Презентация по казахской литературе

(“Өмір мектебі” романынан ) 1900-1973 С.Мұқановтың өмірі, шығармашылығы С.Мұқановтың “Саятшы Ораз” әңгімесі 1900 ЖЫЛҚЫЗЫЛЖАР 1922 ЖЫЛОРЫНБОР 1926-28 ЖЫЛ“Еңбекші қазақ” 1935 ЖЫЛ“ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ” 1937 ЖЫЛ 1928 ЖЫЛЛЕНИНГРАД 1933 ЖЫЛмосква Зәуренің ауылына көшу Оразбен алғашқы таныстық Ораздың мергендігі Ораздың аса дос көретін тобы-балалар Ораздың қамқорлығы Ортақ дастарқан Аңшы әңгімесі (“Өмір мектебі” романынан ) 1900-1973 Ғ.Мүсірепов Шығарманың басталуы: Шығарманың байланысы: Шиеленісуі: Шарықтау шегі: Шығарманың шешімі: Шығарманың негізгі идеясы Шығарма тақырыбы Ұқсас шығармаларды салыстыру Ораз жұмсаған жаққа балалар жүгіріп кетеді де, шуласа кеп жыныстың ішіне кіреді.  Со кезде Ораз бүркітін ұшырады. Шарықтап, биікке шығып төмен сорғаламай аң алмау - бүркіттің ата дағдысы. Сол дағдысымен ол қашып бара жатқан қоянға тұра ұмтылмай, әуелі бойын жазып, биіктеп алады да, содан кейін, қоян қашып бара жатқан жаққа қарай құлдырай кеп құйылады. Дабылды қақсаң, шалшықта тығылып жүрген үйректер ду көтеріле ұшады. Сол кезде Ахмет оң қолына қондырған лашынды сілтеп кеп жібереді. Лашын аспанда аққан жұлдыздан кем зымырамайды. Кейбір лашындар ілген үйрегін ала жерге түседі, кейбірі ілген үйрегінің не желкесін, не топшысын қиып жіберіп құлатып, өзі екінші, үшінші үйректерге ұмтылып, бір барғанда бірнеше үйректі іледі. Бүркітші тау басында, қағушы ойда,Іздің бетін түзетіп аңдағанда.Томағасын тартқанда бір қырымнан,Қыран құс көзі көріп самғағанда.Төмен ұшсам, түлкі өрлеп құтылар деп,Қандыкөз қайқаң қағып шықса аспанға,Көре тұра қалады қашқан түлкі,Құтылмасын білген соң құр қашқанға.Аузын ашып, қоқақтап, тісін қайрап,Ол да талас қылады шыбын жанға.Сегіз найза қолында, көз аудармай,Батыр да аял қылмайды ертең таңға.Қанат, құйрық суылдап, ысқырады,Көктен қыран сорғалап құйылғанда.Жарқ-жұрқ етіп екеуі айқасады,Жеке батыр шыққандай қан майданға. Сәбит Мұқанов «Саятшы Ораз» Сәбит Мұқанов «Лашын» Абайдың «Қансонарда бүркітші шығады аңға» Кейіпкерлерге тән қасиеттер Шығарманың тәрбиелік мәні Оқиға орны Құстың аң алу сипаты Кәсібі Кейіпкерлер Әдеби жанры Шығарманың аты Авторы Сәбит Мұқанов Саятшы Ораз («Өмір мектебі» романы) «Лашын»(«Өмір мектебі» романы) Кейіпкердің шеберлігі Өзіндік ой-түйіні Кейіпкердің көршілік парыз туралы ойы Түйсігі Тірлігі Ораз Тапсырмалар Шығармадағы Ораз бейнесі - эпикалық образ. Эпикалық образ- кескін-кейпі, мінез-құлқы,іс-әрекеттерімен тұтас көрінетін әрі толық жинақталған күрделі, кесек қаһарман. Әдеби теориялық ұғым Мәтінмен жұмыс. Мәтіннен көркемдегіш құралдарды табу. Портрет – көркем әдебиетте адамның сырт бітімін, кескін-кейпін, жүріс-тұрысын суреттеу. 2. Мінездеу– әдеби кейіпкерді таным-түсінігі мен мінез-құлқын таныта даралай суреттеу. Ораз орта бойлы, кең жауырынды, төстек кеуделі, кішірек келген дөңестеу мұрынды, ойнақылау келген дөңгелек қара көзді ... арқасынан асынған шиті мылтығы түспейтін адам еді ол. «Тұжырым» кестесі Аурулы Мұқанның көңілін аулағысы келе ме немесе кеңесқор адам ба, асқа тойғаннан кейін Ораз әңгімені соғады кеп. Жасының қартаңдығына қарамай, Ораз сол кезде балалардан да жүйрік. Шаңғы кигенде ол қардың бетінде аққан жұлдызша зымырайды. Есін білгелі қыс бүркіт салудан, жаз қаршыға мен тұйғын салудан қол үзбеген. ... Ораз ұстаған құстың бәрі алғыр болады екен. Ораз атқанын, я ілдірген аңдарын жұртқа үлестіріп, өзі үйіне бірер күнге азық әкеледі екен. Ол балалардан да аямай, күндік олжасын үлестіріп береді. Аулаған аңның терісін сатып пайда қылмай, кім көрінгенге сауғаға бере берген. Оның аса дос көретін тобы-балалар болушы еді. Жазда да, қыста да аңға шықса, қасында балалар қаптап жүретін. ... менің әкем бұл ауылға көшіп келгенде, қысқы үйін күйеу баласының қасынан емес, Ораз үйінің қасынан салыпты. Ораз Кейіпкердің ерекше қасиеттері Шығармадағы іс-әрекеті Кейіпкер Саятшылық-қазақ халқының ежелден келе жатқан ұлттық кәсібі САЯТШЫ САЯТШЫОРАЗ САЯТШЫОРАЗКӘСІП САЯТШЫОРАЗКӘСІПАДАМГЕРШІЛІК «Қазақ халқының ғажайып өнері–саятшылық» тақырыбына шығарма жазу Саятшы Ораздың әдеби портреті бойынша сурет салу Қымбатты Сәбит!“Өмір мектебі” кітабыңды жібергенің үшін шын жүректен алғыс, аталған романның Жазушылар Одағында талқылауда жүз жылдық бағасын алуы мені қуанышқа бөлейді. Жазушы Леонид Леонов С.Мұқановтың үш томдық “Өмір мектебі” жарты ғасырдың шежіресі дегім келеді. Бұл шығармада 40 жыл бойғы уақыттың алуан түрлі қарбалас, шиеленісі, қызу және қызық оқиғалары дәл бүгінгідей әрі-нәрімен жарқырап көз алдымызға келеді. Жазушы, академик Мұқаметжан Қаратаев  С.Мұқанов “Өмір мектебі” кейіпкерлерінің ортасында “Өмір мектебі” – бір Сәбитөткен мектеп емес, халық өмірінің мектебі Академик С.Қирабаев Алматы қаласындағы Сәбит Мұқанов атындағы Қазақ музыкалық драмалық театры Қызылжардағы С.Мұқанов ескерткіші Астана қаласындағы С.Мұқановтың мемлекеттік әдеби мемориалдық мұражай кешені. С.Мұқановтың мұражайындағысегіз мыңнан астам жәдігердің төрт мыңнан астамы кітаптар