конспект урока по крымскотатарскому языку на тему Бедиий тасвирлев. Айваннынъ тышкъы корюниши (тасвирлев) язма беян «Акъман». 5 класс

5 сыныфДерснинъ мевзусы: Бедиий тасвирлев. Айваннынъ тышкъы корюниши (тасвирлев) язма беян «Акъман».
Дерснинъ макъсады: талебелернинъ нутукъларыны зенгинлештирюв; план тизмеге огретюв; беян этювинде планнынъ эмиетини косьтерюв.
Дерснинъ донатмасы: метин, копекнинъ ресимиДерснинъ кетишаты:Тешкилий къысым.
Янъы мевзуны анълатув.
Оджанынъ сёзю. Дерснинъ мевзу ве макъсадынен таныш этюв.Беян этюв - дегенини насыл анълайсынъыз?
Беяннынъ насыл чешитлерини билесиньиз? (тафсилятлы, къыскъартылгъан, сечимли)
Метиннинъ насыл чешитлери билесинъиз? (тасвир, икяе, фикир юрсетюв)
Демек, бизим макъсадымыз: метинде тарифленген айваннынъ тыш корюнишини тасвир этмек хусусий аляметини тафсилятлы тасавур этип бермек.
Айванны тасвир эткенде, онынъ арекетлери, аляметлери, адетлери акъкъында айтмамакъ, айваннынъ тыш корюнишини тасвир этмек керекмиз.
Метин боюнджа иш. Метинни окъунъыз. Мевзу ве чешитини бельгиленъиз.
АкъманАкъман дюльбер,уфачыкъ бир копечиктир. Юню къар киби, бем-беяз, къувурчыкьлы, четлеринден эм бетчигинден салынып тура. Узунджа къулачыкълары ве къыскъа къуйручыгъы юнюнден корюнмей.
Копечикнинъ бетчиги кулюнчли: ялпакъ бурунчыгъы, маналы бакъкъан ири къара козълери кимсени первасыз къалдырмай. Къулачыкълары арасындаки юнълери узун олгъаны ичюн, оларны, козъге тюшмесин деп, башы тёпесинде илиштиргенлер.
Акъманнынъ аячыкълары къыскъа, кичкенечик. Копечик чапкъанда, аячыкълары пытыр-пытыр юре. Бу пек зевкълы, кулюнчли ола.
Акъман парлакъ бир шей корьсе, арт аякъларына тура да, козюнъизге бакъып, шу шейни алып берменъизни ялвара. Эгер истеген шейни бермесенъиз, о сизден юзюни чевирир, хырылдамагъа башлар. Бойле этип, о озъ табиатыны косътере.
Акъман шекер пек севе ве кельген адамлардан шекер истей: арт аячыкъларына турып. бетчигини кельген адамнынъ джебине сокъа да, вайкъылдсшагъа башлай.
Акъмаи ювунмагъа да севе, сувгъа тюшсе. чыкъарып оламайсынъ. къувана-къувана ялдай. Амма сувдан чыкъкъан сонъ, юнюни тарамагъа бермей.
Акъман кезинмеге де пек севе, ёл къапу ачылгъанынеи. кьапугъа таба чапа ее озюни кездирмеге ялвара.
Эвге кельген адамны Акъман биринджи дуя, авулдай, кьапугъа тараф чапа.
3. Метин боюнджа суаллерге джевап берюв.
Акъман насыл копечик?
Онынъ бетчиги насыл?
Аячыкълары насыл?
Акъманнынъ табиатыны айтынъыз?
Копечик нени севе?
План тизюв. Планны тизмек, икяени гъайрыдан айтмагьа къолайджа олур.
План
Акъман уфачыкъ копек.
Копечикнинъ бетчиги.
Акъманнынъ табиаты.
Копечикнинъ севген шейлери.
План боюнджа икяе тизюв, язув.
Эвге вазифе: «Меним копегим» мевзугъа инша язып кельмек. Ким истесе, ресим япмакь мумкюн.