?дебиеттік о?у Абылай хан 4 класс


«Майдантал» жалпы орта мектебінің ІІІ деңгей жоғары санатты бастауыш сынып мұғалімі Турганбекова Пернегуль Майдановна
-8588385048300

Сабақтың тақырыбы: Абылай хан.
Мақсаты: 1. Әңгіменің мазмұнын ашу, оқушыларға халқымыздың өнегелі қолбасшы, ержүрек ханы Абылай ханы туралы, ұлы адамдар туралы түсінік беру;
2. Оқушыларды мәтінді түсініп оқи білуге, талдауға, ойларын ашық білуге баулу,ізденіс әрекеттерін қалыптастыру, ойлау, қиялдау, елестету, сөздік қорларын дамыту;
3.Ұлттық сезімдерін ояту, елі, жері үшін еңбек ете
білуге, өнегелі, батыр, ержүрек, ақылгөй,
данагерлікке, елдің қамын ойлай білуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Абылай хан суреті, бала кезіндегі суретті-бүктемесі, Шоқан
бүктемесі, Қожа Ахмет Яссауи кесенесінің суреті,
мультимедиадан «Көшпенділер» киносы, сөздіктер, Абылай
хан туралы кітаптар, схема, үлестімелі қима қағаздар.
Пән байланысы: сурет, дүниетану, тарих.
Қолданылатын стратегия: «Ойлан тап»ойыны,
«Ой шақыру», тест сұрақтары.
әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, шығармашылық жұмыс,топпен жұмыс.
91440026035009144001403350080010014033500Сабақтың: түрі: аралас сабақ.
барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: а)Оқушыларды түгелдеу.
ә) Келген қонақтармен таныстыру.
б) Психологиялық дайындық
в)оқушыларды сабаққа зейінін аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау кезеңі:
- Үйге қандай тапсырма берілді?
- Қазақтың хан сайлауы. -Хан мен президент қалай сайланады екен?
Венн сызбасы бойынша ауызша сұрақ – жауап.
2286000219075 Белгілі бір күн, жер-
Күн жерде сайлау учаскелері
белгіленіп, белгіленіп, 18-ден
халық жоғары адамдар
сайлайды. барып, жазбаша
Елге түрде үміткер
басшы президентті сайлайды.
болады.
00 Белгілі бір күн, жер-
Күн жерде сайлау учаскелері
белгіленіп, белгіленіп, 18-ден
халық жоғары адамдар
сайлайды. барып, жазбаша
Елге түрде үміткер
басшы президентті сайлайды.
болады.
-34290020129500 ХАНПРЕЗИДЕНТ

Барлық қауым жиналып,
хан сайланатын адамның
жақсы,жаман игі істерін
ашық түрде айтып, дауыс
көтереді. Ақ киізге көтеріп,
таққа отырғызады.
ІІІ. Жан-жақты пысықтау кезеңі.
Сонымен балалар, бүгінгі таңда халықты президент басқарса, кешегі хандық дәуірде халықты «хан» басқарған.
-Балалар, мынадай хандар болған: /схема түрінде көрсету/ Тәуке хан, Хақ Назар хан, Кеңесары хан, Жәңгір хан, Есім хан, Жошы хан, Әбілхайыр хан, Абылай хан т.б
IV. Жаңа сабақты хабарлау:
1. «Білгенге маржан, білмеске арзан» бойынша оқушылардың шығармашылық файлдарына жинақтағаны бойынша тақтадағы ілінген халқымыздың өнегелі біртуар азаматтары: хас батырлары, ақын-жазушы, ғалым суреттерін алып, жеке-жеке түсінік беру. /оқушылардан сұрақ-жауап/
1. Б. Момышұлы- Ұлы Отан соғысында ерекше ерлігімен елін қорғаған хас батыр.
2. А. Құнанбаев- қазақтың аса көрнекті ұлы ақыны.
3. Ы. Алтынсарин- балаларға арнап тұңғыш мектеп ашқан ұстаз.
4. А. Байтұрсынов- балалардың сауатын ашуға зор үлес қосқан, тұңғыш әліппе жазушы педагог.
5. Ш. Уәлиханов- зерттеуші ұлы ғалым, ағартушы.
6. М. Әуезов- қазақтың ұлы жазушысы.
7. Абылай- жоңғарлардан қазақ жерін азат етуде аса ірі қолбасшы, ұлы хан болған.
8. Н.Ә. Назарбаев- ҚР-ның тұңғыш Президенті.
Олай болса біздің бүгінгі өтетін тақырыбымыз осы дара тұлғалардың біртуар азаматы – Шоқан мен Абылай хан туралы.
Шоқан Уәлиханов /1835-1865/ қазіргі Қостанай облысының Құсмұрын өңірінде дүниеге келген. Қазақтың ұлы ғұлама ғалымы, ағартушысы.Оның ғылыми көзқарастары «Ыстықкөл сапарының күнделігі», «Жоңғария очерктері» т.б еңбектерінде баяндалған.
Соның бірі әңгімесі: «Абылай хан»
а/Әңгімені оқып беру, түсіндіру. Бүктемеден Абылайдың жас кезіндегі суреттерін, мультимедиадан «Көшпенділер» киносын көрсете отырып, Ақтабан шұбырынды Алқакөл сұлама оқиғасынан үзінді бастауын, жарық жұлдыз Абылайдың туылғанын, Жоңғар шапқыншылығының Абылайға деген қастандығын, елі, жері үшін қазақ жерін сақтаған ерліктері, яғни Жоңғар қонтайшысы Қалдан-Сереннің ұлы Шарышты өлтіргендігінен, Абылайдың Жоңғардың қолында тұтқындағы оқиғадан аман-есен еліне оралуы жайлы кинодан көрсету, Абылайдың Түркістанда жерленуі жайлы суретін бүктемеден көрсете отырып түсіндіру.
2.Оқулықпен жұмыс. Мәтінді тізбектеп оқыту.
-Қалдан –Сереннің қазақ даласына деген мақсаты не?
- Абылайдың балаларына берген өсиеті не туралы?
-Абылайдың қасиеттері туралы оқушыларға оқыту.
Балалар, бұл мәтінде бізге таныс емес көнерген сөздер қолданылған. Сол сөздерді бәріміз түсініп алуымыз керек.
3. Сөздік жұмысы, дәптермен жұмыс.
Тәбәрік- хан сайланғанда ханның киімін киелі зат ретінде жыртып алған.
Тауқымет- ауыртпалық, бейнет, азап.
Қонтайшы- жоңғар ханы.
Ақ киізге көтеру- қазақтар хан сайлағанда оны халық ақ киізге көтеріп, сонан кейін ғана таққа отырғызатын.
Тәңірі- құдай, Алла тағала.

Сергіту сәті.
Ұсталардай тарсылдатып,
Шегені де қағамыз.
Абылай сияқты батырдай
Өсе келе боламыз.
«Ойлан тап» ойыны.
Оқушыларға қима қағаздарды тарату. Қағазда сұрақтар берілген, сол сұрақтарға жауап алу.
1. Абылай кім?
2. Қалден-Сереннің қай ұлын Абылай өлтіреді?
3. Абылай заманы қандай заман?
4. Абылай қайда жерленді?
6. 3 түрлі шығармашылық тапсырма таратамын.
1-деңгей
Абылайдың шын аты?
а/ Сабалақ б/ Әбілмансұр с/ Абылай
Абылай қай жылдары өмір сүрді?
а/ 1731-1781 б/ 1811-1871с/ 1711-1781
Абылай неше жыл билік жүргізді?
а/ 10 б/12с/ 11
Абылай әсіресе кімдерден қазақ жерін азат етті?
а/ Орыстардан б/ Қырғыздардан с/ Жоңғарлардан
2-деңгей. Абылайдың бала кезінен бастап аттарын схема түрінде жазу.
-11430017716500514350062865Абылай
хан
00Абылай
хан
4000500177165Абылай
00Абылай
1257300111125Мансұр
00Мансұр
2628900111125Сабалақ
00Сабалақ

365760086995002286000869950010287001352550049149002095500Әбілмансұр
3-деңгей Абылай ханның қасиеттерін «Ой шақыру» арқылы жазайық.
148590022161500240030022161500 батыр қолбасшы
12573001866900032004001022350045720021653500ержүрек ақылгөй

342900092075009144009207500елін сүйетін Абылай ханға лайық
2971800869950010287008699500
іртуар азамат адамгершілікті
V. Жаңа сабақты бекіту.
Қазақ тариында ерекше орны бар, қазақтың біртуар азаматы Абылай секілді хан болмаған. Ол өзінің ерік күштілігінің, ержүректілігінің, батырлығының арқасында хан болды. Ол кісі сол кезде тәуелсіздікті аңсаған. Сұрақ-жауап.
Тәуелсіздік қазір орнады ма? /орнады/
Тәуелсіздік қай жылы, қай күн? /1991ж 16 желтоқсан/
Тәуелсіздікке неше жыл толады? /23 жыл/
Ендеше балалар, батырлық, ерлік , отан туралы мақал-мәтел білеміз бе? /Оқушыларға айтқызу/.
VII. Үйге: Тақырыптың мазмұнын айтуға дайындалып келу,
сөздікті жаттау.
VIII. Бағалау. Жақсы қатысқан оқушыларды мадақтау.