Химия п?нінен ашы? саба?. Та?ырыбы: Магний ж?не кальций
Қарасай ауданы Абай ауылындағы орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталықпен КММ-нің химия пәнінің мұғалімі Нуртазина Алия Маратқызы
Сабақтың тақырыбы: Магний және кальций
Сабақтың мақсаты:
1.Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесінің негізгі топшасындағы магний мен кальций элементтерінің орналасуы бойынша сипаттама беру, ге оқушыларды үйрете түсу.
2.Магний және кальций металдары туралы білім, білік және дағдыларын есепке алу.
3.Оқу материалдарымен жеке дара жұмыс істеу біліктілігін, іскерлігін, дағдыларын қалыптастыру.
Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: Химиялық диктант, сұрақ - жауап, топтық жұмыс, бағдарланған тапсырмалар арқылы жұмыс.
Көрнекілігі: Д.И.Менделеев периодтық кестесі, кестелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
Әрбір адам?
Туысым, досым, жұрағат.
Әрбір сабақ?
Түсіну, ұғу, ұлағат.
Әрбір ісім?
Тірлік , тілек, адамдық.
Әрбір сөзім?
Шындық, бірлік, адалдық.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
А) “Ой қозғау” кезеңі
ІІ топтың негізгі топша металдарына жалпы сипаттама (атомдардың құрылысы, химиялық белсендігі және табиғатта таралуы)
Физикалық қасиеттері.
Химиялық қасиеттері.
ІІ топтың негізгі топша металдарына жалпы сипаттама
1-слайд.
ІІ А топ элементтердің периодтық жүйеде орналасуы Атомның электрондық формуласы Қасиеттері
Табиғатта таралыу
Период
2
3
4
5
6
7 Элемент
9 4 Ве 2 s 2
24 12Мg 3 s 2
40 20Ca 4 s 2
88 38Sr 5 s 2
137 56Ba 6 s 2
226 88Ra 7 s 2 Атом ради-ы
0,113
0,160
0,197
0,215
0,221
0,235 Электртерістілігі
0,47
0,23
0,04
0,99
0,97
≈ 0,97
℅ есебімен
0,002
1,9
3,4
0,045
0,04
-
ІІ топтың негізгі топша элементтерінің атомдарынан түзілген
металдардың қасиеттері
2-слайд.
Жай заттар
Ве Мg CaSr Ba
Кристалдық тор-ң түрі Гексагональді Бүйірлі орталықтанған Көлемді орталықтанған
Атомдану энергиясы, кДж/моль 326,0
147,7 176,4
163,4 195,2
Тығыздығы, г/см3 1,85 1,74 1,55 2,63 3,76
Қаттылығы, шартты бірлік 4 3 2 1,8 3
Балқу температурасы 0С 1284 651 840 771 710
Қайнау температурасы
0С 2967 1107 1440 1384 1696
Б) ГРАФИКАЛЫҚ ДИКТАНТ:
Дұрыс +, қате QUOTE - Әр дұрыс жауапқа 1 ұпайдан.
Ең белсенді Ме және өте күшті тотықсыздандырғыш Литий. ( )
Сілтілік Ме реттік нөмір артқан сайын атомдық және иондық радиустары артады ( )
Калий өсімдіктер үшін негізгі қоректік элементке жатады. ( )
Натрий және калий бейметалдармен әрекеттескенде тотықтырғыш қасиет көрсетеді.( )
Кальцийленген соданың формуласы NaCl. ( )
Екінші топтың негізгі топшасында орналасқан Ме -Ве,Zn,Cl,Ba. ( )
Магний атомы ядросының құрамында 12р+,20n0 бар. ( )
Сілтілік жер Ме реттік нөмірі артқан сайын ЭТ артады. ( )
Сілтілік жер Ме барлық өкілдері Р-бар. ( )
Берилллийда тығыз гексагональді кристалдық тор жоқ ( )
ІІІ. Жаңа сабақ
Жаңа сабақты ашу. Оқушыларға сұрақ. «Жер бетіндегі «тіршілік элементтері» қатарына кіретін ІІ топ элементтері?»
Магний мен кальцидің электрондық формуласын жазу.
29108401600203368040160020 Адам ағзасында сүйекте, тіс эмалінде, қанда 1кг-803911160020 Бесінші орындаW = 3,4 ℅=+ Табиғатта таралуы:
173926532384179641599060Са
3120390188595341566564770Гипс CaSO4∙2H2O, Фосфорит, аппатит Ca3(PO4)2Флюорит СаF2-80391164770СаСО3, бор,мәрмәр, әктас,ұлутас, маржан, кораллдар, перламутр
176784130480
1520190-1866903215005-2533651767840-81915Mg-803910-405765Сегізінші орындаW = 1,9 ℅ 3653790-520065Адам ағзасында Mg жеткі-ліксіз болса жүрек бұлшық еттерінің жұмысы бұзылады
3368040145415-88011031115Магнезит MgCO3,Доломит MgCO3*CaCO3Асбест 3MgO∙2H2O∙2SiO2373951531115Жасыл өсімдіктердегі хлорофильдің құрамды бөлігі.
161544036195
Физикалық қасиеттері.
100583983820Күмістей ақ түсті
27241588900
1005840160655Р=1,55г/см3
-680085126365 Са
38671518415
38671474930100584076200Керосин астында сақталады
21526513335
1005841110490Тбалқу=8400С
1091565183515Ақ түсті
320040283845-622935379095 Mg16897351703070
386715329565109156553340Р=1,74г/см3
3867151263641139190127635Тбалқу=6510С
272414189865
1139190-4445Конструкциялық материал
Алынуы:
-23241044450 Өнеркәсіпте кальций мен магнийді сілтілік металдар сияқты тұздарының балқымаларын электролиздеп (немесе металлотермиялық жолмен алынуы мүмкін) алады. CaCl2 эл. тогы→ Ca + Cl2↑MgCl2 эл. тогы→ Mg + Cl2↑
Өө
Химиялық қасиеттері:
+10801356318250Cl2 t
CaCl2 кальций хлориді
+10801356318250S t
918210201930 CaS кальций сульфиді
+2HCl t
Са918210298450 CaCl2+H2 ↑ кальций хлориді
+10801356318250H2O t
918210202565 Ca(OH)2+H2 кальций гидроксиді
+H2 t
918210244475 CaH2 кальций гидриді
+10801356318250O2 t
918210169545 2CaO кальций оксиді
918210-1905 +10801356318250Cl2 t
918210229235 MgCl2 магний хлориді
+10801356318250N2 t
918210199390 Mg3N2 магний нитриді
Mg +ТіCl 4 t
918210294005 2MgCl2 + Ті магний хлориді
+10801356318250H2O 3800 С t
918210199390 MgO+H2 ↑ магний оксиді
+H2 t
918210248285 MgH2 магний гидриді (жанама жолмен)
92011576835Кальций мен магний қосылыстарын анықтау
282511529211Кальций және оның қосылыстары жалынды қызыл кірпіш түске бояйды-40386029210Магний қосылыстарына сілті қосқанда ақ қоймалжың тұнба Mg (OH)2 түзіледі
-3467109525MgCl2 + 2NaOH → Mg (OH)2 + 2NaCLMg2+ + 2 Cl- + 2Na+ + 2OH- → Mg (OH)2 ↓ + 2Na+ + 2Cl-Mg2+ + 2OH- = Mg (OH)2 ↓
364426560960Магнийді шойынға қосқанда шойынның беріктігін және иілгіштігін едәуір жоғарылатады-94678560960Магнийдің берік және жеңіл құймаларын авиацияда және машина жасауда кеңінен қолданылады1434465-34290Mg-89535-510540Қолданылуы
125349024130Кальций мен магнийдің тотықсыздандырғыштық қасиеттерін өнеркәсіпте кейбір бағалы және сирек металдар алу үшін қолданады. Мысал :Ca + BeO = CaO + Be
164211010342245Бекіту. Топпен жұмыс
372046534925Кальций және қорғасын құймаларын подшипник өндірісінде қолданады1491615149225Са-92773534925Кальций құймаларын, жоғары сортты болат алу үшін пайдаланады
ІV. Жаңа сабақты бекіту:
А. Топпен жұмыс
264414036830Мына өзгерістерді жүзеге асыр:Са → СаО →Са(ОН)2 →СаCl2 → СаКальцийдің қосылыстарын ата -8953584455Мына өзгерістерді жүзеге асыр:Mg → MgО →MgSO4 →Mg (NO3 ) 2Магнийдің қосылыстарын ата
Б. «Салыстыр»: Венн диаграммасы
Айырмашылығы Ұқсастығы Айырмашылығы
-3467106986МgCa
V. Жаңа сабақты қорытындылау:
Не білдік? Не білемін? Не білгім келеді?
VІ. Бағалау
VІІ. Үйге тапсырма: §6.6 №3,4 есеп
Пайдаланған әдебиеттер.
1 Химия мектепте журналы 2008 № 4
2 Химия оқулығы 10 сынып
3 Химия оқулығы 9 сынып
4 Ғаламтор желілерінен