Конспект занятия на тему в старший группе Елгада яш??чел?р
ЗанятиенеS темасы: Елгада яш‰_чел‰р.
Максат:
балаларда тема эчт‰леген‰ туры кил‰ торган белем к_некм‰л‰ре булдыру;
сулыкларда яш‰_че тереклек иял‰ренеS исемн‰рен д™рес атау, дидактик уеннар аша ярд‰менд‰ теманы ныгыту;
табигатьт‰ булу кагыйд‰л‰рен иск‰ т™шер_. Барлык тереклекк‰ карата сакчыл м™н‰с‰б‰т т‰рбиял‰_.
с_злек ™стенд‰ эш: саSак, т‰Sк‰, уылдык.
Fиkазлау: глобус, к_рс‰ткеч таяк, балык, лупа, елга балыклары р‰семн‰ре, елганыS су асты д™ньясы к_рс‰телг‰н панно, т™рле эмоциял‰р белдер_че балык, кояш р‰семн‰ре, табышмаклар язылган хат, табышмак Gаваплары булган р‰семн‰р, урман р‰семе.
€зерлек эше:
аквариумдагы балыкларны к_з‰т_;
тема буенча китаплар уку;
"Сихри су асты д™ньясы" темасына уен-викторина _тк‰р_;
"Артыгын тап", "Тизр‰к чиш","Без – су хайваннары " кебек дидактик уеннар оештыру.
Д‰рес барышы
Актуальл‰штер_.
Оештыру ™леше.
Глобус ала k‰м балаларны утырта.
Т‰рбияче: Балалар, бу н‰рс‰? (Глобус)
Т‰рбияче: Д™рес, бу безнеS планетабыз – FирнеS макеты. € кешел‰р Gирд‰ кайда яши?
( Коры Gирд‰)
Т‰рбияче: € коры Gир глобуста нинди т™сл‰р бел‰н бирел‰?( сары, к™р‰н, яшел)
Т‰рбияче: Игътибар бел‰н карагыз ‰ле, глобуста нинди т™с к_бр‰к? (З‰Sг‰р)
Т‰рбияче: € з‰Sг‰р т™с бел‰н н‰рс‰ белдерел‰? (Сулыклар)
Т‰рбияче: Сулыкларны ‰йт‰ аласызмы? (Елга, диSгез, океаннар, к_лл‰р)
Глобусны куя.
ЯSа теманы аSлату.
Т‰рбияче: Балалар, беренче тере организмнар суда барлыкка килг‰нн‰р. Х‰зерд‰ анда планетадагы барлык тереклекнеS яртысыннан артыгы яши. €йтегез ‰ле, н‰рс‰ гомерен гел су астында _тк‰р‰? (Балыклар)
Т‰рбияче: Д™рес, балалар. Юкка гына: "Балык – су баласы" дип ‰йтм‰г‰нн‰р.Балыклар елга суында k‰м диSгез, океан суларында яшил‰р. Елга суы т™че, ‰ диSгез суы тозлы була. Су астында яш‰_че балыклар саны бик к_п. СезнеS балык тотарга барганыгыз бармы соS? Балык тотарга яратасызмы? (€йе)
Алайса, мин сезне су асты д™ньясына с‰ях‰тк‰ чакырам.
Р‰сем -стенд к_рс‰тел‰.
Т‰рбияче: Балалар, сез нинди балык исемн‰рен бел‰сез? (Чабак, кызылканат, окунь, чуртан)
Т‰рбияче: € балыклар н‰рс‰ бел‰н тукланалар? (Б™G‰кл‰р, суалчаннар, вак балыклар, башка балыкларныS уылдыклары (икралары) бел‰н)
Т‰рбияче: € бу балыклар арасында иS куркынычы кайсысы? (Чуртан)
Стендтан чуртан балыгы р‰семе алына.
Т‰рбияче: Чуртан турында кем с™йли?
Бала:Чуртанны – елга б_ресе дип й™рт‰л‰р. Ул ташлар арасына качып тора да вак балыкларга ташлана.€г‰р бик ач булса олырак балыкларны да ашый.елга ™стендэ й™зг‰н _рд‰к,каз б‰бк‰сен д‰ тота ала.Ул бик Gитез.Чуртан-елга санитары.ул чирле балыкларны ашый k‰м елгаларны т™рле авырулардан саклый.
Т‰рбияче:Р‰хм‰т.Алдагы р‰семне алам.Бу нинди балык?(Ерш-керпесыман балык) Кем с™йлэрг‰ тели?
Бала:Ул керпег‰ ошаган.Аны бозга болгап атсаS, ул ката, ‰ Gылыда Gеби.
Т‰рбияче:Р‰хм‰т.Монысы н‰рс‰?(Окунь-алабуга).Кем с™йли?
Бала:Алабуга-бик матур балык.АныS й™згечл‰ре кызыл.Ул кечкен‰ балыклар бел‰н туклана.Алабуга аларныS артларыннан куа.Тегел‰ре су ™стен‰ сикер‰л‰р,‰ ул аларныS кире т™шк‰нен к™теп тора k‰м тотып ала.
Т‰рбияче:Р‰хм‰т.Бу н‰рс‰?(Кысла).Кысла-рак турында кем с™йли?
Бала:Кысла суныS т™бенд‰ яши.Ул й™з‰ белми,шуышып й™ри.АныS кыстыргычлары бар.Ул н‰рс‰ таба шуны ашый.Агач тамырлары астына оя ясый k‰м шунда кача.АныS койрыгы моторга охшаган.
Т‰рбияче:Бик зур р‰хм‰т, балалар.Без балыклар турында бик к_п яSалыклар белдек.
Стендтан конверт ала.
Т‰рбияче:Балалар, монда Gит ‰ле хат та бар ик‰н.Кая белик ‰ле, каян килде ик‰н бу хат? (Ала укый). Су асты G‰нлекл‰ренн‰н ик‰н,дусларым, безг‰ бик матур табышмаклар Gиб‰рг‰нн‰р.Чишеп карыйбызмы?
1.Исе юк, т™се юк,
Аннан башка тормыш юк.
(Су)
2. Суда й™рми т_з‰ алмый,
Су йстенд‰ т_з‰ алмый.
Й™зми т_зм‰с кем булыр?
К™меш к_лм‰к-шул булыр.
(Балык)
3.Аягын, башын яшер‰
Таш к_лм‰ге эчен‰.
(Ташбака)-р‰семе к_рс‰тел‰.
5.Аккош т_гел _зе ак,
Яратып ашый балык.
(Акчарлак)
Балалар,без сезнеS бел‰н шул ак кошларга-акчарлакларга ‰верелдек.Канатларыбызны G‰йдек.Елга ™стенн‰н очабыз, балыкларны эзлибез.Балыкны к_рдек. Суга т™штек(иел‰л‰р),балыкны тоттык,кабат ™ск‰ к_т‰релдек k‰м ярга таба очып киттек.
4. ^тк‰нн‰рне ныгыту.
Т‰рбияче:БезнеS ‰ле б_ген тикшерен_ эше _тк‰р‰себез бар. Ф‰нни лабораторияг‰-мен‰ бу ™ст‰л янына килик ‰ле.Балык р‰семе kэм к_рс‰ткеч таягы ™ст‰л янына кил‰л‰р.
Нинди ™лешл‰рд‰н тора балык? Алар ни ™чен кир‰к? АSлатып карагыз ‰ле.
Бала: БалыкныS башы бар. Башында ике к_зе, авызы. ( к_рс‰т‰)
Бала: БалыкныS канатлары бар. Алар бел‰н ул й™з‰.
Т‰рбияче: Канатлар –плавники руль дщ, тормоз да, балалар, балыклар алар ярд‰менд‰ су ™стен‰ й™зеп чыга, су астына й™зеп т™ш‰, ‰ моторы булып балыкныS койрыгы тора. Ул аны селкеп кир‰кле якны сайлый.
Бала: БалыкныS т‰не т‰Sк‰ (чешуя) бел‰н капланган.
Т‰рбияче: Балыклар бик шома, балалар. Бу балыкларныS т‰нен каплаап алган лайлалы матд‰ бел‰н б‰йле. Шома булганга к_р‰ балыклар й™з‰ алалар. Тагын бу матд‰ аларныS т‰Sк‰л‰ре аша т‰нн‰рен‰ т™рле микроблар кер_д‰н саклый.
СаSакларны к_рс‰т‰.
Т‰рбияче: Балалар, балыкларныS баш ™лешенд‰ саSаклары (жабры) бар. Алар ник кир‰к мик‰н соS?
Бала: Без борын бел‰н сулыйбыз. € балыклар саSак аша сулыйлар.
Т‰рбияче: БулдырдыS. € балыкка нич‰ яшь ик‰нен белеп буламы? Белеп була, балалар. МоныS ™чен т‰Sк‰д‰ге караSгы сызыкларны санарга кир‰к. Сызыклар нич‰_ булса, балыкка шулкад‰р яшь була. (Лупа бел‰н карау)
Тэрбияче: С‰ях‰тебезне д‰вам ит‰без. Игьтибар бел‰н мине тыSлыйбыз.
Тир‰ ягыбызда к_лл‰р бик к_п. Л‰кин, балалар, аларныS к_бесе аяныч хэлд‰. Ярлары пычранган, ч_пл‰нг‰н. Алар киб‰рг‰, _лерг‰ дучар ителерг‰ м™мкин. АларныS язмышы ™чен кем Gавап бирер соS? Борынгыдан ата-бабаларыбыз суларны саклап тоту турында кайгыртканнар k‰м акыллы с_зл‰р язып калдырганнар: “КереS пычранса су бел‰н юарсыS, ‰ су пычранса ни бел‰н юарсыS?” Шулай булгач су иркен суласын ™чен без анда чуп-чар ташламаска, корырга ирек бирм‰ск‰ k‰м чистартырга тиеш булабыз.
5."Су асты д™ньясына с‰ях‰т" уены.
Макет янына кил‰л‰р.
Карагыз ‰ле н‰рс‰л‰р ген‰ юк монда. Барысы да елга т™бенд‰ булырга тиешме соS болар? Артык ‰йберл‰рне табыйк ‰ле, балалар. Бу банкалар, пакетлар арасында балыкларга яш‰_
Суга шеш‰л‰р атарга ярамый.
Сулыклар балыклар6ныS яш‰_ урыны.
Чисталык – с‰лам‰тлекнеS дусты.
р‰х‰т мик‰н? (Юк) Юк шул. € р‰х‰т булсын ™чен нишл‰рг‰ кир‰к? Д™рес, Gыештырырга кир‰к.
Макеттан ч_пл‰рне алып ч_п чил‰ген‰ салалар.
Т‰рбияче: Ч_пл‰рсез су т™бе ничек матурланып китте. Ул k‰рвакыт шундый булсын ™чен нил‰р эшл‰рг‰ ярамый дим‰к?
Суга ч_п ташларга ярамый.Елга буендагы агачларны кис‰рг‰ ярамый.
€г‰р без бу кагыйдзл‰рне _т‰с‰к, к_кт‰н безг‰ k‰рчак мен‰ мондый кояш к™леп торыр (елмайган кояш р‰семе к_рс‰тел‰), елгадагы балыклар да мен‰ мондый булырлар (елмаючы балык р‰семе к_рс‰тел‰).
€ инде т‰ртипсез булсак, балыклар мен‰ мондый ( Р‰сем ‰йл‰ндерел‰ - к_Sелсез балык р‰семе), кояш та мен‰ мондый булачак (р‰сем ‰йл‰ндерел‰: к_Sелсез кояш р‰семе). Ошыймы? Юк, дим‰к, ( р‰семн‰р кабат ‰йл‰ндерел‰) табигать турында кайгыртырга кир‰к!
15