М??а?али — м??гілік ??мыр

ТаKырыбы: «МaKаCали – м‰Sгілік Caмыр»

МаKсаты: а) МaKаCали МаKатаевтыS ™мірімен жан-жаKты таныстыру, шыCармашылыK жолынан м‰ліметтер беру, аKын жырларыныS Kaдіретін сезіну, адам тіршілігіндегі маCызын, тіл шaрайын таныту;
‰) оKушыларды аKынныS ™леSдері арKылы халKын с_юге, туCан жерін Kадірлей білуге, адал болуCа т‰рбиелеу;
б) МaKаCалидыS аKындыK талантын ш‰кірт ж_регіне aялату, сол арKылы олардыS бойына поэзия ‰леміне, жалпы с™з ™неріне с_йіспеншілікті берік Kалыптастыру.
Т_рі: сайыс
К™рнекілігі: интерактивті таKта, аKын портреті, ™леS жинаKтары.

Кіріспе:
JазаK поэзиясыныS Хант‰SірініS мaзбалаCы, Kайталанбас Kaбылыстай жарK етіп ™те шыKKан найзаCай аKынныS арда жырлары Kазіргі кезде ‰р KазаKтыS ж_регінен ойып орын алады. АKиыK аKынымыз ХХ Cасыр аяKталар тaста ел Kaрметіне б™леніп, «Bасыр аKыны» атанды. МaKаCали жырлары – aлттыS асыл мaрасы, ™йткені, аKын ™леSдері KазаK жастарын отаншылдыKKа, ата-бабаларын с_юге, ™зін-™зі тануCа, намысты болып ержетуге т‰рбиелейді.
ХалKыSныS аKыны боп жаралCансыS,
Jарасаз топыраCынан н‰р алCансыS.
JазаKтыS Kара ™леSін шекпен жауып,
Jайтарып, аSыз болып таралCансыS.
МaKаCали ™леSдері к™зі тірісінде т_гелімен жарыK к™рген жоK. ОCан кезінде ‰міршілдік-‰кімшілік саясат кедергі болды. Б_гінде аKын аCамыздыS ™леSдері егемен еліміздіS еркін аспанында, азат даласында Kыран Kaстай самCап ж_р.
Интерактивті таKтада «МеніS анкетам» ™леSі к™рсетіліп, оKылады.

Сайыс т™рт б™лімнен тaрады:
І б™лім: «Поэзия – ж_рек тілі» (™леSдерін м‰нерлеп жатKа оKу)
ІІ б™лім: «€н сал, жаным» (аKынныS ‰ндерін орындау)
ІІІ б™лім: «Жазылар естеліктер мен туралы» (аKын жайлы ойтолCау)
І^ б™лім: «МaKаCали ‰леміне саяхат» (білім мен парасат сыны)

СайысKа т_сетін топтармен таныстыру:
«БолашаK» тобы – 8 «а» - сыныбы
«Жас талаптар» тобы - 8 «‰» - сыныбы

СайысKа KазылыK ететін:
- JарсаKбаев Нaртас – т‰рбие ісініS меSгерушісі;
- JонаKаева Жібек – KазаK тілі мен ‰дебиеті п‰н бірлестігініS жетекшісі.

Сайысымызды бастамас бaрын мен сендерге аKиыK аKынныS ™мірі мен шыCармашылыCы жайлы дайындалып келуге тапсырма бергенмін. Ендеше, кезекті топтарCа береміз.
АKынныS ™мірі жайлы деректермен ортаCа 8 «а» - сыныбы «БолашаK» тобын шаKырамыз.
АKынныS шыCармашылыCы жайлы деректермен ортаCа 8 «‰» - сыныбы «Жас талаптар» тобын шаKырамыз.
(Интерактивті таKтада аKын ™міріне Kатысты деректер, фото суреттер к™рсетіледі.)

І б™лім:
Поэзия! Менімен егіз бе едіS,
Сен мені сезесіS бе,
Неге іздедім? – деп аKынныS ™зі жырлаCандай кезекті бірінші сайысKа береміз.
€р топ м_шелері аKынныS екі ™леSін м‰нерлеп жатKа оKиды.

ІІ б™лім:
€н сал, жаным,
€ніSмен тербет мені,
Бір с‰т тынсын тіршілік жер к™ктегі.
Дала aйысын,
Дамылдап таулар жатсын,
Таулар жатсын м‰Sгілік ж™ргектегі!
Келесі кезекті аKынныS ‰ндеріне береміз.

ІІІ б™лім:
Жазылар естеліктер мен туралы:
Біреулер жан еді дер ™р тaлCалы,
Біреулер тaлпар еді, дер де, м_мкін,
Б_тінделмей кеткен бір ер-тaрманы.
€р топ м_шелері _йден жазып келген аKынCа арнаCан ойтолCауларын оKиды.

І^ б™лім:
Бaл кезеSде топ м_шелері берілген сaраKтарCа жауап береді:
«БолашаK» тобына
«Жас талаптар» тобына

АKынныS азан шаKырып KойCан есімі кім? – МaKаметKали
МaKаCалидыS неше баласы бар? – _шеу: тaSCышы-Жaлдыз, екіншісі-Айбар, кенже Kызы-Шолпан.
МaKаCалидыS ‰кесініS аты? – С_леймен.
«АKKулар aйыKтаCанда» поэмасындаCы к™лдіS аты? – Жетімк™л.
АKын ™леSді алCаш рет Kашан жазды? – 10 жасында.
АKын ™зініS ™мірбаянын Kай ™леSінде жазCан? - «МеніS анкетам»
МaKаCали МаKатаев атындаCы ж‰не Мемлекеттік сыйлыKтардыS лауреаты – Несіпбек Айтов.

1. МaKаCали МаKатаев Kай жерде, Kай жылы д_ниеге келді? – 1931 жылы 9 аKпанда (13 наурыз негізгі туCан к_ні), Алматы облысы, Райымбек ауданы, Jарасаз ауылында.
МaKаCалидыS шешесініS аты кім? – НаCиман
АKынныS жарыныS есімі кім? – Лашын
МaKаCалидыS тарихи таKырыпKа жазылCан поэмасы? - «Райымбек, Райымбек
АKынныS бауырларынан кімді білесіSдер? – ТоKтарбай, К™рпеш.
МaKаCали ™леSдеріне еS к™п ‰н жазCан сазгер кім? – НaрCиса Тілендиев.
МaKаCалиCа алтын Kаламын сыйCа тартKан – Bабит М_сірепов.



Сайысымызды Kорытындылау _шін с™з кезегін Kазылар алKасына берейік.
АK aлпа жерді жапKанда,
АCаштар сырCа таKKанда,
Бозарып атKан аK таSда,
Бозарып тaрып аKпанда,
ЕсіSе мені алCайсыS! – деп МaKаCалидыS ™зі айтKандай, МaKаCали б_гін де, ертеS де бізбен м‰Sгі бірге, ‰рKайсымыздыS ж_регімізде.

Кешімізді МaKаCали МаKатаевтыS тырнаKалды туындыларыныS бірі – «К_реS к_з» ™леSімен аяKтыCым келіп отыр. €нін жазCан композитор - Г_лнар Д‰укенова. €нніS алCашKы орындаушысы KазаKтыS ‰йгілі ‰нші KыздарыныS бірі – Мадина Ералиева апамыз болCан. Б_гінгі к_нде бaл ‰нді жас та болса, атаCы шыKKан «Жігіттер квартеті» орындап ж_р. Ендеше ‰нді тыSдайыK.