Внеклассное мероприятие Элифбе байрамы

ЭЛИФБЕ БАЙРАМЫ
1-нджи бала:
Бир чокъ язы: А, Б, В, Г…
Бир чокътан - чокъ ресимлер.
Бу - элифбе, бундан бильги Ала бутюн несиллер.
2-нджи бала:
А-нен, Б-нен башлай, билинъ,
Ана, баба сёзлери,
Элифбеден башлай илим,
Ача сокъур козьлери.
3-нджи бала:
Ватан сёзю В-нен башлай,
Сиз ватаннынъ ишанчы.
Мектеп сизге бильги ашлай,
Окъув - аят къуванчы.
4-нджи бала:
О-нен башлай оджа сёз.,
Сай - севинъиз оджаны.
О огретир сизи озю Эр арифни, эджаны.
5-нджи бала:
Я-нен башлай «яхшы», «яман»
Яманлыкъны бильменъиз.
Эвде, ёлда сиз эр заман Яхшы олып юрюнъиз.
(«Мен анамнен лафэтем» йыры.) Яваштан «Шейтанчыкъ» Кире, оякъ, бу якъ бакъа.
Шейтанчыкъ (тааджипленип):Вай, даа демин кимсе ёкъ эди. Бу къадар бала, бу къадар шамата къайдан кельген экен? Чалгъы сеслери де чыкъа. Не бар экен?
(Шейтанчыкъ янына «Перишан», яни сачлары таралмагъан, урбасыны янълыш дёглемеген, аякъкъапларынынъ огилерини таптап, бавларыны багъламагъан бала келе).
«Перишан»: Бугунь оларнынъ элифбе байрамлары экен. Олар энди окъумагъа, язмагъа огрендилер. Эм ойле де окъуй ве язалар ки, эписи меннен ойнамагъа дегиль, лаф этмеге де истемейлер.
Шейтанчыкъ: Ах, не япарым? Энди меним къылыкъларым оларгъа зарар этмеёджек де! Олар энди акъылландылар. Насыл бир къылыкъ тюшюнип тапсам экен?
Залгъа Джаиль ве Тенбель кирелер ве «Арабалар» йырынынъ нагъмесинен озь йырыны йырлайлар): Мен Джаилим, мен Тенбель Муаббет яшаймыз.
Окъугъан балаларнынъ Ишине къарышамыз.
Джаиль:Биз Тенбельнен анълаштыкъ.
Тенбель:Сен билисинъ де, яхшы шейге бизим акъылымыз етишмей, амма ярамазлыкъ яхмагъа устамыз.
Шейтанчыкъ:Къана, тез айтынъыз.
Джаиль:Балалар окъумагъа ве язмагъа огренген китапларны ёкъ этмек керек.
«Перишан»:Амма да иш олур эди! Балалар акъыллы олсалар да, китапсыз яхшы окъуп оламазлар. Джан сыкъысындан кене меннен ойнарлар.
(«Перишан», Джаиль, Тенбель, Шейтанчыкъ йырлайлар):
Китапларны алайыкъ
Къайтарып да бермейик Окъумакъны унутырлар,
Бизнен къонушырлар.
Шейтанчыкъ:Эгер ойле янып олсакъ, бу ерде тек биз къонакъбай олурмыз. Балаларгъа не истесек, оны яптырырмыз. Айдынъыз, китапларны алайыкъ.
(Маса устюндеки китапларны алып, ойнай-ойнай кетелер).
Оджа: Севимли балалар! Сиз окъумагъа, язмагъа огрендинъиз. «Элифбе» китабымызнен сагълыкълашып, энди даа чокъ башкъа китапларны окъумагъа вакъыт кельди. (Масагъа бакъа). Я, элифбемиз къайда? (Шейтанчыкънынъ сеси эшитиле). «Сизинъ китапларынъызны мен алдым. Мен шейтаным».
Оджа:Я талебелеримиз нении окъуйджакълар?
Шейтанчыкъ:Бу куньден башлап кимсе окъуймаджакъ.Мен окъумыш адамларны севмейим. Мен не истесем, джаиль адамлар, оны япалар.
Джаиль ве Тенбель кошеден:Амма да аджайип олды! (Кулюшелер).
Оджа: (балаларгъа):Балалар, бизим ишимизге бу ярамазлар къарыш.Не япайыкъ экен? (Залгъа элифбе дерсилигининъ саифелеринде олгъан Алим ве Алфавит - устюне алфавит арифлери язылгъан антер кийген къызчыкъ кирелер).
Алим: Селям алеёкум, оджам, балалар, мусафирлер! Биз Алфавитнен берабер сизинъ Элифбе байрамынъызгъа кельдик. Байрамынъыз хайырлы олсун! (Тааджипленип Алфавитке бакъа). Алфавит ханым, бу байрам дегиль, гъалиба. Эписининъ чырайы кедерли.
Алфавит:Хайыр ола! Неге къасевет этесиз? Китапларны бу хияштлерден алмакъ керекмиз. Эгер бирлик олып арекет этсек, оларны енъермизм:Шейтан яшанъан мемелекетни тапмакъ ичюн част, джесюр, зийрек балалардан бир команда тизейик. (Оюн «Мейваларны джый»)
Оджа:Иште, гъалип чыкъкъан аскерлер (2-4 бала) китапларымызны къуртармагъа кетеджеклер. (Галип чыкъкъан балалар санадан йырлап кетелер)
Айды, айды, айды,
Даим илери.
Урь ватаннынъ джесюр Яш аскерлери.
(Къаршыларына ачувланып Джаиль чыкъа).
Джаиль:Бу ерден джаиллер джевлети башлана. Мен джаиллернинъ падишасы олам. Сизни кечирмем. Сиз эписи бир мени енъип оламазсынъыз. Мени енъмек ичюн ойле бир окъумагъа бильмек керек ки … Сиз исе зар - зорнен тек арифлерни огрендинъиз.
1-нджи бала:Биз арифлерни яхшы огрендик.
2-нджи бала:Арифлерни къошып окъумагъа да билемиз.
3-нджи бала:олар бизим ярдымджыларымыз. Эй, арифлер! Бизге кеменъиз, ярдым этинъиз. (Санагъа эллеринде балабан арифлер олгъан балалар чыкъалар)
Джаиль:Сонъ не олгъан экен, бу арифлер неге керек?
4-нджи бала:Утанмайсынъмы? Арифлерден сёзлер япылгъаныны да бильмейсинъми?
Джаиль:Шейтанчыкъ эписи арифлерни тылсымлады. Сиз сёз де япып оламазсынъыз.
1-нджи бала: Шейтан къарышкъан ерде насыл мукъаддес сёзлерни айтмакъ кереклигини биз билемиз. Эр бир ишни бу сёзлернен башласанъ, бир вакъыт шейтан къарышмаз. (Залгъа бакъып). Балалар, айдынъыз эпимиз бирден «Бисмилляхир-рахманир-рахим»!
Эписи балалар: «Бисмилляхир-рахманир-рахим»!
2-нджи бала:А-на, арифлер джанланды. Севимли арифлеримиз, энди аджайип сёзлер олып тизинъиз. (Арифлер ана, баба, Ватан, Къырым сёзлерине тизимлер. Балалар асыл олгъан сёзлерни окъуйлар).Алим:Эй, Джаиль, сенде бир окъуса! (Арифлер башкъа къолай сёзлерге тизимлер, Джаиль эджалап - эджалап сёзлерни окъуй).
Джаиль:Вай балалар, мен де окъуп олдым! Окъумасы не гузель экен.
4-нджи бала: Кель, Джаиль, бизим сыныфта окъу, даа чокъ шейлер окъуп билерсинъ. Адынъны да Джемиль къоярмыз.
Джаиль:Яхшы, мен сизнен берабер окъумагъа истейим ве Шейтанчыкъ яшагъан ерни тапмагъа ярдым этерим.
«Перишан»:Не, Джаильни алдаттынъызмы, озь тарафынъызгъа кечердинъизми?
Джаиль: Эй «Перишан» мен энде джаиль дегилим, балалар мени окъумагъа огреттилер.
«Перишан»:Балачыкълар, Ким манъа дост олса, оны пек северим, берабер истеген ярамазлыкъларны япармыз.
-нджи бала:Сенинъ бизге керегинъ ёкъ!
«Перишан»:Арифлерни бильликнен, сёзлерни тизликнен менден къуртуламазсынъыз. Менден къуртулмакъ ичюн тез окъулмагъа бильмек керек.
2-нджи бала:Тезайтымлар , ярдымгъа келинъиз!
Къышта къалайлы къазангъа къоюлгъан къаймакълы къатыкъ къатып къалгъан.
«Перишан»:Вай,вай, вай! Бойле тез окъугъан балалар энди меннен ойламазлар. Барып, джаиль балаларны къыдырайым. (Чапып кете).
Алим:Айдынъыз, балалар, ёлумызны девам этейик.(Къаршыларына Тенбель чыкъа).
Тенбель(йырлай):(Керим, эсней, отургъычкъа отура.Башыны къоларына къоя, козьлерини юма).
Алим:Балалар, бу Тенбель бизни юкълатмакъ истей.
Джаиль:Тенбельни насыл уятмакъ керекмегини мен билем.
Балалар:Насыл?
Джаиль:Онъа ошлу шейлер айтып кульдюрмек керек.
Алим:Тюшюнде айт. Бизде 4 портакъал бар эди. Учь данесини Эминеге берсек, къач портакъал къалыр?
1-нджи бала:Биз онъа тек бир портакъал берейик. Диатез олур.
Алим: Амма джыймакъ ичюн энъ яхшы вакъыт не заман?
2-нджи бала:Копек багълы олгъанда.
Тенбель (еринден тура, куле):Балалар, сиз пек шенъ, меракълы экенсиз.Мен сизнен окъусам, не олур экен?
3-нджи бала:Бизнен окъумакъ ичюн ишкир, беджерикли, чалт олмакъ керексинъ.
Алим:Ишкир олмакъ ичюн башта мына буларны окъуп тюзете бильмек керексинъ. Балалар санъа ярдым этерлер.
Тенбель аш башында,
Ишкир иш башында.
Юкъусы чокънынъ - бахты аз.
Алим: Беджерикли, чалт олмакъ ичюн иш япмакъ, спортнен огърашмакъ керексинъ (Оюнлар).
Тенбель(эр шейни беджерип олгъан сонъ):Энди мени озь сыныфынъызгъа алырсынъызмы?
Алим:Сыныфта окъумакъ ичюн Шейтанчыкътан китапларымызны алмакъ керекмиз. Шейтанчыкънынъ яшагъан ерни косьтерирсинъми?
Тенбель:Эльбет, косьтерерим. Юрюнъиз. Шейтанчыкъ, чыкъ. Китапларны кетир.
Шейтанчыкъ(китапларнен чыкъа):Алынъыз китапларынъызны . «Бисмилляхир-рахманир-рахим» , деп ишини башлагъан адамларнынъ ишине къарышып оламайым. Мен барып, имансызларнынъ ишине къарышайымО джа:Азиз балалар, мына энди Элифбе байрамымызны башламакъ мумкюн!Элифбе балаларгъа тек окъумагъа ве язмагъа дегиль де, озь ана тилимизни севмеге де огретти. Ана тилимиз акъкъында шиирлер динъленъиз:
1-нджи бала:
Чокъ тиллерни огренинъиз,
Тильде - буюк кучь,
Ана тильге урьметинъиз Эксильмесин ич.
2-нджи бала:
«Буюрынъыз!», «Сагъ олунъыз!» -
Айтамыз бизлер.
«Козьайдын!Айдын олунъыз»
Не Гузель сёзлер!
3-нджи бала:
Тильдир къальбнинъ шырныкълыгъы Этинъ итибар.
Эр бир тильнинъ озь шурети,
Озь ажки бар.
4-нджи бала:
«Озь тилинъде лаф эт, къызым»,-
деди манъа къартбабам.
«Ана тильни яхшы билинъ»,-
деди анам ве бабам.
5-нджи бала:
Анамнынъ тили эй, ана тилим!
Анамнынъ сютюнен кирдинъ къаныма.
Айнени сесинен котерип гонълюм,
Къундакъта яткъанда синъдинъ анъыма.
6-нджи бала:
«Ана» дедим мен бу тильде биринджи Къыймети ёкъ, оне алтын, не инджи.
Тильнен осе догъгъан баланынъ анъы,
Сев тилинъни, севген киби ананъны.
(Йыл бою азырлангъан шиир, йыр, оюнлар концерти. Сонъунда оджа балаларны хайырлай ве «Окъув китабыны» бере).