Ф.С.Сафиуллина д?реслеге буенча татар ?д?биятыннан эш программасы (рус т?ркеме)
АSлатма язуы
Эш программасы т_б‰нд‰ге документларны ис‰пк‰ алып т™зелде:
1. «Россия Федерациясе м‰гарифе турында»гы федераль закон ( 2012нче елныS 29 нчы декабренд‰ Россия Федерациясе Президенты тарафыннан имзаланган 273 нче ФЗ; 2013 нче елныS 1нче сентябренн‰н гам‰лд‰);
2. «М‰гариф турында»гы Татарстан Республикасы законы (№ 68, 2013 нче елныS 22 нче июле)
3. «Татарстан Республикасы д‰_л‰т телл‰ре k‰м Татарстан Республикасында башка телл‰р турында» Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).
4. «2014-2020 нче елларда ТРсы д‰_л‰т телл‰рен k‰м ТРныS башка халыклары телл‰рен саклау, ™йр‰н_ k‰м _стер_» ТРсы д‰_л‰т программасы (ТР Министрлар КабинетыныS 2013 нче елныS 25 нче октябренн‰н 794 нче карары).
5. “Татарстан РеспубликасыныS гомуми белем бир_ учреждениел‰ренд‰ татар телен укыту” (Татарстан РеспубликасыныS м‰гариф k‰м ф‰н министрлыгыныS хатлары. 9777\12 13.08.2012;)
6. Приказа МО и Н РТ от 09.06.2012 года №4154/12 «Об утверждении базисного и примерных учебных планов для образовательных учреждений Республики Татарстан, реализующих программы начального общего и основного общего образования»
7. “Об учебных планах в 2014-2015 учебном году” Письмо МОиН РТ 11005/14 от 08.07.2014
8. Приказ школы от .08.2014 № . “Об утверждении учебного плана, рабочих программ, элективных курсов, дополнительных образовательных программ”
9. Ф‰тхуллова К.С., F‰_k‰рова Ф.С. ”Рус теленд‰ урта (тулы) гомуми белем бир_ м‰кт‰бенд‰ татар телен k‰м ‰д‰биятын укыту программасы (рус теленд‰ с™йл‰ш_че балалар ™чен)”, Казан: “М‰гариф” н‰шрияты, 2010 ел.
10. Харисова Ч.М.,Ф‰тхуллова К.С.,Х‰бибуллина З.Н. Рус теленд‰ урта (тулы) гомуми белем бир_ м‰кт‰пл‰ре ™чен татар телен k‰м ‰д‰биятыннан _рн‰к программалар (рус теленд‰ урта(тулы) гомуми белем бир_ м‰кт‰пл‰ре ™чен): 1-11 нче сыйныфлар. – Казан: Татарстан китап н‰шрияты, 2011
11. Ф.С.Сафиуллина, Р.Х.М™хиярова. Татар теле(Рус теленд‰ урта гомуми белем бир_че м‰кт‰пнеS 8 нче сыйныфы ™чен д‰реслек). Казан,”М‰гариф”, 2008.
2 нче гомуми урта белем бир_ м‰кт‰бенеS укыту планында 8 нче сыйныфта ‰д‰биятка атнага 2 с‰гать бирелде. Укыту планында 35 атна с‰б‰пле, эш программасы 70 с‰гатьк‰ т™зелде.
Гомуми белем м‰кт‰бенд‰ укучы балалар тел (лингвистик) k‰м с™йл‰м (коммуникатив) компетенциясен‰ ия булырга тиешл‰р.
Татар телен икенче тел буларак укытканда, лексик-грамматик материалны синтаксик нигезд‰ _зл‰штер_ принцибына таянып эш ит_ кир‰к, ч™нки с_зл‰р башка с_зл‰р бел‰н б‰йл‰нешт‰ булганда гына G™мл‰, с™йл‰м барлыкка кил‰. Бу т™р к_некм‰л‰р G™мл‰неS, диалогик k‰м монологик х‰б‰рл‰м‰неS, б‰йл‰нешле текстныS грамматик д™реслеген k‰м т™г‰ллеген т‰эмин ит‰рг‰ тиешл‰р.
МАКСАТЛАР:
1)татар ‰д‰бияты ‰с‰рл‰ре аша укучыларны татар халкыныS тарихы, рухи казанышлары, тормыш-яш‰еш _зенч‰лекл‰ре бел‰н таныштыру;
2)укучыларныS телд‰н k‰м язма аралашу к_некм‰л‰рен k‰м осталыкларын камилл‰штер_, фикер эшч‰нлеген _стер_, татар телен укытуныS сыйфатын яхшырту;
3)татар ‰д‰биятыныS алтын х‰зин‰сен т‰шкил итк‰н ‰д‰би ‰с‰рл‰рд‰н алынган ™зекл‰р k‰м аларныS авторлары турында м‰гъл_матлы булу;
4)гомумкешелек ‰хлакый сыйфатлар т‰рбияли алырдай ‰с‰рл‰р аша укучыларныS д™ньяга карашын формалаштыру, аларда уSай сыйфатлар булдыру, ‰д‰биятка кызыксынуларын арттыру;
5)танылган язучы k‰м шагыйрьл‰рнеS иGаты, тормыш юлы турында кыскача белешм‰ бир_;
6)вакытлы матбугат язмаларын, м‰гъл_мати текстларны укырга k‰м аларга к_з‰т_ ясарга, анда к_т‰релг‰н м‰сь‰л‰л‰рг‰ карата _з м™н‰с‰б‰тен д‰лилл‰п белдерерг‰ к_нектер_.
БУРЫЧЛАР:
1)татар с™йл‰мен тыSлап аSларга к_нектер_;
2)бирелг‰н ситуация буенча диалогик с™йл‰м оештырырга ™йр‰т_;
3)лексик темалар буенча телд‰н яки язмача монологик с™йл‰м булдыруга иреш_;
4)карап чыгу, танышу, ™йр‰н_, эзл‰н_ максаты бел‰н уку т™рл‰рен кулланып, т™рле жанрдагы текстларны аSлап уку к_некм‰л‰рен _стер_;
5)т‰къдим ителг‰н текстларны яттан ™йр‰н_;
6)татар теленд‰ге с™йл‰мне фонетик, лексик, грамматик яктан д™рес т™зерг‰ к_нектер_;
7)татар халкыныS т™рле ™лк‰л‰рд‰ге казанышлары,к_ренекле ш‰хесл‰ре бел‰н таныштыруны д‰вам ит_.
€Д€БИЯТТАН 8 нче СЫЙНЫФТА УКУЧЫЛАРНЫR БЕЛЕМ Д€Р€F€СЕН€ ТАЛ€ПЛ€Р:
-татар ‰д‰биятындагы аерым язучылар иGаты, ‰с‰рл‰р хакында гомуми к_заллау булырга;
-текстларны т™рле яклап(тулысынча, сюжет-композиция бирелеше ягыннан, тематика-проблематика k‰м образлар бирелеше аспектында, тел-стиль ноктасыннан)анализлый k‰м ш‰рехли алырга;
-‰д‰би т™рл‰р k‰м жанрлар, шигырь т™зелеше, тезм‰ k‰м ч‰чм‰ с™йл‰м _зенч‰лекл‰ре хакында белерг‰;
-‰д‰би ‰с‰р теориясен:‰д‰би образ, аныS т™рл‰ре; ‰д‰би ‰с‰р, аныS эчт‰леге k‰м формасы; тема, проблема, идея; сюжет, композиция; конфликт, аныS т™рл‰ре, с‰б‰пл‰ре; махсус тел-сур‰тл‰_ чаралары турында белерг‰;
-язучы иьатын гомумил‰штереп анализларга, б‰ял‰рг‰;
-‰д‰биятныS тарихи барыш булуы хакында гомуми кузаллау булырга;
-‰д‰би ‰с‰рнеS ‰k‰миятен,кыймм‰тен, _зенч‰лекл‰рен аSлый k‰м д‰лилле итеп аSлата, исбатлый белерг‰ тиеш.
€Д€БИЯТТАН 8 нче СЫЙНЫФТА ФОРМАЛАШТЫРЫЛЫРГА ТИЕШЛЕ К^НЕКМ€Л€Р:
-т™рле жанрдагы ‰д‰би ‰с‰рл‰рне аSлап k‰м иGади, с‰нгатьле уку, аларга карата укучыларда м™ст‰кыйль м™н‰с‰б‰т булдыру;
-‰д‰би ‰с‰рне сюжет-композиция, образлар бирелеше, тел-стиль ягыннан анализлау;
-шигъри текстларны яис‰ ч‰чм‰ ‰с‰рд‰н ™зекл‰рне яттан ™йр‰н_;
-план т™з_ k‰м ‰с‰рл‰р турында б‰ял‰м‰, сочинение элементлары бел‰н изложение язу;
-сайлап алып(яки т‰къдим ителг‰н)язучыныS тормыш юлын, иGатын с™йл‰_;
-фольклор ‰с‰рл‰ренеS жанрын k‰м аларга хас _зенч‰лекл‰рне тану;
-‰д‰би ‰с‰рнеS т™рен, жанрын билгел‰_ k‰м фикерне исбатлау;
-т™рле ‰с‰рл‰рнеS проблемаларын яки темаларын чагыштыру, _зенч‰лекл‰рен билгел‰_;
-‰д‰би ‰с‰рл‰р буенча k‰м тормыштан алган фикер-карашларга,хис-кичерешл‰рг‰ нигезл‰неп сочинение язарга;
-татар, рус(яки башка халыкларныS) ‰д‰биятларында бер т™рд‰ге темага язылган ‰с‰рл‰рне чагыштыру, милли _зенч‰лекл‰рен ачыклау;
-рус теленд‰ге ‰д‰би текстларны татарчага k‰м киресенч‰ т‰рGем‰ ит_.
€Д€БИЯТТАН 8 нче СЫЙНЫФТА УКУЧЫЛАРГА FИТКЕРЕЛ€ ТОРГАН М€ГЪЛ^МАТЛАР:
-язучыларныS тормышы, иGаты турында (биографик);
-‰д‰бият тарихы, аныS т™рле этаплары, аерым чорларда иGат итк‰н с_з осталарыныS иGаты, татар ‰д‰биятыныS к_ренекле в‰килл‰ре турында ™ст‰м‰;
-‰д‰би ‰с‰рне, язучы иGатын тир‰нтен анализлау ™чен кир‰к булган ™ст‰м‰ теоретик; ‰д‰би ‰с‰рне чор бел‰н б‰йл‰п характерлаучы, чорныS уSай сыйфатларын, т™п кыймм‰тл‰рен табу ™чен кир‰кле.
€Д€БИЯТТАН 8 нче СЫЙНЫФТА ПРЕДМЕТАРА ЭШЧ€НЛЕК:
-‰д‰биятны с‰нгатьнеS башка т™рл‰ре(музыка,р‰сем с‰нгате)бел‰н б‰йл‰п, алар мисалында рухи байлыкныS кыймм‰тен, д‰р‰G‰сен, тугрылыкнытанырга ™йр‰т_, з‰вык т‰рбиял‰_;
-‰д‰биятны татар теле бел‰н б‰йл‰п, татар ‰д‰биятыныS фикер к™чен, хисл‰р байлыгын танырга к_нектер_; ‰д‰би ‰с‰р теленеS _зенч‰лекл‰рен, ‰с‰р стиле, язучы стиле кебек т™шенч‰л‰рне Gиткер_;
-татар ‰д‰биятын рус ‰д‰бияты бел‰н б‰йл‰п, ‰д‰биятлар k‰м халыклар арасындагы уртак х‰зин‰-рухи кыймм‰тл‰рг‰ х™рм‰т, башка милл‰т-халыкларга карата т_земле-ихтирамлы м™н‰с‰б‰т(полерантлык)т‰рбиял‰_; д™нья культурасы, кешелек тарихы т™шенч‰л‰рен‰ иреш_;
-‰д‰биятны тарих k‰м G‰мгыятьбелеме предметлары бел‰н б‰йл‰п.д™нья, яш‰_, кешелек G‰мгыяте турында к_заллау формалаштыру.
€Д€БИЯТТАН 8 нче СЫЙНЫФТА УКУЧЫЛАРНЫR Ш€ХСИ ^СЕШ-^ЗГ€РЕШЕ:
-укучыныS активлыгын, м™ст‰кыйль фикерл‰вен, акыл k‰м рухи эшч‰нлеген активлаштыру, ™йр‰т_, ш‰хес буларак формалаштыру;
-укучыны _зен т‰рбиял‰рг‰,_зе бел‰н идар‰ ит‰рг‰, алган беле
·м k‰м к_некм‰л‰рен тормышта куллана белерг‰, тормышта _з урынын сайларга ‰зерл‰_;
-баланыS _заSын _стер_, милл‰тне, ватанны яратырга ™йр‰т_, горурлык k‰м граSданлык хисл‰ре т‰рбиял‰_;
-‰хлак(этик) нормаларын, G‰мгыятьт‰ яш‰_ кагыйд‰л‰рен т™шендер_.
Укытуны тематик планлаштыру
Предмет: ‰д‰бият
Сыйныф: 8А,Б – рус т™ркеме
С‰гать саны
Барлыгы: 70
Атнага: 2
Программа: 1. К.С.Ф‰тхуллова,Ф. Х. F‰_k‰рова. Рус теленд‰ урта(тулы) гомуми белем бир_ м‰кт‰бенд‰ татар телен k‰м ‰д‰биятын укыту программасы. Казан, “М‰гариф”,2010.
2. К.С.Ф‰тхуллова,Ф. Х. F‰_k‰рова. Рус теленд‰ урта(тулы) гомуми белем бир_ м‰кт‰бенд‰ татар телен k‰м ‰д‰биятын укыту программасы. Казан, “Китап”,2011.
Укыту-методик комплекты
Д‰реслек: Ф.С.Сафиуллина, Р.Х.М™хиярова. Татар теле(Рус теленд‰ урта гомуми белем бир_че м‰кт‰пнеS 8 нче сыйныфы ™чен д‰реслек). Казан,”М‰гариф”, 2008.
Гомуми белем бир_неS эчт‰леге:
1. Белем k‰м ф‰н.
2. КешенеS холкы.
3. Гаил‰ этикасы.
4. Яраткан ш™гыльл‰ребез.
5. Табигатьне саклау.
6. Р‰сми с™йл‰м.
7. Татарстан ш‰k‰рл‰ре.
8. ТатарстанныS казанышлары.
9. Халыкка багышланган гомер.
10. Татар ‰дипл‰ре иGатыннан.
Укыту - тематик планлаштыру
Барысы – 70 с‰гать (35 атна, атнага 2 с‰гать)
№
Тема
С‰гать саны
^т‰леш
вакыты
Иск‰рм‰
план
факт
1.
Татар халык авыз иGаты. М‰з‰к.
1
05.09
2
Татар халык авыз иGаты. Fыр.
1
06.09
3.
Г. Тукай иGатына биографик белешм‰.
1
12.09
4.
Г. Тукай “Пар ат”.
1
13.09
5.
Г. Ибраkимов “Алмачуар”.
1
19.09
6.
Б.С.^. КешенеS холкы
1
20.09
7.
Минем дустым.
1
26.09
8.
Дустыма хат.
1
27.09
9.
Дуслык авырлык килг‰нд‰ сынала.
1
03.10
10.
Ш. Камал иGатына биографик белешм‰.
1
04.10
11.
Ш. Камал “Буранда”.
1
10.10
12.
С. Х‰ким “Fырларымда телим”.
1
11.10
13.
С. Х‰ким “Яратам мин”.
1
17.10
14.
Б.С.^. Гаил‰ этикасы.
1
18.10
15.
Икм‰к.
1
24.10
16.
Табын янында.
1
25.10
17.
Килен бел‰н каенана.
1
31.10
18.
Минем ‰ни.
1
01.11
19.
Ф. К‰рим иGатына биографик белешм‰.
1
14.11
20.
Ф. К‰рим “Безд‰ яздыр”.
1
15.11
21.
Ф. Х™сни “С™йл‰нм‰г‰н хик‰я”.
1
21.11
22.
Б.С.^. Яраткан ш™гыльл‰ребез.
1
22.11
23.
Бакый Урманче.
1
28.11
24.
Данлыклы биюче.
1
29.11
25.
Галия Кайбицская
1
05.12
26.
€нв‰р Закиров.
1
06.12
27.
Ш. Маннур “Муса”.
1
12.12
28.
Г. Афзал иGатына биографик белешм‰.
1
13.12
29.
Г. Афзал “Юл газабы”.
1
19.12
30.
Б.С.^. Табигатьне саклау.
1
20.12
31.
Урман.
1
10.01
32.
Умартачылык.
1
16.01
33.
Кырмыскалар-урман санитарлары.
1
17.01
34.
Татарстан елгалары
1
23.01
35.
ТатарстанныS Кызыл китабы.
1
24.01
36.
Г. Афзал “Й™з кабат”.
1
30.01
37.
М. М‰kдиев “Кеше кит‰, Gыры кала”.
1
31.01
38.
Ш. Галиев “КиS‰ш”.
1
06.02
39.
Ш. Галиев “Саумы, Казан!”.
1
07.02
40.
Ш. Галиев “Кышкы т™н”.
1
13.02
41.
Б.С.^. Татарстан ш‰k‰рл‰ре.
1
14.02
42.
Ф. Садриев иGатына биографик белешм‰.
1
20.02
43.
Ф. Садриев “Б‰хетсезл‰р б‰хете”.
1
21.02
44.
Р‰сми с™йл‰м. Автобиография.
1
27.02
45.
М. €гъл‰м иGатына биографик белешм‰.
1
28.02
46.
М.€гъл‰м “Каеннар илен䉔.
1
06.03
47.
М.€гъл‰м “Й™гер, кал‰м”.
1
07.03
48.
Р.Харис “Ике г™л”.
1
13.03
49.
Р. Харис “К™з кил_”.
1
14.03
50.
Р. Харис “Ак с™лге”.
1
20.03
51.
Татарстан-с‰н‰гать _з‰ге.
1
21.03
52.
Б.С.^. ТатарстанныS казанышлары.
1
03.04
53.
Азык-т™лек с‰нагате.
1
04.04
54.
КамАЗ.
1
10.04
55.
Нефть k‰м газ с‰нагате.
1
11.04
56.
Т. МиSнуллин “МоSлы бер Gыр”.
1
17.04
57.
А. Пушкин “Дубровский”.
1
18.04
58.
А. Куприн “Олеся”.
1
24.04
59.
М. Твен “Геклберри Финн МаGаралары”.
1
25.04
60.
Прагматик текстлар: рецептлар.
1
02.05
61.
Прагматик текстлар: радио k‰м телевидение программалары.
1
03.05
62.
Б.С.^. Халыкка багышланган гомер.
1
08.05
63.
Прагматик текстлар: белдер_л‰р.
1
09.05
64.
Прагматик текстлар:
реклама _рн‰кл‰ре.
1
15.05
65.
Эпистоляр Gанр текстлары: ш‰хси хатлар.
1
16.05
66.
Инша “Дустыма хат”.
1
21.05
67.
Эпистоляр Gанр текстлары: р‰сми хатлар.
1
22.05
68.
Эпистоляр Gанр текстлары: эш к‰газъл‰ре.
1
23.05
69.
Эпистоляр Gанр текстлары: котлаулар.
1
29.05
70.
8 нче сыйныфта _тк‰нн‰рне гомумил‰штереп кабатлау.
1
30.05
€д‰бият k‰м укыту чаралары, электрон ресурслар
Татар теле: Рус теленд‰ урта гомуми белем бир_че м‰кт. 8 нче сыйныф ™чен д‰реслек (рус теленд‰ с™йл‰ш_че балалар ™чен) /Ф.С.Сафиуллина, Р.Х.М™хиярова, -Казан: М‰гариф, 2008.
€д‰би ‰с‰рг‰ анализ ясау: Урта гомуми белем бир_ м‰кт‰бе укучылары, укытучылар, педагогика колледжлары k‰м югары уку йортлары студентлары ™чен кулланма / Д.Ф.Заkидуллина, М.И.Ибраkимов, В.Р.€минева.-Казан: М‰гариф, 2005
3. €д‰бият д‰ресл‰ренд‰ б‰йл‰нешле с™йл‰м _стер_: Татар урта гомуми белем бир_ м‰кт‰бенеS 7-8 нче сыйныфларында эшл‰_че укытучылар ™чен кулланма / Я.Х.Абдр‰химова. - Казан: М‰гариф, 2007.
4. €д‰бият белеме с_злеге / [Т™з.-ред. А.Г.€хм‰дуллин]. - Казан: Татар кит. н‰шр.,1990.
5.Татар ‰д‰бияты: Рус теленд‰ урта гомуми белем бир_че м‰кт. 5 нче сыйныфы ™чен д‰реслек (татар балалары ™чен) / Ф.Ф.Исламов, €.М.ЗакирGанов - Казан: "М‰гариф", 2009.
6. Урта м‰кт‰пт‰ татар ‰д‰биятын укыту методикасы. / Д.Ф. Заkидуллина. - Казан: М‰гариф, 2000.
Электрон ресурслар исемлеге
Мультимедияле программа. "Г.Тукай. Тормыш юлы k‰м иGаты", "Effecto studio" тарафыннан ТР М‰гариф k‰м ф‰н министрлыгы заказы буенча эшл‰нг‰н, 2005. 5-11 нче сыйныфлар.
Фонод‰ресл‰р комплекты. "Н‰Gип Fиkанов", "Алмаз Монасыйпов", "Салих С‰йд‰шев", НПК "Школьник", ТР М‰гариф k‰м ф‰н министрлыгы заказы буенча эшл‰нг‰н. 5-11 нче сыйныфлар.
10 CD тан торган комплект. "К_ренекле ш‰хесл‰р", "Аксу" студиясе тарафыннан ТР М‰гариф k‰м ф‰н министрлыгы заказы буенча эшл‰нг‰н, 2006. 5-11 нче сыйныфлар.
Мультимедияле программа. "Ф‰нис Яруллин. Тормыш юлы k‰м иGаты", ТР М‰гариф k‰м ф‰н министрлыгы заказы буенча эшл‰нг‰н. 5-11 нче сыйныфлар.
Мультимедияле программа (татарча, русча,инглизч‰), "Гасырларда калыр батырлык" (М.F‰лилнеS тормыш юлы k‰м иGаты), "Мастер" FЧF тарафыннан ТР М‰гариф k‰м ф‰н министрлыгы заказы буенча эшл‰нг‰н, 2006. 5-11 нче сыйныфлар
6 CD тан торган комплект. Татар ‰д‰бияты д‰ресл‰рен‰ фонохрестоматия, "Аксу" студиясе тарафыннан ТР М‰гариф k‰м ф‰н министрлыгы заказы буенча эшл‰нг‰н, 2008. 5-11 нче сыйныфлар.
3 DVD и 1 CD тан торган Gыентык. "Габдулла Тукай", "Вамин" ТатарстанныS м‰д‰ни традициял‰рен саклау k‰м _стер_ фонды, 2009. 5-11 нче сыйныфлар.
Мультимедияле программа. "Сабантуй", "Мастер" FЧF. 5-11 нче сыйныфлар.
DVD-video - Gыентык. "Татар театрыныS 100 еллыгы", II том, Г.Камал исеменд‰ге Татар д‰_л‰т Академия театры. 1-11 нче сыйныфлар.
15