Іскерлік ойын


Аудандық семинарға тренинг
1-жаттығу Амандасу.Қатысушылар өз есімдерін атап ,әр түрлі тәсілдермен амандасады ,қалғандары қайталайды 1.Адам атын еркелетіп айту 2.Адам атын төмен,жоғары,орташа дауыстап айту.
2-жаттығу.Елтанба .Қатысушыларға өз елтанбасын салу ұсынылады,ол міндетті түрде бір бір нақты нәрсе болуы шарт емес ,ол түстердің жиынтығы,геометриялық фигуралар,түрлі- түсті таңбалар болуы мүмкін. Елтанбаның жанында өздерінің өмірлік ұранын жазып қою қажет болады. Ұран қысқаша және өмірлік ұстанымдарды,идеяларды мен мақсаттарын бейнелеу керек.Жұмысты аяқталған соң талқылау жүреді. 1Топқа қатысушыларға өздері туралы және басқалар туралы қандай жаңа нәрселерді білді ????
2 Қандай сезімдерді басыңыздан кешірудесіз???
3Бір-біріңізбен не туралы ой бөлісер едіңіздер???
Ескерту ата-аналармен өткізген кезде сурет бірігіп салыну керек.Елтанбаның бейнесі мен ұраны өмірде ата-аналар мен бағалар бағалайтын ең бастысы мен ортақ нәрсені негізделуі қажет. 3-жаттығу Үйлесімділік шеңбері.Қағаз бетіне шеңберді түсіріңіздер.сол шеңберге психологтын кәсіби қасиеттерін ашып жазамыз. 1-өзін-өзі бағалау
2кәсіби құзырлылық
3мамандыққа махаббат
4белсенді тыңдау
5ұстамдылық
6сыйлау білу
7денсаулық
8сезімталдылық
9қаржыға деген ұқыптылық
10-балдық бағамен өздеріне баға бергізу.
Мысалы осы жаттығуды ата-аналармен де өткізүге болады,ананын немесе әкенің балаға деген жауапкершілігін байқауға болады .
4-жаттығу Бір карандашпен әңгімелесу
Қатысушылар жұптарға бөлінеді,екеүі бір қарындашты келісе отырып таңдайды,парақ қағазды алып жеке отырады да жүргізүшінің белгісі бойынша қарындашты оң қолға ұстап ортақ суретті салады .Одан соң бұл суреттің атын бірге ойластырып,астына жазу керек.
Орындау кезінде бастан кешірген сезімдер мен эмоцияларды айту керек.Бірлесіп істеген жеңіл болды ма,әлде,керісінші,қиын болды ма ???
5-жаттығу Егер де мен сен болсам
Мақсаты; басқа адамның вербалды емес білінулеріне бақылаушылықта болу тренингі.Адамның көңіл-күйін оның ымы,қалпы,қозғалыстары бойынша түсіне білүді дамыту .
Ым мен тұрған тұрыс-бұл қарым-қатынастың мықты тәсілі.Біз бір-біріміздің тілімізді білмесек те ым мен тұрған тұрыс арқылы табысты түрде тілдесе аламыз. Көптеген жағдайларда ымдар айтылған сөздерді күшейту үшін де қолданылады.Кейде тек қана осы ымдаулар арқылы біз адамның бізбен шынайы еместігін,бізге сенетінін немесе,қандайда-да ,бір күйзелісте болғанын түсінеміз.
Жаттықтырушы топқа сұрақ қойып,2-3жауаптан тыңдайды.
Егер адам сөйлесіп тұрға кезде білегінің асты саусағымен тықылдатып тұрса не деп ойлауға болады?Мүмкін,ол ашуланып тұрған шығар.
Егер адам сөлесіп тұрған кезде, креслоның арқасына шалқайып,біртіндеп жайлана бастаса,нені білдірүі мүмкін?Мүмкін,ол сабырлы,бізге сенеді,мүмкін,әңгіме тақырыбы оған қатысы жоқ немесе қызықпайтындықты білдіреді.
Егер адам кенеттен өзінің тырнағын,аяқ киімін немесе үстінде бір нәрсені мұқият қарай бастаса,нені білдірүі?Мүмкін,ол немесе ұялуы,неменсе өзінің әсер етүін көрсетпей,көзінің,бетінің әрекеттерінң жасырып тұруы мүмкін.
Егер адам әңгімелесу кезінде кеүдесіне колын айқастырып, немесе оны бір нәрседен жауып тұрғандай қалыпты отырса нені білдіреді.Әрине,ол психологиялық жабық күйді білдіреді.Оны бір нәрсе қатты мазалайды және ол оған қатысқысы келмейді,немесе өзінің мазасыздығын білдіргісі келмейді.
Егер адам бар күшімен жұдырығын түйіп алса,нені білдіреді Мүмкін,ашуды.
Егер ол саусақтарын айқастырып,қысып алса,қолдарымен басын және бетін ұстап тұрса нені білдіреді?Мүмкін,ол қатты мазасыз күйде немесе қапаланған күйде шығар.
Егер адам қолын кеүдесіне қысып.демін тоқтата қалса,нені білдіреді?Мүмкін,ол бір нәрсені кенеттен ұғынып,немесе қорқып,кетті,немесе ол пайда болған қапаланудың бірінші белгісі болар.
Егер адам киімінің етегін жұлмалап,бір затты айналдыра берсе,нені білдіреді?Ол бір нәрсе қатты мазаланады.
Нұсқау:Қазір әрқайсысы қатысушының есімі жазылған карточканы алып шығады.Оны ешкімге көрсетпеу керек.Карточкада жазылған адамның есімі-ол жеті минут ішінде сіз қадағалайтын адам.Сіз не істесеңіз де,өзіңіз білесіз.Жүруіңізге,шай ішуіңізге де болады.Бірақ,әрқайсыңыз өзінің жасырын серіктесін бақылаудын тыс қалдырмау керек .Бақылау отыра,пластика,қозғалыс ептілігі,сіздікінен серіктесіңіздің келбеті қандай ұқсастық пен айырмашылықта болатынын түсінуге тырысыңыз.Міндетті түрде ұқсастықты табыңыз.
Орындағаннан кейін:10минут өтті.Енді сіз өзіңізді сол адаммын деп елестетіп көріңіз.Және де келесі7минутта ол сияқты қозғалыңыз.Серіктесіңіз көңіл-күйін түсінуге тырысыңыз.Орныңыздатұрмай,қозғалуға тырысыңыз.
Талқылау:Сіз кімді бақыладыңыз?Енді құпиямызды ашуға болады.Сізге нені байқап қалуға мүмкіндік болды:айырмашылық па,әлде ұқсастық па?Сол адам сияқты болуға тырысқан кезде,нені ұғындыңыз?Бұл жаттығу сіз үшін несімен тиімді болды?
Жаттықтырушының түйіні:Кейде адамның жағдайын жақсы түсіну,оның қозғалыстарын,қалпын ,ымын бақылау керек.Тіпті бақылай отыра,сол адам сияқты қозғалып,соның қалпына енуге тырысу керек.Сіздің денеңіз сіздің уақытша өзгерістеріңізге тез арада әсер етеді.Сіз сол адамға іштей сүйкенгедей болып көрінесіз.
Мысалы,сіз адамның барлығы қалпында екенін көрсетуге тырысқанын көріп тұрсыз.Бірақ сіз оның иығы көтеріңкі,қолдары қатты қысулы екенін байқап отырсыз.Егер бір минут сол қалыпқа еңсеңіз,сіз,мысалы ,қауып пен қорқуды сезінесіз.Басқа жағдайда адамның бет-әлпеті ымдарын,қалпын қайталай отыра,оның қапаланып отырғанын сезінесіз.Мүмкін,сіз оны қолдауға шешім қабылдарсыз,немесе оған қазір соқтықпаған жөн шығар.Кез-келген жағдайда сіз қаншалықты бақылағыш болсаңыз,соншалықты адамды жақсы түсіне аласыз
Тренингтен кейін алуан түрлі адамдар мен олардың жағдайларын бақылап көріңіз.мүмкін,сізде,уақыт аз болар,бірақ принцип сол күйінде қалады:басында сіз мұқият бақылайсыз,сосын оның қалпына еніп,қозғалыстарын қайталауға тырысасыз.Бұл айналадағы адамдарды түсінуге өте жақсы дағды болып табылады.
Осы жаттығуды орындау кезінде қатысушылар қатысушының көңіл-күйін әрдайым дұрыс есептей алмауы мүмкін.Бірақ ол өте маңызды емес.Ең бьастысы-бақылау және айырмашылықтары мен ұқсастқтарды табу тәжірибесі пайда болады.Осы тәжірибенің өзі кейінннн өмірдегі қоршағандарды түсінуге ықпалын тигізеді.
6-жаттығу Серігіту жаттығу.
7-жаттығу Жоқ деп айтудың үш тәсілі.Ассертивті-өзіне сенімді.
Мақсаты: Асертивтілік бас тарту модельдеріне уйрету.
Қазір біз өркениетті ассертивті бас тарту деп аталатын кейбір формулалармен танысамыз.Үлгілер
Бас тарту –сипаттау.Мысалы,Бұл мүмкін емес пе деп қорқамын.
Бас тарту-аяушылық.Мысалы: Өкінішті –ақ,бірақ мен оны істей алмаймын.Мен сізді мүлдем ренжіткім келмейді,бірақ менің жауабым-жоқ.
Бса тарту-мәжбүрлік.Мысалы:
1Мен бұл ұсыныстан бас тартуға мәжбүр болдым.
2Өкінішті-ақ!Менің басқа міндеттерім бас тартуымды талап етеді!
3Маған,дегенімен де бас тартуға тура келіп тұр.
Егер де барлық адамдар осылай сөйлесе,жақсы-ақ болар еді.Өркениетті бас тартудың ассертивтілігі жағдайда лайықты пікірдің үлгісін таңдаумен анықталады.Ол үлгі болуы мүмкін:
1Жоқ-аргументтерімен өркениетті бас тартудың бір үлгісінде
2Жоқ аргументерімен және басқа нәрсені ұсынумен өркениетті бас тартудың бір үлгісінде.
Нұсқау:Дұрыс үлгіні таңдауды үйрену үшін,жаттығуды орындайық.Жұптарға бөлініздер.Қазір сіздердің біреулелеріңіз бір нәрсені жалынып сұрайды.Ал екіншісі одан бас тартатын болады:
-алдымен сіз ешқандай аргументсіз ЖОҚ деп айтатын боласыз.
-сосынЖОҚ аргументерімен өркениетті бас тартудың бір үлгісінде:
-сосынЖОҚ аргументтерімен және басқа нәрсені ұсынумен өркениетті бас тартудың бір үлгісінде.Әрбір үлгіге менің белгім бойынша ауысуға болады.
Жаттықтырушы ауысуға әрбір 3 минут беріледі.Орындағаннан кейін,серіктестер рөлдерімен ауысады.
Талқылау:Жаттығуды орындағаннан алған әсерлеріңізді ортаға салыңыздар.Бас тартудың қандай үлгісін қабылдау жеңіл болды?Қайсысы қатты ашуландырды?Және қандай үлгіде сізге жоқ деу жеңіл болды.
Түйіндеме:Сіздер өздеріңіз қандай үлгіні қабылдағаныңызды,қайсысы ашуыңызды келтіргенін сезіндіңіздер.Ол барлығында бірдей болған жоқ.Сондықтан,нақты жағдайға және нақты адамдарға лайықты келетін үлгіні таңдап алуларыңызға болады.
Жаттықтырушыға коментариилер
Сен өз жұмысыңды жазып болдың.Маған көмектес,үлгере алмай жатырмын.
Маған қарызға 1000теңге бере тұршы,өтінемін.Мен екі аптадан соң қайтарамын.
Ассертивтілік тәсілдер-өте мықты қару,сондықтан оны ақылмен пайдалану керек.Біріншіден,оларды қолдануға сіз өте байсалды,орнықты болып көрінуіңіз керек-әйтпесе,оның мағынасы болмайды және олар жұмыс істемей қояды.Екіншіден кімге және қашан қолданатынызды ойлану керек.Мысалы,егер директор сізге,қандай-да,бір жұмысты істеу керектігін айтса,сіз әрине,аргументі бар өркениетті бас тартумен жауап бересіз.
8-жаттығу Пирамида жаттығуы
Барлығы щеңберге отырады.Жүргізүші: Біздің әрқайсымыз не нәрсені, не болмаса біреүді жақсы көреді.Бірақ біз махабатымызды әртүрлі білдіреміз.Мен өз отбасымды,балаларымды,жұмысымды жақсы көремін.Сіздер де кімді және нені жақсы көретіндіктеріңіздерді әңгімелеңіздер.
Ал енді сіздердің қолдарыңыздан махаббат пирамидасын құрайық.Мен бір жақсы көретін нәрсемді атаймын,сосын өз қолымды саламын ,одан соң сіздердің әрқайсыңыз өздері жақсы көретіндерін атап,қолын менің қолымның үстіне салады Барлық қатысушылар пирамиданы құрайды,
1Сіз қолдың жылулығын сездіңізбе?
2Сізге ұнады ма?
3Бізде қандай биік пирамида болғанын қараңыз?Себебі,бізді жақсы көреді және біз де жақсы көре білеміз!!!
9-жаттғуы:Көңіл-күй ағашы
Мақсаты:Қатысушылармен кері байланыс орнату.
Тақтаға ағаштың суреті ілінеді .Қатысушыларға жүрекше және шам бейнесіндегі стикерлер таратылады.Әр қатысушы тренингтен алған жағымды немесе жағымсыз әсерлерін, көңіл-күйлерін берілген стикерлер арқылы білдіреді
жүрекше-жағымды әсер
шам-жағымсыз әсер