Поурочный план по изобразительному искусству на тему: Бейнелеу ?неріні? жанрлары (5 класс)

Сыныбы: 5
СабаK: №2
СабаKтыS таKырыбы: Бейнелеу ™нерініS жанрлары.
СабаKтыS маKсаты:
а) Білімділік: Бейнелеу ™нерініS т_рлері жайлы KысKаша
маCлaмат беру.

‰) ДамытушылыK: СабаK оKытудыS негізгі _рдісін есте Kалдыру,
оKушы санасына тереS сіSіру.

б) Т‰рбиелілік Сурет салдыру арKылы оларды тазалыKKа,
aKыптылыKKа _йрету.

Jaрал-жабдыKтар, к™рнекті Kaралдар: ДидактикалыK материал, альбом кітаптар, плакаттар.

СабаKтыS ™ту барысы:
`йымдастыру кезеSі.
^йге берілген тапсырманы тексеру.
ЖаSа таKырыпты т_сіндіру.
Тапсырмаларды орындау.
СабаKты бекіту.
^йге тапсырма.

СабаKтыS барысы:
ОKушыларды бейнелеу ™нерініS жанрларымен таныстырамын, олардыS эстетикалыK талCамын оятып, к™ркемдік білімін тереSдете т_семін.
Бастауыш сынып оKушылары к™ркем шыCармаларды к™руге Kaмар. СондыKтан оларды бейнелеу ™нерініS жанрларымен жеке таныстырCаным ж™н. Бейнелеуді негізгі т™рт жанрымен таныстыруCа болады. Олар – живопись, натюрморт, пейзаж, портрет, графика.
Живопись.
Кескіндемедегі басты Kaрал - бояу т_стері болып табылады.
Живописьті KылKаламмен ж‰не бояKтармен орындайды.
Живопись – шындыKты бейнелеуде к™рерменге тікелей ‰сер ететін ™нер Kaралы. ОKушыларCа бірнеше суретшілер шыCармаларын к™рсетіп, олардыS мазмaн-м‰нін, Kай жанрCа жататындыCын ‰Sгімелейміз. Живопись жанрларыныS ішіндегі еS маSызды орын алатын к™ркем шыCарма – табиCат жанры. СабаK мазмaнына байланысты оKушыларCа сaраKтар Kоямын, жауаптар аламын.
Сендер Kандай суретшілерді білесіSдер?
ОлардыS Kандай шыCармалары сендерге таныс?
Мына шыCармалардыS Kайсысы табиCат жанрына жатады?
К™рнекілік Kaралдар ішінен бір шыCарманы таSдап алып, сол шыCарманыS авторы ж‰не сол шыCарманыS ™зі жайында ‰Sгіме ™ткіземін. Мысалы, KазаK халKыныS алCашKы суретшісі, бейнелеу ™нерініS шебері, тума талант €білхан Jастеев туралы оKушыларCа KысKаша былай баяндауCа болады:
- €білхан Jастеев 1904 жылы, Kарлы KаSтарда Kазіргі Алматы облысы, Жаркент ™Sіріндегі Шежін аулында туCан.
Бала жастан жыр-аSыз, дастан, KиссаларCа Kaмар €білхан атамызCа KазаK халыK ауыз ‰дебиеті ™те жаKын таныс болады. Ол суретшініS таKырыптыK шыCармалар жазуына ‰сер етті.
Ол кісі ертегідей Cажап табиCаттыS таSCажайып Kaбылысын к™ріп, дыбысын тыSдап, одан к™л-к™сір ‰сер алып, тамаша табиCаттыS сан т_рлі бояуын санап, жан-жануарлар, ™сімдіктіS, тіпті топыраKтыS да т_р-т_сін саралап ™сті.
СуретшініS тума таланты одан ‰рі туындап, осыншама биік д‰режеге жетуіне, ‰рине, туCан табиCаттыS ‰сері мол болды.
«€уелі табиCат – суретші, біз оCан жан бітіріп, с™йлетеміз», - дейтін €білхан атамыз.
€. Jастеев табиCат к™ріністеріне салCан суреттері – бір-бірініS Kайталамас к™ркімен к™зге т_сетін шыCарма. Жыр болып т™гіліп, ‰н болып шалKып, к_й болып к_мбірлеп, ‰ркімге айрыKша ‰сер етеді.
€білхан Jастеев – KазаK бейнелеу ™нерініS жанрлыK жаCынан жедел де жан-жаKты ™сіп, ™ркендеуіне ™лшеусіз aлес KосKан жасампаз KылKалам шебері.
Суретші есімімен к™ше Cана емес, JазаKстан РеспубликасыныS Мемлекеттік Бейнелеу ™нері мaражайы, к™ркем™нер, сурет мектептері мен колледждері аталады.
ОKушыларCа суретші ™мірбаянын осылайша KызыKты, ‰серлі етіп ‰Sгімелеймін.
Натюморт – француз с™зі, д‰л маCынасы «™лі табиCат» деген aCымды білдіреді. Натюрморт алCаш рет 17 C. басында Голландияда пайда болды. Натюрморт ™нердіS дербес жанры ретінде 18 Cасырда Батыста кеSінен дамыды. €р Cасыр натюрморт шеберлерініS ™зіндік KолтаSбасы бар. Натюрморт Ж. Б. С. Шарден, П. Сезанн, М. Сарьян, А. Матисс, И. Машков, К. Коровин А. Герасимов, т. б. к™ркем шыCармаларында да натюрморт жанрын жиі кездестіруге болады. Атап айтKанда, А. Bалымбаева,
Г. Ысмайылова, Т. ТоCысбаев. С. Айтбаев, Ш. Сариев, Н. Нaрлыбаев, т. б. еSбектерінен айKын байKай аламыз.
Пейзаж – француз с™зі, ландшафты, табиCатты бейнелеу. Пейзаж дербес жанр ретінде Jытайда, Жапонияда ж‰не басKа шыCыс елдерінде, сондай-аK Еуропада дамыCан. Пейзаж Kайсыбір жерлерді жай Cана айнытпай бейнелей салу емес, онда суретшініS сезімдері мен ойларын берудіS _лкен м_мкіндіктері жатыр. Адам ™мірімен салыстырып KараCанда табиCат ™мірі м‰Sгілік сияKты болып к™рінеді. Пейзаж ™нері де ‰р алуан. Кейбір пейзаждар табиCаттыS ™мірде бар наKты к™рінісін бейнелесе, енді біреулері суретшініS Kиялынан туады. Ондай шыCармалардыS б‰рінде де суретшілер табиCаттыS мінез-KaлKын айнытпай беруге тырысады.
Портрет. Бaл жанр басKа жанрлардан бaрын пайда болды. Ежелгі Египет м_сіндік портреттері, бaдан 2000 жыл бaрынCы мозаикалыK Рим ж‰не темпералыK фаюм портреттері соныS д‰лелі. Адамдар ‰рдайым ™з бейнесін к™ргісі келді, ал ежелгі египеттіктер типті Kайтыс болCан адамныS жаны портретке к™шеді деп есептеді.
Графика. Jарапайым с™збен айтKанда, «графика» дегеніміз – аK т_сті KаCазCа немесе картонCа Kарындашпен, Kаламaшпен, к™мірмен салCан к™ркем суреттер. Графикада Kолданылатын басты т‰сіл: штрих сызыCы, аK Kара даK, таSба.
Графика гректіS «грапо» деген с™зінен шыKKан, KазаKша «жазамын», «сызамын», «суретін саламын» деген маCынаны білдіреді. Jарындашпен, тушьпен салынCан сурет немес гравюралар графикаCа жатады. Ол бейнелеу ™нерініS бір саласы болып табылады. КітаптаCы иллюстрациялар, газеттегі суреттемелер мен карикатуралар, т_рлі товарлардыS орауыштарын безендіру, к™шедегі плакаттар – осыныS б‰рі график суретшілерініS туындылары.

^йге тапсырма беру: Бейнелеу ™нерініS жанрларымен тереSірек танысу.










15