«Яздан аерып булмый Тукайны!»
«Яздан аерып булмый Тукайны!»
Г. ТукайныS туган к™нен‰ багышланган музыкаль кич‰.
С‰хн‰ б‰йр‰мч‰ биз‰лг‰н. С‰хн‰ т_ренд‰ Тукай портреты. Портрет кырыенда г™лл‰р. «Яздан аерып булмый Тукайны» диг‰н с_зл‰р язып эленг‰н.
«Туган тел» Gыры яSгырый. (З.С‰х‰биева башкаруында).
А.Б. Яздан аерып булмый Тукайны!
Язда килг‰н, язда янган ул.
Язы, кил‰ч‰ге барлар ничек китсен,
Ничек югалалсын д™ньядан.
Апрель.
Кемн‰р к™тми ышанулар, г™лл‰р,
Яш‰_л‰р бирг‰н бу айны?
Яздан, гаделлект‰н кил‰ч‰кт‰н
М™мкин т_гел аеру Туайны! (Равил Ф‰йзуллин)
Татар халкыныS б™ек шагыйре, к™р‰шче k‰м патриот Габдулла ТукайныS исеме хаклы р‰вешт‰ Шевченко, Ахундов, Хетагуров, Абай, k.б. шундый кебекл‰рнеS исемн‰ре бел‰н ян‰ш‰ куела. 2008 елныS 26 апреленд‰ аныS тууына 122 ел тула. БезнеS ™чен б‰йр‰м булган шушы олы к™н якынлашкан саен, вакыт безне 1913 елныS апрель к™нн‰ренн‰н ераклаштырган саен, Тукай безг‰ тагында якыная, аныS ш‰хесе, тарихтагы урыны безг‰ тагында олырак, м‰kаб‰тр‰к булып к_рен‰. Бу д™ньялыкта бары 27 ел яш‰п, халык Gанына ‰верелг‰н ТукайныS рухы – б_ген д‰ безне иманга, туган телг‰ д‰ш‰, моS, ‰д‰п, ‰хлакка чакыра. АныS _лемсез иGат Gимешл‰ре, вакыт сынавына бирешмич‰, kаман сокландыргыч т™ст‰ Gемелдил‰р, уйландыралар. Тукай иGаты дип атала торган к_п санлы тир‰н елганыS чишм‰ башы Казан артыннан, т™г‰лр‰к ‰йтк‰нд‰ - Кушлавыч k‰м Кырлай тир‰сенн‰н б‰реп чыкты дис‰к т‰ хата булмас. Х‰зер сез Габдулла ТукайныS тормыш юлын тыSлап кит‰рсез.
(Интерактив китаптан Г. ТукайныS тормыш юлы тыSланыла, тормыш юлын чагылдырылган фотос_р‰тл‰р, видиок_ренешл‰р к_рс‰тел‰)
А.б. И син Тукай, халкым к_кр‰генд‰
Якты йолдыз булып кабындыS.
СинеS тормыш безнеS к_Sелл‰рд‰
МоS чишм‰се булып агылды.
Бишект‰ тирб‰телг‰н н‰ни баладан, чал гасыр тиSд‰шл‰рен‰ кад‰р аныS ‰с‰рл‰рен _з ит‰л‰р, яраталар. Г. Тукай татар ‰д‰биятында беренче буларак, балалар аSларлык GиSел k‰м матур телд‰ шигырьл‰р, м‰с‰лл‰р яза. Бу ‰с‰рл‰ре бел‰н балаларда кешелек сыйфатлары т‰рбиял‰_не бурыч итеп куя. Тукай балаларны хезм‰т с™юче, тырыш кешел‰р булырга ™нди.
МеS тургайлы кал‰м – к_Sелем
ТиSд‰ше булган б_ген:
Яз сулышына бирелеп,
ТыSлагыз Тукай к_ген! (Мансур Сафин)
М‰с‰л «Этл‰рнеS дус булышуы» 3 класс укучылары башкара.
А.Б. Кил‰ язлар, кит‰ язлар,
j‰р ел саен _зг‰рел‰, _зг‰рел‰
j‰р ел саен Тукай гына
Япь-яшь килеш кил‰ безг‰.
«Кызыклы ш‰керт» 2 класс укучылары
«Су анасы» 2 класс укучылары
А.б. Тукай, синеS моSлы исем бел‰н
Б™тен _тк‰небез б‰йл‰нг‰н.
СинеS сагыш тулы шигырьл‰реS
Халык Gырларына ‰йл‰нг‰н.
«Туган авыл», к_м‰к Gыр.
Интерактив китаптан Тукай музеена с‰ях‰т к_рс‰тел‰. «Хикм‰тле йорт» шигыре укыла.
А.б. «Хикм‰тле йорт»
(Г. Тукай Музеена)
Монда минем туган телем,
Монда безнеS рухият.
Монда ул – Тукай ™енд‰ -
К_Sел сусаган х‰ят.
КиS‰я сулыш алулар,
Керс‰S ишеген ачып.
Каршылый шаян Ш_р‰ле,
ИSбашларыSнан кагып.
Керфек аша су анасы,
Сирпеп ала к_з нурын.
Суза да алтын тарагын,
Т‰къдим ит‰дер урын.
Куера г‰п ике арада,
ТыSлап тора ТукайGан.
Ш‰йлисез сез бу хал‰тне,
Килс‰гезд‰ сез кайчан.
Тарала Ш‰рекъ к™йл‰ре
Бу йортныS т_рл‰ренн‰н.
Агыла моS салмак кына
Шигърият илл‰ренн‰н.
«Ялкау маэмай» - к‰кре койрык,
Башкаен тезг‰ куйса,
Батыр к‰G‰ бел‰н сарык
Б_рег‰ капкын куя
Елмая Тукай к_з кысып:
- К_р‰сеSме кариэм,
Й™р, килеп й™р, син адашма,
СинеS ™чен бу ™ем!
ГаG‰еп хикм‰тле йорт бу,
Керс‰S чыгасы килми.
Г_я, Б‰йтулла сыман ул
К_Sел т_ренн‰н китми. (Х‰мид В‰лиди)
А.б. Fимлекл‰рд‰ язгы аваз
Чыр-чу кил‰ кошлар иле.
ЧеSл‰п тора аk‰Sн‰ре:
Тукай к™не, Тукай к™не!
«Бала бел‰н к_б‰л‰к» 3 класс укучылары башкара.
А.б. Табигатьт‰ _ск‰нсеS син, к_реп
МатурлыкныS Gанга якынын.
Иркен су буйлары, ак каеннар
Кабызгандыр шигъри ялкыныS.
УйнагансыS «Ш_р‰ле»л‰р бел‰н
Кети-кети урман эченд‰.
Т™шерг‰нсеS Кабан к_лен‰ син,
СынагансыS Д™ю к™чен д‰.
«Ш_р‰ле», 5 класс укучылары башкара. («Ш_р‰ле» симфонисенеS 1 б_леге куела).
А.б. Тукай туган к™н, чыннан да, зур б‰йр‰м. ^зенеS _лемсезлеген алдан сизенг‰н, эшл‰п калдырган б™ек ‰шл‰ренеS kичбер вакытта да _л‰ч‰к т_геллеген алдан белг‰н Тукай шундый с_зл‰р язып калдырган:
Ашкынамын мин ‰б‰д бетм‰с урынга, м‰Sгег‰,
М‰Sгелекк‰ - м‰нге рухлы, м‰Sге нурлы ямьлег‰!
Анда мин м‰Sге к™л‰ч k‰м м‰Sге яшь булмак телим;
Бу кояш с_нсен, Gирен‰ мин кояш булмак телим. («Ваксынмыйм», 1912)
ШагыйрьнеS тел‰ге G‰мгыятьт‰ тулысынча тормышка ашты. АныS гуманистик поэзиясе, халыкныS батырлыгын, хезм‰т с™юч‰нлеген k‰м ‰хлакый сафлыгын Gырлаган ‰с‰рл‰ре чын м‰гън‰сенд‰ халык байлыгына ‰верелде. АныS даны илебез буйлап кил‰ч‰кк‰ атлавын д‰вам иттер‰.
Татар теле – Б™ек Тукай теле
Туган телем – милли Gырларым.
М‰Sге яш‰рсеS син, Апуш-Тукай,
ЯSгыратып й™р‰к моSнарын.
Тибр‰ндереп к_Sел кылларын
Тукай к™нен‰ багышланган кич‰без ахырына якынлаша. Аны «€лл_ки» Gыры бел‰н т‰мамлыйсы кил‰. Бу безнеS аSа булган тир‰н х™рм‰тебез, ихтирамыбыз булыр. Р‰хм‰т сезг‰!
З. С‰х‰биева башкаруында «€лл_ки» Gыры куела.
15