Презентация на тему Жизнь и творчество Арсена Коцоева


Коцойты Бибойы фырт Арсен (1872-1944) Коцойты Бибойы фырт Арсен (Габоци), зындгонд ирон фыссжг. Райгуырдис 1872-жм азы 16 январы Джызжлы, амардис Дзжуджыхъжуы 1944-жм азы 4 февралы. Коцойты Арсен нымад у ирон аив прозжйы бындуржвжрджытжй иуыл. Царды œрфыст Фараст азы йыл куы цыди, ужд жй радтой хъжуы райдайжн скъоламж. Ам разынд хорз чиныгдон, жмж лжппу фжгжрз ис чингуытж кжсыныл. Скъола каст куы фжци, ужд бацыдис Жрыдоны семинармж, ам тынгджр айста йж зжрджмж литературж, ужлдайджр Къостайы зарджытж. Баззад ахжм хабар джр: фараст жмбалимж иуахжмы Арсен фистжгжй фжцыд Дзжуджыхъжумж Къостайы уынынмж. Сфœлдыстад. Йж жнжниздзинад хорз кжй нж уыд, уый аххосжй каст нж фжци семинар. Сызджхтис Джызжлмж жмж бавджлдис фыссынмж. Ардыгжй жрвыста алыхуызон уацхъуыдтж газеттж «Терские ведомости», «Казбек» жмж жнджртжм. 1895 азжй фжстжмж йын зынын байдыдтой мыхуыры. Сфœлдыстад Дыууиссждз азжй фылджр Арсены уацмыстж мыхуыр цыдысты алыхуызон газеттж жмж журналты Тбилисы (Калачы), Бетырбухы, Цжгат жмж Хуссар Ирыстоны, стжй жнджр ржтты джр, уыимж аржх зындысты фжсномыгжй (зындгонд сты Арсены фжсномыгтж: Арсен Дарьяльский, Хабос, Иунжг, Габойты Габо, Ар.). Журнал «Жфсир» 1910-жм азы уалдзжг Арсен ирон жвзагыл Тбилисы уагъта алкъуырион журнал «Жфсир», кжцы сси дыккаг ирон журнал. Кжд уымжй рацыд жрмжст 14 номыры, уждджр ацы журнал стыр ахъаз баци ирон литературжйы ржзтжн. «Жфсиры» фыццаг хатт фжзындысты Арсены радзырдтж ирон жвзагыл. Жфсир (журнал) «Жфсир» уыд, Коцойты Арсен Калачы кжй уагъта, уыцы журнал ирон жвзагыл. Кжд уымжй рацыд жрмжст 14 номыры, уждджр ацы журнал стыр ахъаз баци ирон литературжйы ржзтжн.«Жфсиры» фыццаг хатт фжзындысты Арсены радзырдтж ирон жвзагыл. Журнал «Жфсир» мыхуыр кодта Коцойты Арсены, Хъороты Дауыты, Тменаты Елбыздыхъойы, Тлатты Хохы, Гулиты Ефимы, Ржмонты Тжтжйы, Гаглойты Рутены, Тыбылты Алыксандры, Хъоцты Бидзинайы, Цжголты Георгийы жмж жнджрты уацмыстж, стжй ирон жвзагмж тжлмацгонд уацмыстж джр. «Ноджыджр ма уый зжгъжм, жмж нж журнал иу партийырджм джр, иу къордырджм джр нж кжндзжн, фжлж нж ныхас кждджридджр уыдзжн мжгуыр, бархъуаг жмж тыхст аджмы пайдайырджм». Газет «Жфсир» жхгжд куы жрцыдис, ужд Арсен абалц кодта Бетырбухмж. Куыста дзы Ленины газет «Правдайы» корректоржй (ома уырыссаг жвзаг афтж хорз зыдта). Джыгкайты Шамил: «Арсен уыд царды трагизмы нывгжнжг. Йж радзырдтжн куыд се ’рмжг, афтж сж сюжетон аржзт жмж сж архайджыты хъысмжттж джр нывжзт цжуынц трагедийы ахоржнтжй.» Уацмысты сœйраг идея Йж цалджр радзырдты фыссы туг исыны жгъдауыл: цал жмж цал фыджбжттж хаста уый ирон аджмжн. «Нж фыдбылызты фыдджр», — афтж схуыдта Арсен иржды («Жфсир», N4). Иржд исыны халжн мидис фыссжг жвдыста публицистон уацты, карикатуржты, аив радзырдты. Иржд жмж йж фжстиуджытж цжмж кодтой, уый нывжфтыджй уынжм «Афтж джр вжййы», зжгъгж, уыцы радзырды. Хœзиуœг Арсены жхсжнадон-рухсадон жмж сфжлдыстадон куыстжн стыр аргъ скодта Советон хицауад: фыссжг 1939 азы хорзжхджын жрцыд орден «Кады нысанжй». Йж ном хжссынц Дзжуджыхъжу жмж Беслжны уынгтж. Жнœфыст уацмыстœ Кжд йж радзырдты тыххжй сси номдзыд, уждджр фыста жнджр литературон къабазты джр. Ныффыста иу уацау («Джанаспи»), иу роман («Кжфхъуындар», жххжстжй мыхуыргонд никуы жрцыд) жмж цалджр пьесжйы. Коцойты Арсены уацмыстж мыхуыржй цыдысты ирон газет жмж журналты, стжй мжнж уыцы хицжн чингуытжй Чингуытœ Радзырдтж. Цхинвал, 1924;Радзырдтж. Мжскуы, 1927.Радзырдтж. Цхинвал, 1929;Радзырдты жмбырдгонд. 1-аг чиныг, Орджоникидзе, 1934.«Фыдбылыз», «Цжукъа жмж фыркъа», «Ханиффжйы мжлжт», «Джанаспи». Орджоникидзе, 1940.Уацмыстж, фыццаг том. Дзжуджыхъжу, 1949.Уацмыстж. Орджоникидзе, 1971.1971-жм азы рауагъд нымад у Арсены тжккж жххжст радзырдты жмбырдгондыл.