Герой — шагыйрь Муса ??лил тууына 110 ел тулуга багышланган ?д?би ирт?.
Китапхан‰че МБОУ «П‰р‰_ гомуми урта белем м‰кт‰бе» Лаеш муниципаль районы Татарстан Республикасы Гайнуллина Рузанна Сергеевна
Герой - шагыйрь Муса F‰лил тууына
110 ел тулуга
“Гомерем минем моSлы бер Gыр иде,
_лемем д‰ яSгырар Gыр булып”
багышланган ‰д‰би ирт‰.
2015-2016 уку елы.
Герой - шагыйрь Муса F‰лил тууына 110 ел тулуга
багышланган ‰д‰би ирт‰.
Китапхан‰че: Х‰ерле ирт‰, балалар, укытучылар, ‰ти - ‰нил‰р. Герой - шагыйрь Муса F‰лил тууына 110 ел тулуга багышланган ‰д‰би кич‰не башлап Gиб‰риек.
Fыр: "Б‰лли – б‰_".
Китапхан‰че: 1906 елныS 15 февраленд‰ кышкы салкын к™нд‰,Оренбург ™лк‰се Мостафа авылында, Мостафа абый бел‰н Р‰хил‰ апа гаил‰сенд‰ кечкен‰ Муса д™ньяга кил‰. Бик х‰р‰к‰тч‰н, доньяны яратучы малай була ул: уйнарга, к™л‰рг‰, урманга й™рерг‰, су коенырга бик ярата. Муса алты яшенд‰ бик тел‰п олы абыйсы Ибрагим бел‰н м‰др‰с‰г‰ укырга кер‰. Бик тырыш Муса тиз ген‰ класстан класска к_ч‰, _с‰. Ун ™ч яшенд‰ шигырьл‰р яза башлый. АныS шигырьл‰рен‰ к_п кен‰ композиторлар к™йл‰р д‰ яза. € Нажип Жиkанов аныS "Алтынч‰ч" поемасына опера яза. 1919 елныS октябренд‰, «Кызыл йолдыз» газетасында ун™ч яшьлек М. F‰лилнеS «Б‰хет» исемле шигыре басылып чыга. 1922 елныS к™зенд‰ М. F‰лил Казанга кил‰. «Татарстан» газетасы редакциясенд‰ эшли. 1923 елдан Татрабфакта укый башлый. 1925 елда ис‰ «Барабыз» исемле беренче шигъри Gыентыгы д™нья к_р‰. 1941 елныS июль аенда М. F‰лил армияг‰ алына. 1942 елныS июненд‰ Волхов юн‰лешенд‰ барган канлы сугышлар вакытында, аларныS часте чолганышта калып, М. F‰лил каты яраланган х‰ленд‰ дошман кулына эл‰г‰. 1944 елныS 25 августында Плетцензее т™рм‰сенд‰ унбер G‰лилченеS гомере ™зел‰.
Муса _зенеS кызы Чулпанны k‰м балаларны бик яраткан k‰м алар ™чен бик к_п язган. Мен‰ "С‰гать" диг‰н шигырен тыSлап карыйбыз.
“С‰гать" шигыре
Укучы: С‰гать суга: "даS, даS!"
Х‰б‰р бир‰ таSнан бакчага барырга
Унбиш минут калган,
Сикереп торды Марат
К_р‰ эшл‰р харап.
Тагын соSга калган
Шул йокыга карап.
С‰гать й™ри: "келт - келт!"
- Тиз бакчага кит - кит! Марат аSа д‰ш‰:
Тукта мине к™т – к™т!..
С‰гать Gырлый : "диS, диS!.."
- Мин бит туктый белмим.
- Моннан ары, диS-диS, МиSа карап й™р син!
Аудиозапись:"Голос птиц".
Китапхан‰че: МусаныS авылы янында ‰киятт‰й матур урман к_рен‰. Н‰ни Муса кошларныS сайравын бик ярата, кукенеS сагышлы тавышы исенд‰ кала k‰м "Куке" шигырен язарга к™ч бир‰. Ник соS болай моSсолана бу кош?
"К_ке".
Укучы: Калын урманда, гел кичк‰ каршы,
Ишетел‰ моSлы бер кош тавышы
- К‰кк_к, к‰кк_к, к‰кк_к!
Ул салмак кына кабатлый шуны,
Шул аныS Gыры, шул аныS моSы:
- К‰кк_к, к‰кк_к, к‰кк_к!
Ул ялгыз яши, чыгармый бала.
Мен‰ шунлыктан ямансу аSа:
- К‰кк_к, к‰кк_к, к‰кк_к!
Китапхан‰че: БезнеS ™чен куян k‰р вакытта куркак персонаж. € мен‰ Муса анда кыюлыкны к_р‰ бел‰, ул бер нинди ярд‰мг‰ мохтаG т_гель.
Стихотворение «Храбрый заяц»:
Укучы: Заяц в сугробе, продрогший сидит,
Уши обвисли, и хвостик дрожит.
Ну-ка возьми его, в школу с собой.
Чтобы в тепле, отогрелся косой.
Заяц, однако, был вовсе не трус,
Глянул сердито “Без Вас обойдусь!”
Прыгнул - и только, следы на снегу:
Сам отогреюсь - в лесу на бегу!
Где же ты, заяц?
По лесу бегу!
Где ты, смельчак?
Обгоняю пургу!
Где ты, ау?
Средь зеленых лугов!
Где ты, ау?
- Среди желтых песков!
Дальнего мы не боимся пути,
Храброго зайца хотим мы найти!
Т‰рGем‰сен Б. Сулимого
Китапхан‰че: Авылда бик тырыш k‰м булдыклы халык яши. Алар ‰т‰чнеS беренче "Кукареку" тавышын ишет_г‰ уяналар, _зл‰ренеS хезм‰т к™нен башлыйлар.
Укучы: "€т‰ч"
ТаS ата бугай, ‰т‰ч кычкыра –
Кикрик_к, кикрик_к, кикрик_к.
Й‰ сузып кына, й‰ бик еш кына –
Кикрик_к, кикрик_к, кикрик_к.
Без д‰ уяндык ‰т‰ч тавышына –
Кикрик_к, кикрик_к, кикрик_к.
Бакчага килдек, ашыга - ашыга. –
Кикрик_к ...
Китапхан‰че: Муса к™чекне д‰, м‰чене д‰ _зенеS дусты итеп саный. Ул "Мой пес" исемле шигырьне д‰ язган.
Укучы: Я знаю, что пес мой пока еще мал.
Ну что мал, зато он - и смел, и удал,
Любую команду, какую не дай,
Послушно и точно исполнит Акбай
Не зря же - упрямо и в зной, и в мороз,
Военному делу учился мой пес.
Он может и ползать, и смирно лежать,
И умеет он голос подать.
Китапхан‰че: € мен‰ нинди х‰лд‰ калган, аныS яраткан м‰чесе "Карак песи".
Укучы: “Вороватая кошка”, инсценировка
Чоландагы ак майга иял‰ште к_сел‰р.
Мин чоланны сакларга куштым ала песиг‰:
Мияу - мияу, песк‰ем!
Барчы, зинkар, чоланга!
Майны сакла к_сед‰н
Оясыннан чыгарма!
Песи к_рг‰ч к_сел‰р, койрыкларын кыстылар.
Й™рм‰дел‰р чабышып, ярыкларга постылар.
Мияу - мияу, песк‰ем!
Колак салдыS с_зем‰!
Каравылдан бушагач, с™т бирермен _зеS‰!
Ирт‰ бел‰н майга дип,
Керс‰м к_зем акайды:
Явыз песи бер_зе ялт иттерг‰н ак майны.
Мияу - мияу, песк‰ем,
Хыян‰тче ик‰нсеS,
Саклый торган маеSны
^зеS ашап китк‰нсеS!
Китапхан‰че: Кызы Чулпан _зенеS атасына ошарга тели k‰м "Бер шигырь" исемле шигыр яза.
Укучы: Без ‰ти бел‰н ик‰_
Охшаганбыз т™с бел‰н:
Борыныбыз да к‰кре,
Авызыбыз да кечкен‰.
€ти мине ярата,
Бик кадерл‰п _стер‰,
Мин т™чкерс‰м – т™чкерэ,
Мин й™ткерс‰м – й™ткер‰.
€ти миSа охшаган,
Мин ‰тиг‰ охшаган.
€ти миSа ышана,
Мин ‰тиг‰ ышанам.
Алма агачыннан
Ерак т™шми, дил‰р бит!
Алтын була кечкен‰.
Артык _сми, дил‰р бит!
Китапхан‰че: «Жырларым» диг‰н шигырен д‰ тыSлап карыек.
Укучы: "Fырларым"
Жырларым, сез шытып й™р‰гемд‰,
Ил кырында ч‰ч‰к аттыгыз!
К_пме булса сезд‰ к™ч k‰м ялкын,
Шулкад‰рле Gирд‰ хакыгыз!
Сезд‰ минем б™тен тойгыларым.
Сезд‰ минем керсез яшьлегем.
Сез _лс‰гез, мин д‰ онтылырмын,
Яш‰с‰гез, мин д‰ яш‰рмен.
Китапхан‰че: Туган Илен‰ тугрылык "Моабит д‰фт‰ренд‰"- т™п с_з. Туган GиреS‰ тугры булудан да б‰хетлер‰к н‰рс‰ юк, беренче м‰х‰бб‰т, ачы аерылышу, яш‰_не ярату - мен‰ н‰рс‰л‰р безне тартып тора. ИS сагышлы моSсу шигырьл‰ренд‰ д‰ аныS GиSеп чыгу, яктылыкка тартылу, шунда ук юмористик юллар да бар. Ышануы да авыр, шатлык сибеп торган шигырьл‰ре аныS палач балтасы астында язылган.
Китапхан‰че: Язылган шигырьл‰ре, поэмалары арасында к_з яшен т_кмич‰ укып булмый торган ‰с‰рл‰р д‰ бар. Аларда ул фашизм китерг‰н усаллыкны к_рс‰т‰ k‰м халыкны аларга каршы к™р‰шк‰ чакыра.
ШуныS бел‰н Муса F‰лил иGатына багышланган ирт‰без т‰мам. Катнашкан ™чен k‰м игътибар ™чен р‰хм‰т баргызга да.
15