Презентация на тему Атмосфера

Атмосфераға саяхатҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ КЕРБҰЛАҚ АУДАНЫ ҚАРАШОҚЫ ОРТА МЕКТЕБІ Атмосфераның құрамы мен маңызы Атмосфера –Жер шарының ауа қабығы, ол салмақ күшіне байланысты ғаламшармен бірге айналып, қозғалысқа түседі. Атмосфера түрлі газдардан, шан тозаннан және су тамшыларынан тұрады. Атмосфераның төменгі бөлігі жер бетімен шектесіп жатыр. Ал жоғары шекарасы ретігнде соңғы ғылыми деректерге сүйенсек1000 км биіктік алынады, бұдан әрі қарай ауа өте сиреген күйде болады. Шамамен 100 км –ге дейінгі аралықта ауа құрамы мынадай газдардан: азот- 78% , ооттек – 21%, инертті газдар - 1% -ға жуық,көмірқышқыл газынан – 0.03 %-ы тұрады. Ауа құрамындағы криптон, ксенон, неон, гелий және сутекгаздары өте аз мөлшерде болады. Атмосфераның төмеңгі қабатында ауа салыстырмалы түрде тұрақты болады, тек өнгеркәсіпті аудандар мен ірі қалалар үстінде көмірқышқыл газының үлесі он есеге дейін артуы мүмкін. Лас ауаның құрамында бөгде қогсылыстар да кездеседі. Шамамен 200-1000 км биіктікте ауа құрамында оттек басым, ол ультракүлгін сәулелер әсерінен атомдарға ыдыраған күйінде болады. 1000 км-ден биікте сиреген атмосфера негізінен гелий мен сутектен тұрады, сутек зарядталған атомдар күйінде таралған. Тропосфера Атмосфераның ең төмеңгі және тығыз қабаты. Тропосфераның жоғарғы шекарасыгеографиялық ендіктермен жыл мезгілдері бойынша әр түрлібиіктікте орналасуы мүмкін, Орташа есеппен тропосфераға полюстер үстінде 9км-ге, қоңыржай ендіктерде 10-12км-ге, ал экватор үстінде 15-17 км-ге дейін созылады. Бұл қабатта атмосфера құрамындағы су буының барлығы дерлікшоғырланған, мұнда бұлттар мен тұмандар пайда болып, ауа райы қалыптасады. Тропосферада ауа температурасы шамамен әр 100 м сайын 0,6°С-қа төқмендейді. Мәселен, тропосфераның жоғарғы бөлігінің орташа жылдық температурасысолтүстік полюсте – 55°С болса, экваторда бұл көрсеткіш 70°С – төмендейді. Тропосфера тропопаза деп аталатын өтпелі атмосфераның келесі қабаты -стратосфераға ауысады. Стратосфера Стратосферашамамен 50-55 км биіктікке дейін созылып жатыр. Ауа құрамындағы азонның Күн радиациясын сіңіруіне байланысты бұл қабатта температура биіктелген сайын артады. Шамамен 25 км биікткген соң ауа температурасын күрт жоғарылай бастап, 50 км биіктікте максимум шамасына жетеді. Стратосферада су буы жоқтың қасы. Шамамен 15-70 км биіктікте оттектің біраз бөлігі ультракүлгін сәулелер әсерінен атомдарға ыдырайды. Бос атомдар құрылымын сақтап қалған оттекмолекулаларынаа қосылып, озонның үш атомды молекулалары түзіледі. Стратосферада бұл процеспен қатар керісінше реакциялар, яғни озонның қайтадан ыдырауы қоса жүреді. Озон негізінен 25-30 км биіктіктк шоғырланады, бұл қабатты озон қабаты деп атайды. Қазіргі кезде озон қабатының жұқаруы шешімін таппаған ғаламдық экологиялық проблемаға айналып отыр. Стратосфераның үстінде мезосфера жатыр, осы екі қабаттың аралығында 50 км биіктіктестратопауза орналасқан. Мезосфера Мезосфера қабаты шамамен -80-85 км биіктікке дейінгі аралықты алып жатыр. Мұнда ауаның тығыздығы жер бетімен салыстырғанда 200 есе төмен болады, ал температура қайтадан биіктеген сайын төменгдейді. Мезосфераңың жоғарғы шекарасында ауа температурасы – 90°С шамасында болады, мұнда мұз кристалдарынан тұратын айрықша күміс бұлттар байқалады. Ғалымдардың пайымдауынша, тропосфера, стратосфера және мезосферадағы ауа атмосфераның бүкім массасының 99.5%-ын құрайды. Мезосфера мен оның үстінде жатқан термосфера аралығын мезопауза бөліп жатыр. Экзосфера Атмосфераның ең жоғарғы қабатгнда өте жоғары температура байқалады, сондықтан бұл қабатты термосфера деп атайды. Термосфера өз кезегінде зарядталған бөлшектерден тұратын ионосфера мен “сыртқы атмосфера” деп аталатын экзосфераға жіктеледі. Термосферада газдардың теспературасы өте жоғары болғанысмен, ауаның сиректігіне байланысты осында орналасатын Жердің жасанды серіктеріне қызып кету қаупі төнбейді. Назарларынызға рахмет