Саба?ты? та?ырыбы:Салалас ??рмалас с?йлемнен ?ткенді ?айталау
10.02.2016
Күні
СәрсенбіСабақ
Қазақ тілі8«А»-сыныбыОқушылар саны -18
Сабақтың тақырыбы:Салалас құрмалас сөйлемнен өткенді қайталау
Сабақтың мақсаты:
Салалас құрмалас сөйлем , оның жасалу жолдары туралы ұғым беру. Өтілген материалдарды қайталай отырып, оқушылардың алған білімдерін жүйелеу, бекіту, еске түсіру.
Міндеттері: Салалас сөйлем және оның түрлері жөнінде білімдерін тереңдете отырып, практикада салалас түрлерін құрмалас сөйлемнің басқа түрлерінен ажырата білуге жаттықтыру.
Оқушылар үшін оқу нәтижесі: Салалас құрмалас сөйлем , оның жасалу жолдарын қайталайды. Өтілген материалдарды қайталай отырып, алған білімдерін жүйелейді, бекітеді, еске түсіреді.
Сілтеме: «Құрмалас сөйлемдер»тарауы ,оқулық, дидактикалық материалдар,слайд,интернет жүйесі.
Сабақтың түрі: Қайталау сабақ
Әдіс-тәсілдері: Жұптық жұмыс,топтық жұмыс
Пәнаралық байланыс: Әдебиеттік оқу, өзін-өзі тану
Ұйымдастыру кезеңі 3 мин.
Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
1.Ұйымдастыру: Амандасу, оқушыларды сабақтың мақсатымен таныстыру. Топқа бөлу. Тақырып сөйлемге байланысты болғандықтан сөйлем түрлеріне қарай топқа бөледі(жай ,салалас ,сабақтас). Топ жетекшілерін,спикерлерді тағайындау,Бағалау парақшаларын үлестіру.
Сәлемдесу
Оқушылар белсене қатысады.
Оқушылар бірін-бірі бақылап жұпта,топта жұмыс жасайды.
Оқушылар сөйлем түрлеріне қарай топқа бөлінеді.
Қызығушылықты ояту : Сабақ тақырыбы тәуелсіздіктің 25 жылдығымен байланысты болғандықтан сыныптағы өлең жазатын оқушыға сөз беріледі.
2.Үй тапсырмасын тексеру: Салалас құрмалас сөйлем және оның мағыналық түрлері.(миға шабуыл).6 мин.
Оқушы өз өлеңін оқыды
Үй тапсырмасын белсенділікпен талқылайды
Сұрақ – жауап.
1. Сөйлемнің қандай түрлері бар?
2. Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не?
3. Мемлекетіміз тәуелсіздік алған жыл?(1991ж. 16 желт.)
4. Ыңғайлас салалас дегеніміз не?
5. Мемлекетіміздің жаңа әнұраны,елтаңбасы,туы қай жылы қабылданды? (1996 ж.)
6. Себеп-салдар салалас дегеніміз не?
7. Жай сөйлем дегеніміз не?
8. Қарсылықты салалас дегеніміз не?
9.ҚР жаңа конституциясы қабылданған жыл? (1995 ж. 30 тамыз)
10. Құрмалас сөйлем дегеніміз не?
Ережені жатқа айтады,өз мысалдарын келтіреді
Бағалау парағына орындалған жұмыстарға байланысты бағаларын қояды.
Оқушылар әр тапсырманы топпен орындайды
3.Сәйкестендіру тестін таратады. 5мин.
Сәйкестендіру тестін орындайды
Бір-бірін жұппен бағалайды
4.Ой толғау. 7 мин.
Салалас құрмалас сөйлемдерді қатыстырып шағын мәтін жазу.Бір сөйлемге снтаксистік талдау жасау. Тақырыптар:
1.Егемен елім бар.
2.Астана бас қала.
3.Туған елім -Бесқарағай
Атқарған жұмыстары бойынша сөз алады.
Әр топтың спикерлері бағалауы жөнінде сөз алады.
Сыныппен бірігіп талдайды.
5. Тест жұмысы.5 мин.
1) Баламалы тест (ия-жоқ)
1. Салаласа байланысқан құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты бір -біріне тәуелді болмайды.(ия)
2. Салалас құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай сөйлемдер сан жағынан тек екеу емес, одан да көп болуы мүмкін.(ия)
3. Ыңғайлас салаластың «және» жалғаулығы ешқашан қайталанбай, бір-ақ ретқолданылады.(ия)
4. Себеп-салдар салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдердің орындарын ауыстыруға болмайды.(жоқ)
5. Қарсылықты салалас жалғаулықтары түсірілсе, тек үтір қойылады.(ия)
6. Түсіндірмелі салаластың аражігіне тек қана қос нүкте қойылады.(жоқ)
7. Талғаулы салаласта екі жай сөйлем арасында немесе шылауы бір рет келсе, онда сөйлем арасына үтір қойылады.(ия)
8.Жалғаулықсыз қарсылықты салаластың ара жігін үтір мен сызықша арқылы ажыратылады.(ия)
9.Себеп салдар салалстағы жай сөйлемдер жалғаулықсыз іргелес те,жалғаулық шылаулар арқылы да байланысады(ия)
Ия- жауабына оқушылар қолдарын шапалақтайды, жоқ- дегенде аяқтарын тарсылдатады.
Әрбір топ 3 сұрақтан тестке жауап береді.
6.Топ басшыларының сайысы «Аукцион»
ойыны. 3мин.
1-топ. Мына сөйлемді аяқта. Мен бүгін не қалаға кетемін, не ….
2-топ Мына сөздерден бір сөйлем құраңдар. Мен, сегізінші, сыныбында,мектебінің, оқимын, Абай, орта.
3-топ. Мынау қандай салалас құрмалас сөйлем? Күн батты, даланы қараңғылық басты.
Әрбір топ басшылары ойланбастан сұрақтарға жауап береді,тапсырманы орындайды
7.«Сыңарыңды тап »ойыны 5 мин
1.Тәуелсіздік арқасында қазақтың асыл арманы әнге айналды және болашағымыз да жарқын екеніне күмән жоқ.(ыңғайластық)
2.Еліміздің болашағы келер ұрпақтың қолында, сондықтан жастарымыз заман талабына сай болы керек.(себеп-салдар)
3.Сөз бен қылық суық көңілді жылытады немесе жылы көңілді суытады.(талғаулы)
4.Мектеп бітіргендеріне біраз уақыт болды,бірақ олар өзінің ардақты ұстазын ұмытпайды.(қарсылықты)
5.Бабамнан қалған асыл бар: ол- мынау жатқан кең байтақ жер.(түсіндірмелі)
6.Адам ымырт кезінде ұйықтамайды, себебі сол уақытта өлім мен өмір ауысады.(себеп-салдар)
7.Бақтығұл інісін біресе арқасына салып арқалады, біресе қолынан жетектеп жүрді.(кезектес)
8.Малшы сырын білем мен: қасында өскем жасымнан.түсіндірмелі)
9.Сабақта ұстаз бірде ауызша сұрайды, бірде жазбаша орындатады.(кезектес)
Сөйлемдердің әр сыңары таратылып беріледі, бір сыңары оқылғанда, екінші сыңарын келесі оқушы тұрып оқу керек.
8. Бекіту.5 мин.
1-топ: Схема бойынша сөйлемдер құрастыру.
——————- және ————-.
—————, бірақ ————–.
Кейде ——–, кейде ———–.
——— сонша- —————–.
2-топ: Көп нүктенің орнына сөйлемдер жазып, салалас құрмалас құрау.
Биыл қыс жай түсті, —————————————–
———————————сонша- бірнеше адам үсікке шалдығыпты.
———————————, көп көргеннен сұра.
Жел саябырлаған сияқты,- ————————–.
3-топ:
Дәлелді жауап
Ыңғайлас салаластың жалғаулықтары.
Салалас құрмаластың мағыналық түрлері нешеу?
Сілтеу есімдіктерінен жасалатын салалас.
Салдар мәнді сөйлем бұрын орналасса , …
Оқушылар тапсырма бойынша сөйлемдер құрастырады,сөйлемнің түрлерін ажыратады.
Дәлелді жауапқа жауап беріп,тапсырмаларды орындайды.
9.Рефлексия «БББ »кестесін толтыру
«БББ »кестесін толтыру
10.Бақылайды, бағалайды.
Бағалау парағын толтыруы бойынша талдау ұсынады
Әр топтың спикерлері бағалауы жөнінде сөз алады,топ оқушыларының бағаларын хабарлайды
11.Үйге тапсырма беріледі
Тапсырманы талдап өтуі
«Тәуелсіз елімнің ертеңі»тақырыбына эссе жазу Үй тапсырмасын күнделікке жазып алады,түсінбегенін сұрайды.