?аза?стан тарихы п?нінен ерекше ба?ылау ж?не тексеру тапсырмалары
JазаKстан тарихы п‰нінен ерекше баKылау ж‰не тексеру тапсырмалары
МаKсаты: ОKушылардыS білімдерін сынау, баKылау, тексеру
Кіші ж_з KазаKтары к™терілісініS к™рнекті басшысы, атаKты батыр, ‰йгілі шешен Сырым ДатaлыныS 275 жылдыCына (1753-1802жж) оKушыларCа арналCан тапсырмалар JазаKстан тарихы 8 класс. Тапсырма орындау уаKыты 90 минут
_____________ ________ __________ _______
Фамилия Аты €кесініS аты Сыныбы
Тапсырма 1. (€рбір дaрыс жауапKа 1 балл, Жалпы aпай – 5 балл). Мына пікірлермен келісеіS бе? («Ия» - «ЖоK»). Жауаптарын баCанCа толтыр.
Сырым Датaлы Кіші ж_здіS ішіндегі он екі ата Байaлы бірлестігініS БайбаKты руынан шыKKан ірі тaлCа.
Кіші ж_здегі Сырым Датaлы бастаCан к™теріліс 1837-1847 жылдарды Kамтыды.
Сырым саяхатшы Cалым Г.С. Карелинмен тыCыз Kарым-Kатынас жасаCан.
1792 жылы Сырым Датaлы Kaрамында 1000 сарбазымен Елек KорCанысына шабуыл жасады.
С. Датaлы к™терілісіне Kарапайым к™пелі KазаKтардыS ед‰уір б™лігі, старшындар, билер ж‰не батырлар белсене Kатысты.
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
Тапсырма 2. (€р дaрыс жауап 1 балл. жалпы балл -4)
1.
"... Сырым батыр - жігерлі, тереS ойлы, Kайратты, батыр, тапKыр, айлалы ерекше тaлCа. Ол халыKтыS с_йіспеншілігіне б™ленген, халыK оCан табынCан десе де болады "
А.
Б.
В.
Г.
€. Кекілбаев
Ф.Суворов
Ч.Д. Бульжер
Сырым Датaлы
2.
«Сырым батыр бастаCан KырCыздарды Kай жерде кез келсе де, KандайлыK алысKа KууCа тура келсе де оныS ™зін aстап алып, тамырына біржола балта шауып немесе сол жерде ™лтір дедім, оныS басты жолдастарына да осыны істеSдер, ‰скерлік ант бойынша ™здеріSніS к_штеріSді де, ™з бастарыSды да аямаSдар деп тапсырдым»
1
2
3
4
Жауабы:
3.
Азамат жетім болмайды - халыKтан болса панасы, халыK жетім болмайды - басшы болса данасы.
4.
«Сырым Датaлы тарих абаKтысында к™п отырып Kалды. Батыр дейтінді тарих туады, aлт туады! Батыр еріккеннен тумайды, есіргеннен тумайды, жаны KысылCаннан туады. СондыKтан батырды Cасырлап толCатады. БіздіS Сырым бабамызды KазаK халKы екі жарым Cасыр толCатKан екен. Мен _шін Сырым Аттилладан бері жалCасатын, БалKан мен Алтайдан біраK шыCатын, арасы алшаK Тайбурыл шаппаса басKамен жете алмайтын KашыK тaрCан Kадау – Kадау _лкен тaлCаныS біреуі! Сырыммен KазаK тарихында aлт – азаттыK KозCалыс, KазаK бaрын шaCылданып к™рмеген жаSа к_рес басталады»
Тапсырма 3. Т™менде кестеге жауаптарын жазу керек. (9 балл):
Сырым Датaлы бастаCан шаруалар к™терілісі
К™теріліс аймаKтары:
Жылы
К™терілісшілер саны
Жазалаушы отряд
Гирьял бекінісі
Т™менгі Орал шебі
Елек KорCанысы
3.1. Кестені толтыра отырып жалпы к™терілісшілер санын аныKтаSдар.
3.2. К™терілісшілердіS одаKтасы болды ма?
3.3. К™терілістіS н‰тижесі немен аяKталды? Не себепті, маSызын ата.
Тапсырма 4. Т™мендегі Сырым ДатaлыныS с™здері кімдерге арналCан: (4 балла):
4.1. «СіздердіS т_рлі ‰дістермен алдап, KолCа т_сірген ноCай, бащKaрттар сияKты бізге де бaCалыK салып, езбекші екендігіSіз белгілі» (____________________)
4.2. «АCаSнан айырылсаS KанатыSныS KайырылCаны, €кеSнен айырылсаS асKар тауыSныS шаCылCаны, С_йген жарыSнан айырылсаS жапыраCыSныS KуарCаны, АнаSнан айырылсаS аCып жатKан бaлаCыSныS суалCаны» (____________________)
Тапсырма 5 (€р сaраKKа 1 балдан, жоCарCы балл -10)
1786ж.
ІІ Екатер
·ина патша тaтKыннан босатуды бaйырды. Сырымды Байaлы руыныS старшинасы деп сайлады.
1785ж.
Сaлтан Ералы Сырымды тaтKындады.
1783ж желтоKсан-1784ж. наурыз
Кіші ж_з KазаKтарыныS Jaрылтайында Сырым _ш ОрданыS (Байaлы, Жетіру, €лімaлы) кенесшісі болып сайланды
1786ж.
Сырым орыс _кіметіне соCыс жариялады.
1792ж. 29 Kырк_йек
Сырым халыK Кенесін ™ткізіп, Кіші ж_здіS т™бе биі болып сайланды.
1787ж. 23 Kазан
СырымныS 4 ай Орал т_рмесіне Kамалуы
1797ж. 8 тамыз
Сырым батыр Хиуада ™лтірілді.
1773-1775
JазаKтар мен Орал KазаK ‰скері арасындаCы шайKас
1802ж.
Кобдада ™ткен хан Kенесінде к_ресті ерікті т_рде тоKтататыныS м‰лімдеді.
1783ж. к_зі
СырымныS Е.И.Пугачев бастаCан шаруалар соCысына Kатысуы
Тапсырма 6 (€р дaрыс жауапKа 1 балл, ЖоCарCы балл -3)
А) ([ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]- [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]) В) (17531802) С) (1737-1823)
О
·сип Андре
·евич Игельстром
Е. Пугачев
Сырым Датaлы
1
2
3
Тапсырма 7 (1 балл). С™йлемді толыKтыр.
Сырым Датaлы Кіші ж_здіS он екі ата (1) ___________бірлестігініS (2) ______________ руынан шыKKан. (3) ________жылы к™терілісшілер хан ордасына шабуыл жасап, (4) ____________________ ханды ™лтірді. С.Датaлы бастаCан к™терілістен кейін патша _кіметі (5) ____________ мен (6)_____________ аралыCында мал жаюCа рaKсат етті. (7) _______ жылы ЖайыK ™зенініS оS жаCалауында (8) __________________ Kaрылды.
1
2
3
4
5
6
7
8
Тапсырма 8. (1 балл) «^йіSніS алдында т™бе болса, ерттеулі тaрCан атпен теS, аулыSда аKылг™й Kарт болса, жазып KойCан хатпен теS», деуші еді. Сізге с‰лем беріп, бата алCалы келдім, - депті..
Бaл жолдар кімге арнап айтылCан?
Тапсырма 9 (ЖоCарCы aпай 10 балл). СырымныS жауабын толыKтыр.
1) Бірде Нaралы хан СырымCа шабарман жіберіп: - Торы к™п пе, т™белі к™п пе? Сырым осы екі т_стіS Kайсысын Kалайды екен? – деп сaратыпты. Батыр кідірместен: ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 2) Сырым батыр бір сапарында ^ргеніш ханына с‰лем бере барады. СырымныS батырлыCын, шешендігін «aзын KaлаKтан» жаKсы білетін хан оны сынамаK болып, ™зінін еS жаKсы шешенімен айтыстырады. Шешен сонда Сырым батырCа мынадай сaраK Kояды: - Дау мaраты не? Саудагер мaраты не? Jыз мaраты не? Жол иaраты не? Сырым батыр с‰л ойланады да оCан: - Дау мaраты – _______? Саудагер мaраты – _______? Jыз мaраты – _______? Жол мaраты – _______?, - деп жауап Kайтарады. Сырым батырдыS тапKырлыCына риза болCан ^ргеніш ханы оны жаKсылап KонаK етіп, ат мінгізіп шыCарып салады.
Тапсырма 10 (€р дaрыс сaраKKа 1 балл, жалпы -3 балл).
10.1. Ескерткіш кімге орнатылCан ж‰не Kай Kалада орналасKан?
10.2. 14 жылCа созылCан к™терілістіS тарихи маSызы неде? (_________)
10.3. Картадан к™теріліс ошаKтарын ата? (_________________)
15