?аза?стан тарихы п?нінен ашы? саба? ?аза? хал?ыны? материалды? м?дениеті. 5-сынып

Батыс JазаKстан облысы
Теректі ауданы
Подстепный KазаK жалпы орта білім беретін мектебініS тарих п‰нініS мaCалімі





ТаKырыбы: JазаK халKыныS материалдыK м‰дениеті.
СабаKтыS маKсаты:
1.Білімділік: KазаK халKыныS м‰дени даму деSгейімен,
олардыS тaрмыс тіршілігіндегі, салт – д‰ст_ріндегі
ерекшеліктермен таныстыру.
2.ДамытушылыK: aлттыK м‰дениетке деген
KызыCушылыKты оята отырып, оKушылардыS бойында
ізденгіштік, шыCармашылыK, танымдыK Kабілетін дамыту.
3.Т‰рбиелік: aжымшылдыKKа, достыK пен татулыKKа, ел
тарихы мен м‰дени мaраларCа деген с_йіспеншілікті
арттыру.
СабаKтыS т_рі: сайыс сабаK.
СабаKтыS ‰дісі: топпен жaмыс.
СабаKтыS к™рнекілігі: кестелер, буклеттер, интерактивті таKтадан слайдтар
к™рсету.
СабаKтыS барысы:
ОKушылар екі топKа б™лініп білімдерін жарыстырады. «Б‰йге» - KазаKтыS aлттыK ойыны, ат жарысы. Белгілі бір мерекелі к_ндерде, аламан б‰йге жариялау – KазаK халKыныS ежелгі д‰ст_рі. Бaл б‰йгеден озып келу атыS ж_йрік те, т™зімді болуына, шеберлігіне байланысты. С™йтіп «Білім б‰йгесініS aраны» К_ш білімде! деп б‰йгемізді бастайыK.
Б‰йге 8 жарыс т_рінен болады:
І.Тіркелу.
ІІ.ЖорCа жарыс.
ІІІ.ТеSге алу.
^.Jыз Kуу.
^І.К™кпар.
^ІІ.АударыспаK.
^ІІІ. Б‰йге т™бе.


Осынау д_бірімен к_й аKтарCан,
Б‰йгеден озып келу сияKты арман,
ТуCан ел _шін _міт _збей Kарап отыр,
Тaлпардан KалаCан ™Sкей тaяKтардан,
АлдаCы бір баратын баCыт аныK,
С‰йг_лік екеніSді таCы таныт
Б‰йгеде аттыS басын тартпас болар,
Ал енді тізгініSді аCыталыK.
І. Тіркелу. (ОKушыларCа бір к_н бaрын топтыS атын, т™сбелгісін белгілеу _шін
тапсырма беріледі.)
Тaлпар ж‰не СaSKар топтары.
Шарты: €р топ ™з атын, т™сбелгісін тіркейді.
ІІ. ЖорCа жарыс.
Шарты: сaраK – жауап, ‰р топKа он сaраKтан беріледі.
1.Тaлпар тобына: 1. Киіз _йдіS т™бесі? (шаSыраK)
2.Ж_ннен тоKылCан бaйым?(алаша)
3.ЖазCы сырт киім? (шапан)
4.КеліншектіS бас киімі?(с‰укеле)
5.€лі атын жоймаCан Kала? (Т_ркістан)
6.Киік терісінен тігілген киім? (жарCаK)
7.ЖылдыS басы Kай ай? (наурыз)
8.JазаKтардыS компасы? (темір KазыK)
9.Т_йе иесі? (ОйсылKара)
10.ЮпитердіS KазаKшасы? (есекKырCан)
2.СaSKар тобына: 1.Киіз _йдіS KабырCасы? (кереге)
2.Ж_ннен басылCан т™сеніш? (киіз)
3.JазаKтыS KыстыK киімі? (к_пі)
4.€желердіS бас киімі? (кимешек)
5.Т_йе с_тінен сусын? (шaбат)
6.Сиыр иесі? (ЗеSгі баба)
7.JазаKша жыл басы? (тышKан)
8.ЖазCы жайылым? (жайлау)
9.ЖылKы иесі? (Jамбар ата)
10.АйттырылCан Kыз? (KалыSдыK)
ІІІ. ТеSге алу.
Шарты: Топ м_шелері KазаK халKыныS ‰дет – Caрпы мен салт – д‰ст_рлері
бойынша с™здікпен жaмыс. С™здік оKылады, ал топ м_шелері тез жауап
берулері тиіс.

Азан – таSартеSгілік намазCа шаKыру.
Азан шаKырып ат Kою – н‰рестеге ат Kою.
АйCа бата беру – жаSа ай туCанда айтылатын ырым.
Асар – бір істі к™пшлік болып к™теріп алу.
Ау
·ыз тию – aсынылCан астан д‰м тату.
БазарлыK – тойдан келгенде ‰келетін сый.
БайCазы – сыйлыK к™рімдік.
Бауырына салу – бала Kылып асыру.
Ерулік – жаSа к™шіп келген к™ршіні KонаK ету.
Жеті ата – шежіреніS бастауы.
Кіндік шеше – жаSа туCан баланыS кіндігін кескен кісі.
JалыS мал – KалыSдыK _шін берілетін т™лем.

І^. Желіс жарыс.
Шарты: KазаKтардыS шаруашылыCы негізінен мал, бaл жарыста топтар бір –
біріне кез – келген малдыS атын айтады ж‰не Kарсы топ сол малдан
алынатын ™німді айтады.
Сиыр – с_т. Т_йе – шaбат. ЖылKы – Kымыз.

^.Jыз Kуу.
Шарты: €р топтан бір aл, бір Kыз шыCады, бір – біріне бес сaраKтан Kояды. (Олар
бір – бірінен бес Kадам алыс тaру керек, егер aл KыздыS сaраCына жауап
берсе бір Kадам аттай береді)сaраKтарды алдын – ала ™здері даярлап алып
келеді.
^І.АударыспаK.
Шарты: Орыны ауыстырылып берліген с™здерді екі топ тез – тез дaрыстап жазу
керек.

Тaлпар тобына:
JарыSаш – (шаSыраK) Зыруан – (наурыз)
Напаш – (шапан) Рашатеб – (беташар)
СыKа – (асыK) Табaш – (шaбат)
Арыбмод – (домбыра) Егерек – (кереге)

СaSKар тобына:
Елеку‰с – (с‰укеле) Ыплош – (шолпы)
Jамыт – (тымаK) АCасоб – (босаCа)
НаKабытла – (алтыбаKан) ЗыбоK – (Kобыз)
Кісеб – (бесік) JыдSылаK - (KалыSдыK)

^ІІ. К™кпар.
Шарты: ТaрмысKа, салт – д‰ст_рге Kатысты сaраKтар Kойылады. Сол сaраKтарCа 2
топ жарыса жауап береді.

1.Бaл KазаKтар ™міріндегі маSызды оKиCалардыS бірі. ОCан балаларда Kатысады. Ол _шін ала жіп, к™к ш™п, Kайшы ж‰не ж_йрік адам керек. Бaл не? (тaсаукесер)

2.Ол тойларда беріледі. К™п адам бір затKа таласады. ОCан ж_йрік ат та, білек к_ші де керек. Оны жеке – жеке немесе топKа б™лініп те ж_ргізеді. Бaл не? (к™кпар)

3.Ол _й жиkаздарыныS бірі. Тaрмыс Kажетіне де, с‰ндік бaйым ретінде де KолданылCан. Ол ‰р т_рлі Kызмет атKарады, соCан лайыK т_рліше аталады ж‰не _й ішініS ‰р жерінен орын алады. Кейде онымен адамды да тасиды не жасырады. Ол не? (сандыK)

4.Оны негізінен _лкен апалар киеді. Оны ‰йелдердіS жасына Kарай ‰р т_рлі етіп ‰рлеуге болады. Ол KазаK ‰йелдеріне Cана т‰н айбын, к™рік береді. Jазір к™п Kолданылмайды. Ол не? (кимешек)

^ІІІ. Б‰йге т™бе.
Шарты: 2топ ™здері _йден ‰зірлеп алып келген бас KатырCыштарды шешу.

Jорытынды: `пайлары есептелініп жеSген топ марапатталады ж‰не жеке оKушылар баCаланады.

































15