнің сегізінші ғаламаты»«Аруақ қонған Ақ орда»Астана – тәуелсіздік тақ-тұғыры»«Есілдегі Астана»«Жұлдызың жансын Астана»«Аққу қала – Астана»««Алға баста Астана»««Тоғысқанда қос ғасыр» Жамбыл атаК.Салықовтың ән жазылған өлеңдері ҚОРЫТА КЕЛГЕНДЕ К. Салықовтың өлеңдерінен соны леп, ашық бояу, іздену үстіндегі шарқ ұрған шағы байқалады. Ақын өлеңдерінің екпін ырғағы, ішкі мелодиясы сүйкімді сазға, әсем әуенге құрылған. Сондықтан ақын өлеңдері ойнақы оқылып, оқырманын жалықтыру былай тұрсын, бойында ұлтжандылық рухын оятады. Сонымен бірге өлең бойындағы бір-бірімен жымдаса кірігіп кеткен, ақын көзінің қырағылығы, жүрегінің сезімталдығы мен ой ұшқырлығы оқушы жүрегін өзіне жақындата түседі. Кәкімбек Салықовтың тілек, мақсат, армандары – тек бір ғана ұлт ұстанатын мұраттар емес, күллі адамзат ұстанатын мұраттар. Ол – өз жұртының, рухани мол мұрасындағы жақсылықты, адамгершілік қасиетті сүйсіне жырлаған ақиық ақын.