Конспект урока марийского языка для 3 класса . Тема «Глагол( иктешлымаш).»

3-шо классыште марий йылме дене эртаралтше урок.
Туныктышо Петухова Нина Герасимовна
Урокын темыже: Глагол( иктешлымаш).
Урокын типше: ончыч тунеммым пенгыдемдымаш урок.
Урокын цельже: глагол нерген тунеммым иктешлаш.
Урокын задачыже-влак:
глагол нерген шинчымашым пенгыдемдаш, тудым вес ойлымаш ужаш деч ойырен моштымашым пенгыдемдаш.
Орфографический пÿсылыкым, вниманийым вияндаш, шочмо пуртус деке шÿмандаш.
Йоча-влакым шке да йолташ-влакын шинчымашыштым аклаш туныкташ.
Кучылтшаш материал: С.Д. Дмитриев, П.Е.Емельянов, Е.Я.Рыбакова. Марий йылме. 3-шо класслан учебник, компьютерный презентаций, тунемше-влаклан раздаточный материал, муро компьютер почеш, проектор.
Урокын эртымыже:
Урокын туналтышыже
Поро кече тунемше-влак, поро кече уна-влак!
-Йоча-влак, таче кумылда могайрак? Айста тугеже ваш-ваш ончалын, порын шыргыжалын, шкенан чон шокшынам, порылыкнам икте-весылан да уна-влаклан полеклена (кид копам шаралтен пуал колтена)
-Кузе шонеда, сай, весела кумыл мо деч шога (зависитла)? Кунам тендан кумылда сай?
- Йоча-влак, тунямбалне ик тыгай сай йолташ уло, кудыжо кажныжын кумылжым нолталаш полша. Мо тиде тыгай?
Палашда куштылгырак лийже манын, мый тыланда туштым туштем:
Окнамат, омсамат ок поч, портыш пура. …(кече).
-Чын, тиде кече. Окнашке чевер кече шке йолважым колта гын, мемнан кумылна вигак сай лиеш. Чевер кече юзо семынак шокшын да порын мемнан дене саламлалтеш. Кажне кечыйолжо ава семын лыжган ондалеш, вуйна гыч ниялта да шке шокшыж дене мемнам ырыкта. Кечыйол чыла ойгым, шулыкым, сырымашым поктен колта да мемнан чоннам куан да йоратымаш дене авалта.
-Ой,йоча-влак, ончалза,мемнан классыште кечым шем пыл авырен. Ме таче кечылан пыл шенгеч лекташ полшена? Тидлан,йоча-влак, ме урокышто чыла пашам писын да чын ыштышаш улына.
2. Арун да чаткан возымаш.
- Икымше пашана : буква ден мут-влакым арун возаш. Тетрадьым почына, тачысе числам возена, умбакыже буква ден мут-влакым возена.
-Арун возымо паша:
1-ше корно л г а л г о
2-шо корно ырыкта шыргыкта ужарга сылнештеш-Удыралме мут-влакын каласалтмыштым да возалтмыштым айста умылтарен кодена.(ы йукым ойлымо годым огына шуйдаре, но возымаште кудалтен огына кодо).
- Йоча-влак, те кузе шонеда, мо нерген ме таче урокышто кутыраш туналына? Тидым палаш возымо буква - влакна полшат, нуным верышкышт шындылаш кулеш (глагол).
3. Тема ден цельым палемдымаш.
- Чын, ме таче глагол нерген тунеммынам шарналтена.
Тугеже мемнан урокнан цельже могай? - глагол нерген тунеммым иктешлаш.
4. Ончыч тунеммым ушешарымаш.
- Айста глагол нерген мом палымынам шарналтена да кластерым ыштена.
Глагол нерген мом каласен кертыда?Предложенийыште сказуемый лиешГлагол


Мом ыштат?
Мом ышта?
Кок числаже улоКок жапше улоПредметын мом ыштымыжым ончыкта
Множественный
Единственный

эртыше
Кызытше-шушаш
(Йоча-влакын вашмутышт почеш табличке - влак доскаш пижыкталтыт.)
– Молодец улыда, чын палемдышда. Шкенан шинчымашнам пенгыдемдаш икмыняр пашам шуктена.
5. Мужыр дене паша.
- Йоча-влак, мый тыланда глагол-влакым жап шот дене ойырен ямдыленам ыле, но шошо мардеж пеш тале, чыла мут-влакым пуалын луген пытарыш. Айста ме шошо мардеж деч тале да ушан улмынам ончыктена да чыла пашам шотыш кондена, тыге ме кечынам пыл деч вашкерак утарена.
-Кажне мужырын шке пашаже, карточкышто сайын пашам лудса да кутырен келшен туналза веле. (мужыр дене пашам ыштымаш, 1 воза – весе полша, икте вашмутым пуа, умылтара).
1 мужыр – Вучем, йога, йывырта, толын, оптыш, куаныш.
мужыр –модеш, муралта, ончалеш, пытыш, кошкен, тольо.(кок столбикыш возаш жап шот дене карточкыш)
-Ыштен пытарышда гын, айста терген кодена.
Могай мужыр ямде? Ко вашешташ туналеш?
-Кузе те глаголын жапшым палышда?
-Те мужыр дене кузе пашам ыштышда? (Келшен, икте-весын шомакшым колыштын.)
- Молодец улыда. Полышым жапыштыже пуэн шуктышда, а ынде изиш каналташат лиеш.
6.-Физкультминутка ( туп-туп-тубыдуп пералтен…)
7. Учебник почеш паша.
-446 пашам шуктымаш.
– Йоча-влак, могай пашам шуктыман? - 1 лудеш.
Пытарымеке, тергена. Глаголын числажым да жапшым каласен кодена.
8. Творческий паша. (музыка)
Сурет почеш изи ойлымашым чонымаш.
–-Йоча-влак, кызыт идалыкын могай жапше?
-Чын, шошо. А шошым пуртусышто чыла чонан ылыжеш, илана, моторештеш. Мемнан кундемысе пуртусат пеш сылне, ме шкенан кундемысе пуртуснан тиде моторлыкшым, сылнылыкшым ужын да арален моштышаш улына. А пуртуснаже эше сылне да чыланыштым куандарыше лийже манын ме мом ыштен кертына? (Пушенгым шындаш, арулыкым эскераш, шукшакым эрыкташ)
– Айста ме кызыт турло глаголым кучылтын «Шошо» темылан сурет почеш изи ойлымашым чонена.Икмыняр мутшым ме шанге карточкыштына лончылышна.
(слайдыште шошо сурет, музыка)
- Кон могай ойлымаш шочо?
– Вот могай глаголын вийже. Тудым кучылтын ме шошо пуртусым соралын суретлен ончыктышна.
9. Руш йылме дене танастарымаш.
-Йоча-влак, ончалза, а мемнан шонымо предложенийыштына глаголжо могай верыште шога?
(Предложений мучашыште)
-А руш йылмыште ончалына гын.
Мутлан: Кайык-влак пыжашым оптат. Птицы вьют гнёзда.
Але: Мый школыш каем. Я иду в школу.
-Чын, марий йылмыште глагол предложений мучашыште шога, а руш йылмыште – предложений покшелне.
10. Тушка дене пашам ыштымаш(групповая работа).
- Нине мут - влакым 3 тушкалан шелза (ойлымаш ужаш шот дене): шошо, чевер, кайык, толеш, муралта, яндар, волгыдо, модеш, кава.
- Те группышто пашам кузе ыштышда?
-Йоча-влак,чынак, тушкаште икте весым колыштын, келшен пашам ыштыман, тунам веле сай лектышыш шуаш лиеш.
Урокым иктешлымаш.
– Молодец улыда, йоча-влак! Айста ынде пашанам иктешлен кодена:
-Таче мылам урокышто келшыш…
- Ме тендан дене ыштышаш пашанам шуктенна. Шем пылат кече деч коранын умбаке кайыш, кече шке йоллажым шаралтен, тендам куанен онча.
– Тачысе урокышто чыла умылен, моштен пашам ыштенда гын, урок тыланда келшен гын - йошкар пеледышым доскаш пижыктыза, ала-можо изиш лектын огыл гын - нарынче пеледышым, а неле ыле да умылен огыдал гын- кандым.
- Ончалза,йоча-влак, кече ончалме дене могай сылне пеледыш –влак пелед шогалыныт.
Мыламат урокышто тыршымыда келшыш, сандене мый тыланда шокшым да куаным кондышо кечым полеклем. Теат нине пеледыш-влак гаяк эре пеледса, тек тендам нине кечыйол-влак эре ырыктат да куандарат, умбакыже тунемашда вийым пуэн шогат.
12. Урокышто пашам ыштымылан отметка-влак:
13. Мöнгысö паша (ойырен налаш)
Шкенан кундемысе пӱртӱсым эскерен, турло глаголым кучылтын, шошымсо пӱртӱс нерген ойлымашым возаш.
445 пашам шукташ.
- Сай пашалан пеш кугу тау!