Конспект урока по осетинскому языку для 8 класса Б?р?гг?н?н.

Грамматикон темæ: Бæрæггæнæн.
Урочы ныхасы темæ: Стæм дзы сæрыстыр.
Урочы нысан:
-сфæлхат кæнын сывæллæттимæ рацыд æрмæг хъуыдыйад æмæ дзырдбастæй;
-бацамонын сын , цы у бæрæггæнæн,цавæр ныхасы хæйттæй загъд æрцæуы хъуыдыйады мидæг;
-ныффидар кæнын сывæллæтты орфографион зонындзинæдтæ(бакусын дæргъвæтин æмхъæлæсонты растфыссынадыл);
-гуырын сæм кæнын сæрыстырдзинад æмæ уарзондзинады æнкъарæнтæ Хетæгкаты Къостайы сфæлдыстадмæ;
-ахуырдзаутæн бацамонын ,куыд арæзт цæуынц презентацитæ, уый.
Урочы хуыз: Интегративон( ирон æвзаг, ирон литературæ, нывгæнынад, информатикæ).
Урочы фæлгонц: Интерактивон фæйнæг, компютертæ, Къостайы æмдзæвгæтæй ист скъуыддзæгтæ(«Хъуыбады», «Мæгуыры зæрдæ», «Памяти П.И. Чайковского»), ахуыргæнæн чингуытæ.
Урочы цыд:
Бацæттæгæнæн хай.
Ахуыргæнæг азилы фæйнæгмæ æмæ фыссы цифрæтæ 1,2,3,4,5.
-Сывæллæттæ, чи мын бамбарын кæндзæн, цæмæн сæ ныффыстон? Математикæйы урочы стæм?(Сывæллæттæ дзурынц сæ хъуыдытæ)
- Ацы цифрæтæ фыст æрцыдысты, уымæн æмæ урочы кæрон алчидæр аргъ кæндзæн балтæм гæсгæ йе мбалы куыстæн. Цæмæй дæ куыстæн æмбæлгæ æмвæзадыл аргъгонд æрцæуа, уый тыххæй та уæ алкæйы дæр хъæуы дысвæлдæхтæй бацархайын.
Зивæгдзинад уæнгтæй ассур,
Цæрын дын уыдзæн уæд æнцон!
Мæ хъуыдыимæ чи у разы,
Абон æнтыстджындæр уыдзæн!.
-Æркæсæм-ма,уæдæ, абоны урочы уæ æппæты æнтыстджындæр чи разындзæн, уымæ.
Зонындзинæдты актуализации:
-Сывæллæттæ, нæ зæрдыл-ма æрлæууын кæнæм, нæ алы урок цавæр куысты хуызæй райдайæм? (æмбарынгæнæн диктантæй). Абоны урочы ацы куысты хуыз баххæст кæндзыстæм интерактивон тренажёры хуызы.
Интерактивон тренажёр (орфографийæ).
-Ацы куысты хуызæй цавæр æвзагзонынады хай сфæлхат кодтам?(Орфографи)
-Ахуыр дæр орфографи кæнæм?(Синтаксис)
Фронталон æрфарст рацыд æрмæгæй
3. Ног æрмæг.
Фæйнæгыл æвдыст цæуы слайд 1
Бæрзонд урс хæхтæ,
Æнкъард къæдзæхтæ,
Æгомыг бæлас
Фыййауы уарзынц
Æмæ йын зарынц
Сæ сусæг ныхас.
- Цавæр уацмысæй ист сты ацы рæнхъытæ æмæ чи у сæ автор?(Ацы æмдзæвгæйы рæнхъытæ ист сты Хетæгкаты Къостайы уацмыс «ХЪуыбады»-йæ). Цы зонут Къостайы тыххæй?
- Нысангонд дзырдтæ ма бахахх кæнут уылæнтæгонд хаххæй æмæ зæгъут,цавæр фарстайæн дзуапп дæттынц?(Бæрæггонд дзырдтæ дзуапп дæттынц фарстатæн цавæр? Цы хуызæн?)
- Цавæр ныхасы хайæ загъд æрцыдысты? (Миногонтæй).
Иртасæн куыст (слайд1)
Бакæсæм-ма ацы скъуыддзаг æнæ бæрæггонд дзырдтæй æмæ сын сбæрæг кæнæм сæ нысаниуæг тексты мидæг. (Сывæллæттæ барынц дыууæ тексты кæрæдзиимæ æмæ æрцæуынц хатдзæгмæ,бæрæггонд дзырдтæ тексты æвзаг рæсугъддæр , фæлгонцджындæр æмæ сурæтджындæр кæй кæнынц). - Кæцы дзырдтæй сæм дæттæм фарстатæ, ома хъудыйады мидæг цавæр дзырдтимæ баст сты? (Хæхтæ, къæдзæхтæ, бæлас , ныхас).
-Рафыссæм-ма сæ æмæ сæ равзарæм дзырдбаст æвзарыны фæткмæ гæсгæ. цавæр?
Урс хæхтæ –Миногон+номдар (æфтыдад). –ХУЫЗÆГ
Бæрзонд хæхтæ,æнкъард къæдзæхтæ,æгомыг бæлас,сусæг ныхас.
-Куыд уæм кæсы, нысангонд дзырдтæ ис схонæн бæрæггæнæнтæ? Цæмæн?(Ацы дзырдтæ ис схонæн бæрæггæнæнтæ, уымæн æмæ бæрæг кæнынц предметы миниуæг). Фæйнæгыл æвдыст цæуы слайд 3.
« ..Йæ зæрдæ хъал вæйййы фынтæй».
-Цавæр уацмысæй ист сты ацы рæнхъытæ æмæ чи у сæ автор? (Хетæгкаты Къоста «Мæгуыры зæрдæ»).
! Равзарут –ма йæ синтаксисон æгъдауæй.
(Ацы ран æнæмæнгæй хъæуы сывæллæтты хъус æрдарын æмæ сын бамбарын кæнын «йæ» бæрæггæнæн кæй у, æххæстгæнæн цæуылнæ у, уымæ)
! Рафыссут бæрæггæнæн бæрæггæнинаг дзырдимæ æмæ сæ равзарут дзырдбаст æвзарыны фæткмæ гæсгæ.

Йæ зæрдæ – номивæг+номдар (æмарæзт)
Куыд уынæм, афтæмæй бæрæггæнæн хъуыдыйады мидæг баст цæуы бæрæггæнинаг дзырдимæ æрмæст æфтыдыды руаджы нæ, фæлæ ма æмарæзты руаджы дæр).
- Сывæллæттæ , иумæйагæй-ма бафæлварæм саразын раиртæст цы у бæрæггæнæнæн æмæ йæ абарæм, чиныджы цы раиртæст ис , уыимæ.
Æ) Бакусын , чиныджы цы теоретикон æрмæг ис , уыимæ, æрмæг ныффидар кæнынмæ баххæст кæнын фæлтæрæн № .
.
Н/Р. Фæйнæгыл æвдыст цæуы слайд 3.
-Сывæллæттæ , лæмбынæг æркæсут æмæ зæгъут, цавæр дзырдты лексикон нысаниуджытæг уын не сты æмбæрстгонд? (Станкон æмæ фрескон).
Дзырдуат(Слайд 4)-сывæллæттæн æмбæрстгонд цæуынц дзырдты лексикон нысаниуджытæ.
Сывæллæттæ куы баххæст кæной хæслæвæрд, уæд тетрæдты фыссынц фыццаг хъуыдыйад (Къоста у фыццаг ирон нывгæнæг) æмæ йæ æвзарынц синтаксисон æгъдауæй æмæ нысан кæнынц хъуыдыйады уæнгтæ цавæр ныхасы хæйттæй загъд æрцыдысты,уый..
Ахуыргæнæджы раныхас: Уæдæ куыд уынæм, афтæмæй Къоста канд ирон литературæйы бындурæвæрæг нæу, фæлæ ма нымад цæуы фыццаг ирон нывгæнæгыл. Уымæй уæлдай Къоста тынг уарзта классикон музыкæ. Йæ зæрдæйы сæрмагонд бынат бацахстой зындгонд уырыссаг композитортæ Чайковский æмæ Глинкæйы сфæлдыстад. Уымæн æвдисæн у, Къоста хи уды хъæппæрисæй Чайковскийы мысæн изæр кæй сарæзта æмæ йын сæрмагондæй номарæн æмдзæвгæ кæй снывонд кодта, уый. Хуыйны «Памяти П.И. Чайковского» (мæхæдæг æй æмбæлгæ хъæлæсы уагæй кæсын)
Æвдыст цæуы слайдыл скъуыддзаг æмдзæвгæйæ:

«Разбита стройная, чарующая лира,
Повержен жертвенник, разрушен пышный храм,-
Навеки улетел «соловушка» от мира
В страну далёкую, к далёким небесам»
Куыд уынæм, афтæмæй фыссæг ацы рæнхъыты равдыста йæ зæрдæйы æрхæндæгдзинад ,композитор йæ дунейы цардæй кæй ахицæн, уыимæ йын йе сфæлдыстад нымайы табуйагыл)
- Ссарут-ма тексты бæрæггæнæнтæ.(Стройная, чарующая, далёкую , далёким).
! Ратæлмац сæ кæнæм ирон æвзагмæ æмæ сæ уæ тетрæдты афыссут.
Ах-ы раныхас: Хетæгкаты Къоста йæ æрдзон курдиаты руаджы(мах та зонæм, æрдзон курдиат суадонау дурты цæнды бын куы ныккæнай, уæддæр ын æнæсыгуыргæ нæй) æгас дуне йæхимæ разылдта æмæ йæ уацары бакодта дунейы æппæт адæмты. Гъе уымæ гæсгæ абон махæн барджынæй нæ бон у зæгъын: «Стæм дзы сæрыстыр!»(слайд ).
В) Практикон куыст. (Информатикæйы ахуыргæнæг сывæллæттæн æвдисы, куыд арæзт цæуы презентации .
4. Урокæн скæнын хатдзæгтæ, сывæллæттæ кæрæдзийæн æвæрынц бæрæггæнæнтæ къласы куысты тыххæй æмæ сæ æмбарын кæнынц
5. Хæдзармæ куыст. $12 , Скæнын презентаци «Бæрæггæнæн»