Класстан тыш эшл?р.Гомерем минем мо?лы бер ?ыр иде(1-4 класс)
Татарстан Республикасы Кукмара муниципаль районы «Г.Г.Гарифуллин исеменд‰ге С‰рдек-Баш авылы урта гомуми белем бир_ м‰кт‰бе» муниципаль бюджет м‰гариф учреждениесенеS Тырыш авылы филиалы
Гомерем минем моSлы бер Gыр иде
Автор: «Г.Г.Гарифуллин исеменд‰ге С‰рдек-Баш авылы урта гомуми белем бир_ м‰кт‰бе» муниципаль бюджет м‰гариф учреждениесенеS Тырыш авылы филиалыныS башлангыч класслар укытучысы Шагабиева Нурия Минн‰хм‰т кызы
Стенада Муса F‰лил портре ты. АныS янында кич‰неS эпиг рафы итеп шигъри юллар язып эленг‰н k‰м Муса F‰лил ‰с‰р л‰ренн‰н китап к_рг‰зм‰зсе ку елган.
АЛЫП БАРУЧЫ. ^лемсезлек юлы озынмы? Моны т™рлеч‰ _лч‰рг‰ м™мкин. ФаGигале Волхов вакыйгасыннан соS, гиль-отинага кад‰р санасаS, 791 к™н! авыр, ко-тылгысыз, газаплы фаGига Муса F‰лил ™чен 1942 нче елныS 26 нчы июнь к™-ненн‰н башлана. Ул к™нне шагыйрь каты яраланып, немец фашистларына ‰сирлекк‰ эл‰г‰. 791 к™н ул коллыкта яши. Л‰-кин k‰рбер к™ннеS газаплы бор чылдыра торган, йокысыз т™нн‰ре бар. шуларныS 380 к™нен шагыйрь т™рм‰ л‰рд‰, _лем G‰засын к™теп уздыра
1 НЧЕ УКУЧЫ. Л‰кин т™п х™кемдар -фашизм т_гел, совет халкы булачак, ул аSа ышана. КарарныS кискен булачагын белеп тора:
Килер ул к™н, халык х™кем ит‰р,
Карар булыр кискен k‰м кыска.
Каным бел‰н язган соSгы Gырым,
Бул гаепл‰_ акты фашистка.
2НЧЕ УКУЧЫ. Муса F‰лил фашизм ныS кешелек д™ньясына алып килг‰н фа Gигасен _з к_зл‰ре бел‰н к_рде, _з т‰нен д‰, _з Gанында татыды.
3НЧЕ УКУЧЫ.
^зем к_рдем, _з к_зл‰рем бел‰н,
^кереп акты ничек елгалар;
Балалар к_к ничек _кси-_кси
Яшен т_кте ярсып Gир-ана.
^зем к_рдем, ничек моSлы кояш
Болыт аша Gирг‰ сузылып,
^ксеп _пте _ксез балаларын
СоSгы кабат кысып, суырып.
4 НЧЕ УКУЧЫ. Бу фаGигад‰ шагыйрь рухи GиSеп чыгуына, дошманныS к_м‰к к™ч; бел‰н тар-мар ител_ен‰ ышана.
5 НЧЕ УКУЧЫ.
Бел‰м, л‰кин яш‰_ килм‰с миSа,
Бар хыялым шунда табылыр:
Б‰хет, яш‰_ илг‰ б_л‰к итеп,
FиS_ таSы тизд‰н кабыныр
6НЧЫ УКУЧЫ. ^лемг‰ х™кем ителг‰н k‰м _зенеS башы кисел‰сен айлар буе к™теп утырган шагыйрь _лем турында яз ганда да к™р‰шче булып, к_т‰ренке рух та яза.
7НЧЕ УКУЧЫ.
Тизд‰н с_н‰р гомрем, й™р‰гемд‰
Тоеп ялкын к™чен.
^лс‰м _л‰м б™ек хаклык ™чен,
С™йг‰н халкым ™чен.
8 НЧЕ УКУЧЫ. Л‰кин аныS уйлары _лемн‰н д‰ бигр‰к яш‰_ турында, иGади хезм‰т турында, сугыштан соS торгызы-лачак ш‰k‰рл‰р, машиналы колхоз кыр лары турында:
1 НЧЕ УКУЧЫ.
Кырны тутырып алтын бодай _ссен,
Ауган йортлар торып бассыннар.
FиSг‰н илнеS хезм‰т тире бел‰н
Кырлар к™леп ч‰ч‰к атсыннар.
АЛЫП БАРУЧЫ. Муса F‰лил шун дый в‰хш‰т эченд‰ Gырларын иGат итеп, бер батырлык к_рс‰тс‰, шул Gырларны т™рм‰неS калын стеналары аша ирекк‰ чыгара алуы бел‰н икенче батырлык эш ли. Бу _лемсез Gырлар безг‰ МусаныS авазы булып кына т_гел, б‰лки фашист лар G‰залаган миллионнарча корбан нарныS, миллионнарча к™р‰шчел‰рнеS васыятьл‰ре булып килеп Gитте.
(Магнитофон язмасында "Fырларым" к™е яSгырый)
2 НЧЕ УКУЧЫ.
Туфрак к_м‰р т‰нне, к_м‰ алмас
Ялкынлы Gыр тулы к_Sелне,
"^лем" диеп ‰йтеп буламы соS
FиSеп _лг‰н мондый _лемне?
3 НЧЕ УКУЧЫ. €йе, шагыйрь м‰Sге _лемсез. Муса F‰лилнеS исеме б™тен планетабызга билгеле. Патриот шагыйрь исемен м‰кт‰пл‰р, колхозлар, китапха н‰л‰р й™рт‰, аныS исеменд‰ театр, теп лоход, пароходлар бар.
АЛЫП БАРУЧЫ. Шагыйрь иGаты ту рында белемн‰ребезне тикшереп карыйк ‰ле. Мин сезг‰ шигырьл‰рд‰н ™зекл‰р укырмын, сез аларны д‰вам ит‰рсез. Ши гырьнеS исемен ‰йтерсез.
1. Бик уSган безнеS бакчачы бабай, Яше _зенеS туксанда бугай. ...
("Бакчачы")
2. Суык бабай, кил безг‰ ЯSа ел б‰йр‰мен‰, ...
("Суык бабай")
3. Юл чатында ялгыз гына ^сеп утыра бер карт им‰н. ...
("Им‰н")
4. Ирт‰нге таS нурыннан Уянды ромашкалар. ...
("Кызыл ромашка")
5. Fилл‰р, Gилл‰р, исегез, Болытларны кисегез! ...
("Fилл‰р")
6. Минем бар бер маэмаем, Кара борын Акбаем. ...
("Маэмай")
АЛЫП БАРУЧЫ. ШагыйрьнеS кайсы ‰с‰рл‰рен‰ к™йл‰р язылган? (М‰с‰л‰н: Л. Х‰миди язган к™йл‰р: "К_рс‰т ‰ле", "Куян", "К_Sелле яшьл‰р", "УSыш б‰й р‰ме", "К™з Gитте"; З.Х‰бибуллин ‰с‰р л‰ре: "Г™лл‰рем", "БишекGыры"; F. Ф‰й зи ‰с‰рл‰ре: "Беренче д‰рес", "Карак пе си", "С‰гать", "Чишм‰", "К_ке", "€т‰ч"k.б.)
АЛЫП БАРУЧЫ. Муса F‰лилнеS тор мышына кагылышлы сорауларга Gавап ларны бел‰без мик‰н? (Кроссворд чиш_ оештырыла) €г‰р Gаваплар д™рес бул са, к_рс‰телг‰н шакмакларда шагыйрь неS иS беренче шигыренеS исеме килеп чыга.
1.Муса F‰лилнеS абыйсы кем исем ле? (Ибраkим)
2.ШагыйрьнеS тормыш ипт‰шенеS исеме ничек? (€мин‰)
3.Муса F‰лилнеS ‰нисе кем исем ле? (Р‰хим‰)
4.Муса F‰лил кайсы ™лк‰д‰ туган? (Оренбург)
5.€тисенеS исеме ничек? (Мостафа)
АЛЫП БАРУЧЫ. €йе, "Б‰хет" шигы рен Муса 13 яшьт‰ "Кечкен‰ F‰лил" исе ме бел‰н яза. Кыска гомер кичерс‰ д‰, аныS исеме м‰Sгелек. Герой шагыйрь бу яктан бик б‰хетле.
Кулланылган ‰д‰бият:
Муса F‰лил. Fыентыклар. Казан Татарстан китап н‰шрияты, 1973 ел.
Муса F‰лил. Кызыл ромашка. Казан Татарстан китап н‰шрияты, 1984 ел.
15