Жер шар т?різді дене д?ниетану

СабаKтыS таKырыбы: «Жер- шар т‰різді дене. Глобус- ЖердіS д‰л _лгісі».
СабаKтыS маKсаты: 1) білімділік: ОKушыларCа ™ткен сабаKта ™тілген Cарыш денесін еске т_сіре отырып, глобус жайлы айту. ЖердіS шар т‰різдес екенін, глобустыS жердіS д‰л _лгісі екенін т_сіндіру.
2) дамытушылыK: Ой-™рісін, теориялыK білімін, с™йлеу тілін дамыту.
3) т‰рбиелік: Жерді босKа сызбауCа, босKа KазбауCа, ырымдарды саKтай білуге т‰рбиелеу.
К™рнекілігі: Cарыш пен жердін бейнесі бейнеленген банер, глобус, карта, Венн диаграммасы
СабаK т_рі: саяхат сабаK
СабаKтыS ‰дісі: т_сіндіру, сaраK жауап, ‰Sгімелеу, к™рнекілік
СабаKтыS барысы:
І. `йымдастыру кезеSі: а) Амандасу.
‰) ОKушыларды сабаKKа психологиялыK дайындау.
ІІ. ^й тапсырмасын пысыKтау: Bарыш ‰леміне саяхат ойынын ойнату арKылы к_нге зымыранмен жету. Ол _шін сaраKтарCа жауап беру.
Bарыш деп нені айтады?
BарышKа жол Kашан ашылды?
Жерге еS жаKын жaлдыз.
Планета грек тілінен Kандай маCына береді?
ЖердіS серігі...
Галактика недан тaрады?
АлCаш рет CарышKа aшKан aшKыш?
К_нніS беткі Kабаты Kанша темпиратура?
К_н ж_йесі дегеніміз не?
К_н мен ЖердіS араKашыKтыCы Kанша?
Жер бетіндегі тіршілік _шін к_нніS Kандай маSызы бар?
Жерге еS жаKын жaлдыз.

ІІІ. ЖаSа сабаK:ЖазыK жерде тaрып айнала KараCан адамCа жер беті тегіс сияKты болып к™рінеді.ОныS жан- жаCынан шеSбер т_ріндегі к™кжиек сызыCы шектеп тaрады. Шынында да, ертедегі адамдар жер тегіс оныS _стіне аспан к_мбезі т™Sкеріліп KойылCан деп білген.
Bалымдар ‰рт_рлі KосалKы белгілерге Kарап. Жер шар т‰різді болу керек деп болжаCан. Тарихтан мaндай тaжырымCа алCаш рет ежелгі грек Cалымдары келгенін білеміз.
Таулы жерде тaратын адамдар мынадай бір Kaбылысты байKаCан. ТаSертен к™кжиектен ‰лі к™теріле KоймаCан к_н с‰улесі таудыS басын шалады. Егер жер тегіс болса шыKKан к_н с‰улесі таудыS етегінен басына дейін бірден т_сетін еді.
ЖердіS барынша кішірейтіліп жасалCан д‰л _лгісі глобус деп аталады. Глобус- латын тілінде шар деген с™з.
Глобуста жер шары миллиондаCан есе кішірейтіліп алынды. Жер шарында мaндай алCашKы _лгілері орта Cасырларда жиkанкездер д_ние ж_зін айналып шыKKаннан кейін жасала бастаCан. Jазіргі кезде глобус к™птеп шыCарылады.
КартадаCы сияKты глобуста да жер беті т_рлі т_сті бояулармен кескінделеді. Глобусты KолдарыSа алып айналдырып KарасаSдар бетініS т™рттен _ші к™гілдір т_ске боялCанын байKайсыSдар. Ол мaхиттар мен теSіздер. Жер бетініS су басып жатKан аса ірі кеSістіктерін
· мaхит деп атайды. Жер шарында 4 мaхит бар. Олар: ТыныK, Атланд, ^нді, Солт_стік мaзды мaхиты.

Ал енді балалар біз б_гінгі сабаCымызды Cарыш кемесінде ™ткіземіз. Кеме жетекшісі мен оныS экипажы сіздерді Kарсы алуда. БіздіS сапарымыз биік aшKыр Kиял мен ой жылдамдыCында ™теді. Мына ережелерді саKтаSыздар: Cарыш кемесінде шулауCа, к™Sілсіздікке жол берілмейді. Ал енді с‰т сапар. БіздіS бірінші сапарымыз сaраKтар ‰леміне баCытталады.
СaраKтар:
ертедегі адамдар ЖердіS пішінін Kандай деп ойлаCан?
ЖердіS шар т‰різдес екендігініS Kандай д‰лелдері бар?
ЖердіS пішінін баKылаушы адамCа неге тегіс сияKты болып к™рінеді?
Неліктен глобусты ЖердіS д‰л _лгісі дейді?
Жер бетінде Kанша мaхит бар?
ЕS _лкен мaхит.

2) Жерді Cарыш кемесімен айналып ™ту _шін екінші тапсырмамызды орындайыK. Венн диаграммасын толтыру.

Жер Глобус








3) Д‰птермен жaмыс.
4) Орнынды тап ойыны. ОйынныS барысы яCни 4 мaхитты ™з орындарына орналастыру _шін сaраKтарCа жауап беру.
1. Мaхит дегеніміх не?
2. Глобус дегеніміз не?
3. Материктер дегеніміз не ж‰не Kанша материк бар?
4. БіздіS мемлекетіміз Kай материкте орналасKан?

ІV. БаCалау.
V. ^й тапсырмасы: Жер- шар т‰різді дене. Глобус- жердіS д‰л _лгісі мазмaндау.
VІ. Jорытынды. 10 сaраKтан тaратын тест жaмысы ‰р оKушыCа жеже-жеке таратылады.
Жер шарында неше мaхит бар?
А) 3 В) 4 С)5
2. Жер шарында неше материк бар?
А) 4 В) 5 С) 6
3. JР Kай материкте орналасKан?
А) Африка В) Еуразия С) Антарктида
4. ЕS ірі мaхитты ата.
А) ТыныK В) Атлант С) ^нді
5. Глобус дегеніміз не?
А) жердіS _лкен б™лігі;
В)жердіS д‰л _лгісі;
С)жауап жоK.
6. Jай материктерде адамдар KоныстанбаCан?
А) Африка В) Антарктида С) Аустралия
7. Жер бетініS т™рттен _ш б™лігін не алып жатыр?
А) Су В)JaрлыK С) Ш™л
8. Жерді KоршаCан б_кіл д_ние Kалай аталады?
А) €лем В) Галактика С) Жер
9. К_н неше планетадан тaрады?
А) 9 В) 4 С)6
10. Bарышкерлер к_ні.
А) 21 наурыз В) 9 мамыр С) 12 с‰уір

Енді алдымыздаCы жазCан KаCазымызды умаждап KоKыс салатын ж‰шікке Kарай лаKтырамыз.
JаCаздары KоKыс ж‰шігіне т_спеген оKушылар ренжуі м_мкін. ОларCа KаCаздарыныS KоKыс салатын ж‰шікке т_спегеніне налымау керектігін, Kайта жинаCан білімніS KоKысKа т_скеннен санамызда KалCанын оны кез келген уаKытта Kолдана білу керектігін айтып, Kуантып сабаKты аяKтау.


15