Уро: Тем?: «Ад?ймаг к?д ист?м?й фидауы, у?д- йе уу?нк?й».

Гом урок 8 къласы



Тем…: «Ад…ймаг к…д ист…м…й фидауы, у…д- йе
·уу…нк…й».







Темж: Тауржгъ «Хъуды абырджыт…».
Урочы нысант…: Скъоладзауты зонг… к…нын абырджыты цардим…. „рдзурын с… аххосс…гтыл, ц…й ф…дыл схау…ггаг сты. Жвзарын уаз…г …м… фысымы ахастыт….
Урочы хъомыладон х…с: Р…зын к…нын скъоладзауты з…рд…ты с…рыстырдзинад, л…гдзинад, уаз…гуарзондзинад.
Урочы жпиграф: Ад…ймаг к…д ист…м…й фидауы, у…д- йе
·уу…нк…й.

Урочы цыд.
Бац…тт…г…н…н р…ст…г.
Х…дзарм… куыстыл бакусын.
-Чи уыд Мачъидон Алыксан?
-Цы домы ск…с…йнаг паддзах …м… йын цы дзуапп д…тты Алыксан?
-Чи …ххуыс кодта Алыксан…н?
-Цав…р р…дыд ф…ндагыл адз…гъ…л?
-Цав…р зонд райста ц…сты ст…джы хабар…й?
3.Ног …рм…г.
-Ахуырг…н…джы раныхас.

Таур…гъ «Хъуды абырджыты» мидисим… зонг… к…нын.
Ирон ад…м …м… хицауады ахастыт… нын …вдисы таур…гъ « Хъуды абырджыт…». 19-…м …нусы райдианы Гуырдзыстон У…р…сеим… куы баиу, у…д гуырдзиаг …лд…ртт… …м… паддзахы хицауад …мв…нд…й Хуссар Иры …в…рдтой с…хи ф…тк, …фх…рдтой ад…мы. Уыцы цаут… уын…м ацы таур…гъы. Ирон ад…м н… быхстой …лдарады закъонт…, фидар л…ууыдысты тыхмиты ныхм…, …фх…рд…н дзуапп л…в…рдтой …фх…рд…й. Ад…мы бартыл чи тох кодта, й… намыс чи хъахъхъ…дта, уыцы хъ…батыр л…ппуты-иу бахъуыд с… хъ…ут…й ац…уын, хъ…дты …м… х…хты ц…рын.

Дзырдуатон-лексикон куыст:
Хъуд-Хуссар Ирыстоны хъ…у, ком.
Абыр…г –Октябры революцийы агъомм…: …хс…над…й,туджджынт…й к…н… хиц…утт…й чи алыгъд …м…, х…тг… цардг…нг…й…, уыдоним… чи тох кодта, ах…м г…рзифтонг ад…ймаг.
„фц…г-хохы рагъ нылл…гд…р к…м у, ф…ндаг к…уылты ц…уы …м… ад…м дыуу…рд…м к…уылты хизынц, уыцы бынат.Перевал.
Суанцъы-таган, треножник(железный обруч на ножках, для приготовления пищи).
„хсон- зынг -иу к…м…й рацагътой, уыцы тынг фидар дуры лыггаг.Кремень.
Зных-1.Б…ласыл чи зайы, уыцы зокъо. 2.Ах…м зокъой… б…р…г бакуысты ф…ст… к…й раст…уы …м… …хсон дуры ц…х…р…й чи ссудзы, уыцы …ртг…н…н ф…лм…н …рм…г. Трут.
Р…здар…н
Къ…луа-ц…куыйы (сысджыйы) ссад…й конд х…ринаг, чысыл ыл дон …м… цыхт д…р ак…нынц.
2)Бакаст уацмысыл …рдзурын.
- Цав…р аф…дзы афон …вдыст ц…уы таур…гъы?
-Чи сты Хъуды абырджыт…?
-Хицауад…н с… с… бон ц…уылн… уыд …рцахсын? Ад…м н… зыдтой к…м ц…рынц уый?
-Ц…м…н сф…нд кодтой с… бынат аивын? Цы хъуыды к…нынц ц…уыны разм…?
-Цав…р зынт… …ййафынц с… ф…ндагыл?
-Тогойты м…сыгыл цы фыст уыдис? Цы нысан к…нынц?
-Кыд с… суаз…г кодта Колыты Хила?
-Ц…уыл дзур…г сты ацы р…нхъыт…: «М…сыг дз…гъ…л…й баззадис „лбегаты къуылдымыл, ф…л… й…м у…дд…р …фсад н… у…ндыдысты»
-Уаз…г …м… фысымы ахастыт… к…м …вдыст ц…уынц, уыцы бын…тт… ссарын …м… равзарын.
-Абарын Тогойты …м… Хилайы, куыд фысымт…, афт….
- Тогойт…м фидар м…сыг уыд,ф…л… цы хъуаг уыдысты? (Л…гдзинад, …хсар, ныфс,…фсарм).

-Абарын «Хуыцауы азар»-ы абыр…г Пируз …м… Хъуды абырджыты.
Жрхжссын джнцжгтж уырыссаг жмж фжсаржйнаг литературжйж.
Ц…м…й хиц…н к…нынц?
-Сб…р…г к…нын таур…гъы тем… …м… идей….
Уацмысы тем…. Абырджыты цард …м… ад…мы ц…ст…нгас
Уацмысы идей…. Р…стдзинад …м… с…рибар цардыл тох ад…мы с…рв…лтау.
Чиныгим… куыст. Уацмыс аивг…н…н мадз…лттыл бакусын.
3)Къордты куыст.1-аг къорд.
Ссарын …мбис…ндт….
–Й… цонг й… буар…й чи ралыг к…ндз…н.
-Арв куыд н…ры, афт… н… ц…вы.
-Бон ц…уы …м… фарн йем… х…ссы.
-Бир…гъау куы фыр …фс…ст, куы фыр стонг.
-Л…г иу бон райгуыры, инн… бон ам…лы.
-Ф…лм…н къ…рм…г ниц…м…н б…ззы бахъуыды сахаты.
- Хист…р…н й… фындз ам…рз …м… й… зонд…й баф…рс.
-Л…джы с…р цы н… бавзардз…н ц…рг…-ц…рын.
- К…й у…рдоны бадай, уый зар…г к…нын хъ…уы.
- Уаз…г к…м… н… ц…уы, уый бынтон с…фт у, кад дзы н…й ад…мы …хс…н.
-Уд…гас ад…ймаг цыд…ридд…р …рхъуыды к…ндз…н.
2-аг къорд
Ссарын таур…гъы …лгъыстыт….
- Ацы м…сыджы чи бада …м… дзы т…сс…й чи рахиза й… хуылф…й, уым…н- иу куыдзы б…л…гъы дон ныччынд…у…д.
-К…д м…сыг ф…цуда знаджы къух…й к…н… ныкк…ла й…хигъ…д…й, у…д-иу й… амай…г м…рдты авд д…лдз…ххы ныххау…д д…лд…р.
3-аг къорд
Ссарын …рдзы …рфыст.
Уыдис …р…гв…зз…г
Зым…г й… к…нон кодта
-Ц…м…н с… ссардтам, цы пайда сты уацмыс…н?
4.Ск…нын хатдз…гт….
Рубайты Тотырадз, Такъ…ты Цыппу, Исараты Сугъар …м… Ц…болты Гайтийы хуыдтой абырджыт…, ф…л… растд…р уыдз…н уыдон с…рибарыл тохг…нджыт… хонын. Стыр л…гдзинад равдыстой Хъуды л…ппут…. Бавз…рстой бир… зынт…, бир… фыдбонт…, ф…л… с… тох н… ныууагътой, н… басастысты.
5. Х…дзарм… куыст:
Иу …мбисонды бындурыл …рфыссын ныв…ц…н.