Ажык класс шагы. Темазы: Эртенги х?нн? к??р аас – кежиктиг болур дизе, б?г?н канчаар чурттаарыл?


Ажык класс шагы.
Темазы: Эртенги хүннү көөр аас – кежиктиг болур дизе, бөгүн канчаар чурттаарыл?
Сорулгазы:
Өөреникчиниңкадыкшылболгаш кадык амыдыралдугайындабилиглериншынзыдарболгашсайзырадыр.
Бодунанализтээриниңчаңчылдарынхевирлээриболгашбердингенинформацияныүнелээри.
Бодунуңкадыынгахарыысалгалыгхамаарылганыболгашидекпейлигамыдыралчытуруштукижизидер.
Дерилгези: интерактивтигсамбыра, саазыннар, фломастерлер, өгнүгкарандаштар, стендилердечуруктар.
Чорудуу.
Организация кезээ:
Уруглар-биле мендилежип, кичээнгейинхааратудар, кичээлдеаалчыларкелгенинтаныштырар.
«Эртенгихүннүкөөраас-кежиктигболурдизе, бөгунканчаарчурттаарыл?» - дептемалыг класс шагынэгелээр- дир бис. Шуптуңарныңидекпейлиг, сонуургалдыгболгашдемнигболуруңарныкүзедим, уруглар.
Слайд: 1. Сорулгазынтаныштырар 2. Слайдыдан.
Гор улустуңүлегерчугаазында « Кежикчолдугамыдыралды – арыгкылаңдамыракдег» - депчугаалаптурар. Бочуртталгаэргим, аас-кежиктигболзундээрболза, эң - не херек, хөйчүүлдернибодундасиңирипалган кол черни ээлептурарчүүл – кадыкшыл.
Ийе, кадыкшыл-олдээргебойдустуңбискеберген- өртээтурбасчаялгазы-дыр.Ынчангашбөгун бис силерниң-биле кадыкшылдугайындачугаалажыр бис, а чуглечугаалажырэвес, а ойнаар бис.
Бистебөгүнаалчыларкелген, олар жюри кежигүннериболур. Силершагда-ла 3 бөлүккеүстүпалгаштураружурлугсилер.
Оюнэлээн каш этаптардантургустунган. Ынчангашэгелээлинер!
І этап
- Силерчуртталгагаынаксилербе? Олчүүдепайтырыгыл? Кижи бүрүзүнгеэң-не эгезинденэгелээш, күзээри-олчуртталгачарашболгашаас-кежиктигболзундепкүзээри- байлакшыл-дыр. А экичуртталгадепкандыгчуртталгал? Шуптубоданыпкөрүңерем, оонмынчаарсаазыннаргабижиптерсилер: « Аас-кежиктигчуртталгадээрге…»
Өөреникчилер 2-3 минута иштиндеажылдаар( музыка ырлаптурар). Олүедебирөөреникчикадыкшылдугайындашүлүкчугаалаар. Ынчангаш бисаас-кежиктигболурудээрге кадык болурудепкөрүп тур бис. А олаас-кежиктечүүбарыл, амбилипалыр бис.
( Өөреникчилерботтарыныңбодалдарынномчупбээр).
ІІ этап.
-Аңгы-аңгычоннар, боттарыныңүлегердомааанда,чеченсөстериндекадыкшылдыалдаржыдыптурар. Силеркандыгүлегердомактар, чеченсөстербилирсилер, кадыкшылдугайында?
Командабүрүзүоочураайы-биле аңгы-аңгыалдарлыгулустарныңүлегердомактарынномчупбээр-дир. (Кадыкшыл, амыдырал, аас-кежикдугайында).
Слайдыдачугааларныномчуур:
« Бодуңнуңкадыыңныкамгалаардизиңзеөскелерниңкадыыңкамна» ( Д. Лихачёв)
« Кадыкшыл-кижиниңчуглебодунуңкызылкүжү-биле чедипшыдаарыбедик сын-дыр» (И.Брехман).
ІІІ этап.
- Кадыкшылдепчүл?
Бистинкадыкшылывысчүдентургустунарыл?
- Бүгүделегейниң кадык камгалалорганизациязыныңчурагайлары-биле алырга, чурттакчычоннуңкадыыныңдеңнелидараазындакадыкшылдыңхевирлеринденхамааржырболуптурар.
Слайдыданкөөр:
Кадык амыдыралдычорударының( чурттаарыныңаргаларыдараазындачүүлдерденхамааржыр:
- амыдыраарыныңтуруштарындан(климат, чурттаароран-сава)
- экономиктигбайдалдар(чемненири, хеви, ажылы, дыштаныры)
- ажыктыгчаңчылдарның бары(гигиена- арыг-силигнисагыырыболгашдадыгары).
-хоралыгчаңчылдарнынчогу(таакпылаары, арагалаары, наркотиктигбүдүмелдеражыглаары).
Ам команда бүрүзүбоаргаларнынбирээзинденчугаалапбээр, оларкижиниңорганизимингеканчаардээптурарыл?
(дыңнадылгаларныуругларномчупбээр),Слайдыдан «Спорт болгашкадыкшыл» деппрезентациязыкөргүзер.
ІV этап
Амдараазындасилергетоолдуномчупбээйн, дыңнанар, уруглар! (орусдылганомчуур)
В одной стране когда-то
Жил-был один король,
Имел он много злата,
Но был совсем больной.
Он очень мало двигался
И очень много ел,
И каждый день, и каждый час,
Все больше он толстел.
Одышки и мигрени
Измучили его.
Плохое настроение
Типично для него.
Он раздражен, капризен-
Не знает, почему.
Здоровый образ жизни
Был не знаком ему.
Росли унего детки.
Придворный эскулап
Микстурами, таблетками
Закармливать их рад.
Больными были детки,
Хоть слушали его,
И повторяли детство
Папаши своего.
Волшебник ВалеологЯвился во дворец-
И потому счастливый
У сказки сей конец.
Ам «Эртенгихүннүкөөраас-кежиктигболурдизе, канчаарчурттаарыл» депбөгүнгүөөренгенклазывысшагыныңутказынилереткенонаалгаларныкөргүзүңерем. (Боттарыныңбодалдарын, сагыштарынбирпроектиге, чурукка, чеченчугаага, тоолга, шүлүкке,плакатка-дааканчаар-даакөргүзүпболур).
Мен силергемунгаранчыгтөөгүнүчугаалапбердим, ынчалза-дааавторларчүү-даачүвенинсөөлүаас-кежиктигболуружурлугдепаазааннар. Олкандыгболурул? ( Слайдыданвалеологтунчуруункоргуспушаан, башкыорусдылгашүлүктүномчуур)
Волшебник ВалеологСказал: «Долой врача!
Вам просто не хватает
Прыгучего мяча.
Вам надо больше двигаться,
В походы, в лес ходить,
И меньше нужно времени
В столовой проводить.
Вы подружитесь с Солнцем,
И с Воздухом, Водой.
Отступят все болезни,
Промчатся стороной.
Несите людям Радость,
Добра и Сердца свет.
И будьте всегда здоровы
Вы много, много лет!»
МОЧ Бай-Тал ортумак ниити билиг школазыАжык класс шагы:
«Эртенгихүннүкөөраас-кежиктигболурдизе,
бөгүнканчаарчурттаарыл?»
8-ги класстын класс башкызыДоос С.М. эрттирген2011-2012ч.
Класс шагы: Бойдустөлу-бодум-дур мен.
Сорулгалары:
1.Уругларга бойдусдепчүл, онуканчаарбилипап турарын база кижилернихурээлээнбойдусоларгакандыгажык-дузалыгыл; кандыгайыылдарбойдусчедиргелиптурарыл база онуканчааркамгалаарылдепайтырыгларгахамаарышканбилиглеринханыладыр, улугсайгарылгаларныкылыпчорудар.
2. Уругларныавабойдузунгаынак, ооңарыгагаарынга мага ханып, аңааынакшып, таалап база онуайыылдарданканчааркамгалаарынгакижизидер.
Дерилгези: чуруктар, шулук, магнитофон, кожамыктарЧорудуу:
І.Организастыгкезээ:
1.Уруглар-биле мендилежир, оларныңкичээнгейинбодунчехааратудар.
ІІ.Колкезээ.
Башкыныңшулуунмагнитофондандыңнаар( Мария Кужугет «Ие-бойдустөлдери-дир»).
Ырлапорархензигхөкпеш,
Ырланыпканызырарыт,
Чалгынхергендээрдеэзир,
Чакпачайгансугда балык,
Кокпасүргенмайтаккойгун,
Ховузундасарыгөрге,
Сыннартепкенсыын-мыйгак,
Сырынналгансыгырга куш,
Хырнындүптээнкызылдилги,
Кызымаккайкымыскаяк,
Күдүжеңнээнкүскекүжүр,
Хүндүсудууринек-сокпа,
Аргазындахайыракан,
Аштаңгыкөккаржыбөрү,
Бөмбүрзектиңээзикижи
Бөзүр, чииртимпага – шуптуМөңгеболгашөлүмбилбес
Ие-бойдустөлдери-дир.
Башкы:
- Чүнүңдугайындашүлүктүдыннадывыс, уруглар?
- Шын-дыр ,уруглар. Эр хейлер! Бойдустунбүгү-леамытаннарын –күскеден, бора-хөкпештенэгелээш, аргазындаадыг,бөрүдээшкижигечедир – шуптубойдустуңтөлдеридепшүлүкчүбижиптурар. Аңаачөпшээрежирсилербе?
- А бойдусдээргеоонөскечүлерболупболурул?
- Хун, агаар, суг, кижи (силер база),үнуштерболгашдиригамытаннар, мөөгулерболгашмикробтар – шуптубойдус-тур.
Кижиниңхолу-биле бүдүрүпкаанчүүлдернибойдусдепсанавас ( чижээ: карандаш, бажыннар, хепаймаа, космос дээшоон-дааоске.
- Бойдускандыгболурул?
Амычок (хун, агаар, суг, ажыктыгказымалдар) болгашамылыг (кижи, диригамытаннар, үнүштер, мөөгүлер, микробтар) болур.
Бойдустуңбүгүчүүлдери бот-боттарыныңаразындахарылзаалыг.
Хүннүңчырыы база чылыы, арыгагаарболгашсугдиригамытаннаргаэргежокчугула. Ындыгболгандаамылыгбойдусчокболза, амыдырапшыдавас. А диригбойдусамычокбойдуска база-ла салдарлыг.