Кальций ж?не магний, ма?ызды ?осылыстары

СабаKтыS таKыры: Кальций ж‰не магний, маSызды Kосылыстары физикалыK, химиялыK Kасиеттерін салыстыру, алынуы, Kолданылуы, биологиялыK маSызы

СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: ОKушылардыS тіл шеберлігін білімге KaштарлыCын, д_ниетанымдыK к™зKарасын арттыру.
ДамытушылыK:ХимиялыK заттармен жaмыс істей білу даCдысын дамыту, ™мірден к™рген деректерді пайдалана білуіне ж‰не шыCармашылыCын шыSдау.
Т‰рбиелік: Адамгершілікке т‰рбиелеу
СабаKтыS ‰дісі: Сын тaрCысынан ойлау
СабаKтыS т_рі: Аралас сабаK
К™рнекілігі: ПериодтыK ж_йе, тірек сызбалар, реактивтер:
CaO, CaCl2, Ca (OH)2, BaCL2, HCl, лакмус, су

СабаKтыS барысы:
І. `йымдастыру кезеSі: ОKушылардыS сабаKKа Kатысымын тексеріп журналCа
белгіленді, _й тапсырмасын еске т_сірдім.

ІІ. ^й тапсырмасын сaрау: ІІ топтыS негізгі топша металдарына жалпы сипаттама
СaраKтары:
ПериодтыK жaйедегі орны
Атом Kaрылысы ж‰не химиялыK белсенділігі
ТабиCаттаCы таралуы, физикалыK Kасиеті
ХимиялыK Kасиеттері, алынуы
ІІ-топтыS негізгі топша элементтерініS оксидтерімен гидроксидтерініS Kандай Kасиеттері бар?
ІІІ. ЖаSа сабаKты т_сіндірер алдында оKушылармен ™ткен сабаKты байланыстыра отырып «Кальций» с™зжaмбаCы шешілді.
Жер KыртысыныS негізі
Тіршілік тірегі
Металдар патшасы
Улы элемент
ФранцияныS Kaрметіне ашылCан элемент
ЖaмсаK металл
Аса жеSіл металл








IV. Jайталау-оKу анасы
Кальций мен магний элементтеріне оKушалар периодтыK ж_йені пайдаланып ™здері сипаттама берді.
V. Білгенге маржан. ЖаSа сабаKты тірек-сызбаларды пайдаланып т_сіндірдім
1) Mg мен Ca-діS табиCатта таралуы, физикалыK Kасиеттері.
2) Mg мен Ca-діS химиялыK Kасиеттері ж‰не олардыS Kосылыстарын аныKтау
3) Ca-діS Kосылыстары
4) Mg –діS Kосылыстары



Таралуы:
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415

ХимиялыK Kасиеттері

+Cl2 t
CaCl2
+S t
CaS
+2HCl t
Са CaCl2+H2
+H2O t

·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
Jосылыстары

13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415













Jaрылыс материялдар
VI. БиологиялыK ролі

ТабиCи суда к™птеген миниралдар ериді. Jaрамында гидрокарбонатар, хлоридтер, сульфаттар т_рінде кальций мен магнийдіS тaздары бар табиCи суларды кермек сулар деп атайды. Кермек суды Kайнату, с™ндірілген избес Kосу, сода немесе натрий фосфатын Kосу арKылы тaшытады.
Ересек адамдарCа т‰улігіне 0,5 грамм кальций жеткілікті. Ал с_йекті KатайтуCа аса Kажет кальций, сиыр мен Kой с_ті, с_тпен жасалатын т_рлі таCамдар ірімшік, с_збе, сырда мол. Jара бидай наы мен жaмыртKаныS сары уызы да кальцийге бай.
АCзаCа бір т‰улікке Kажет калций алу _шін ж_з грамм сыр немесе жарты литр с_р жетеді.

Jолданулы:











Алуынуы
CaC12 эл. Ток Ca + C12

Ca2+ + 2e Ca o 1
2 C1- 2 e C1 2 1


VII. CабаKты бекіту:
СaраKтары:

Mg – діS периодтыK ж_йедегі орны?
Са, Kандай таCамдардыS Kaрамына кіреді?
Керме судыS Kaрамына Kандай тaздар к™п?
Керме суды тaщы суCа айландыруCа бола ма?
Сілтклік металдар тотыKтырCыш па тотыKсыздандырCыш па?
Сілтілік лакмустыS т_сі Kандай т_ске бояйды?
КальийдіS жеSіл ‰рі Kатты Kасиетіне байланысты кеме, aшаK жасауCа бала ма?
Гипс (CаныштыS) химиялыK атауы?
Mg – ді пиротехникалар фейрверк жасауCа пайдалануCа бала ма?
Атом саны 20 – Cа теS химиялыK элемент?


^йге тапсырма:
1) § 6,6-6,7

2) Мынадай айналулардыS химяялыK теSдеулердіS жазып келу .
Ca(OH)2 CaCO3 Ca(HCO3)2 CaCO3 CaO CaC12




К

а

л

ь

ц

и

й

Са

CaF2
Флюорит

CaCO3
€к тас


Ca3(РО4)2
фосфорит апатит


CaSO4* 2H2O
Cаныш


маг. селикаты
асбест.



доломит

Mg


MgSO4*7H2O
аC.тaзы


магнезит

CaO

Ca(OH)2

CaCO3

Ca(HCO3)2


Ca

Ca(ClO)2


(CaSO4*2H2O)2








Mg

Магнезит

MgSO4*7H2O
Жанбайтын материялдар

доломит

Мангний селикаты
(асбест)

Болат, шойын Kндірісі

Pb – Ca
Kaйма

Са

Ме-де (Ti. Zr)
Оксид,
ТотыKсыз - су