Презентация по истории, традициям и культуре гагаузского народа Праздник , посвящённый святому труду земледельца и хлебу . «Ekmek — omur, Dunna butun…».(5 класс)
Праздник , посвящённый
святому труду земледельца и хлебу .
«Ekmek - цmьr,
Dьnnд bьtьn...».
( 5 класс , история , культура и традиции гагаузского народа ).
Учитель гагаузского языка и литературы
Юларжи (Кристова)Александра Афанасьевна .
Конгазчикская гимназия .
Tertiplдr hem haz
·rlanmak i
·lдr :ььrenicilerdд tradi
·ional evelki gagauz giimneri , klas
·n iзi dьzьlь bir evelki oda gibi (pe
·kirlдr, dokunmu
· palalar , kilimnдr, sofra ), tedariklдr eni y
·l yortusuna – hкy – hкya (зan , pard
· hem ba
·ka) , gagauzlar
·n adetзд hamurdan imekleri .
S
·enariy .
·pigraf :
« Ne may
·l ekin
·afk
· .» ( S. Kuroglu .)
Ььredici :
« Bizim bььnkь s
·ram
·z
· adккr
·z зiftзiyд hem onun en цnemli mal
·na – ekmдд . Зiftзilik – gaguzlar
·n zanaatlar
·n aras
·nda durкr en ььsek uurda , zerд bu zanaat eveldдn kabledilmi
· bizim dedeleremizinnдn Bucak erlerindд da bььnkь gьnдdдn hep kalкr en цnemli . Bu ayozlu zanaata yaz
·c
·lar hem
·airc
·lar yazd
·lar зok yaratma. Tьrkьlerdд , maanilerdд , masallarda , legendalarda - hepsi halk yaratmalar
·nda metediler bu evelki zanaat . Bььn bizdд metedecez зiftзilii , dolduracez sofray
· adetзд hamurdan yapt
·klar
·nnan hem bakacez – nesoy yortulara hem adetlerд onnar baal
·.».
1-ci gцtьrьcь:
Seslдyin S.Bulgar
·n annatmas
·ndan «Ekmek iзin» bir parзa :
«Taa evellerdдn varm
·
· gaguzlarda duuan u
·aan gцbeeni koymaa puluk ьstьnд , sцleyerдk :
Зiftзi olsun !
Delikann
· k
·zlar ay
·rarm
·
·lar kendinд e
· , hepsi zanaatlardan en ььsek koyarm
·
·lar зiftзilii . Bir masalda ekmek lafeder insancas
·na , kurtarкr зocuu y
·landan ...Geler bir y
·lan imдд зocuu .Taman onun dььnьymь
·. Aзan y
·lan , dikip ba
·
·n
· , deer gьveyд
·yecдm seni !’, ekmek deer :
Bдn dayanкr
·m bukadar zeetд , beni ekerlдr erд , erdд зьrьyerim , ondan sora ac
·ylan з
·kкr
·m , bььyerim, genд tenд olкr
·m , beni genд biзerlдr , harmana koyerlar , beni dььyerlдr ,sora genд toplккrlar , ta
· alt
·ndan geзirip , un yapкrlar , ondan sora yuurкrlar , f
·r
·na atкrlar , pi
·irerlдr, beceriksiz kar
· yakкr da , bдn genд dayanкr
·m .
2 – ci gцtьrьcь :
M. M. :Зakir kiyad
·nda « Besarabiyal
· gaguzlar
·n istoriyas
· » yazd
· :
« Aзan gagauzlarda duuкr u
·ak зocuk , onun gцbeenд koyerlar bir parзa ekmek hemda keserlдr bir parзa gцbek hem da koyerlar onu puluk ьstьnд – ki o olsun ii , зal
·
·kan зiftзi .Aзan gagauzka sallangaзta sallккr зocuunu , u
·ac
·n
· , зalкr ona :
« Uyu – uyu зocuum , da bььk olas
·n hem da tarlaya gidдsin , tдtьnд yard
·m
edдsin . » Bu tьrkь gцsterer , ki gagauzlar kьзьktдn u
·aklar
· зocuklar
· ььrederlдr sevsinnдr зiftзilii .
3- cь gцtьrьcь :
Зiftзilik – kддmil zaamet!
Ondan da taa ii var m
· ?
Gagauzdan taa
·eremet
Ba
·ka insan hiз var m
· ?
Ba k
·rda pap
·oy eker ,
Ba biyaz yulaf...
Dinnenmдk iзin , dostlar ,
Olmas
·n hiз laf .
Bьtьn y
·l o зal
·
·кr –
Na
·ey – sa yapкr .
Ba tokta harman dььyer ,
Ba alma toplккr .
Sofrada biyaz ekmek ,
Patlacan , biber...
Hepsini bizд dostlar ,
Bu i
·зi verer .
1 – ci gцtьrьcь :
«Erken ilkyaz
·n зiftзilдr aftalarlan beklдrmi
·lдr hem duva edдrmi
·lдr , ani yas
·n yaamurlar , zerд Bucak taraf
·nda s
·kзa olarm
·
· kuraklar .Kььlerdд , ani yaamur yas
·n deyni , eski sьpьrgenin ortas
·ndan iki u
·ak geзirдrmi
·lдr bir з
·b
·k parзas
· , зalaarak :
Teknedд hamur ,
Tarlada зamur.
Ver Allah
·m , ver
Bir sulu yaamur .
2 – ci gцtьrьcь :
« Evelki gagauzlarda varm
·
· masuz eminnдr ekmek iзin. S. Kurogluda var bцlд bir emin :
Зiftзi emini .
Eer mehlem topraa sevmдrsдm,
Цkьzlerimi bakmarsam ,
Puluk ard
· terlemдrsдm ,
Ko beni ekmek ursun .
3 – cь gцtьrьcь :
«
·indi кkranda gцrecez , nesoy kullanarm
·
·lar зiftзilii eski gagauzlar .»
Prezenta
·iyan
·n slaydlar
· 1- 12 .
1 – ci gцtьrьcь :
Gьn mь
·
·lккr , osa dan –
Bucam
·
·n taraf
·ndan ?
Dьbьdьz dolay ayd
·n
Ekinnerin
·afk
·ndan .
Ne may
·l ekin
·afk
· ,
Ne hay
·r ekmek s
·caa ,
Dьnneyд daalкr ang
· ,
Metedip engin Bucaa .
·
·зiyд – saabisinд
·iler ba
·ak , tenд .
Bььk bereket – en ii gimn
Зiftзinin ellerinд .
(Rollara gцrд oun « Fas
·l dernek » . V. Filioglunun
·iirinд gцrд .)
Avtor :
Yaz
·n , yortulu bir gьn ,
Aylakl
· kal
·p bьbьn ,
Toplanкr ba
·зa dernek ,
Neredд зok olкr ььnmek .
Patlacan :
Bendд pek ha
·lakt
·r can ,-
( Kald
·rкr ses Patlacan ) .
Benizim da k
·rm
·z
· ,
Gцzelliim geздr sizi .
Biber :
-K
·rm
·z
·y
·m bдn da , -(deer
Kendindдn geзmi
· biber .)
Hem bilsдn sдn dad
·m
· ,
Unudacan ad
·n
· .
Avtor :
F
·rlкr usul hem duran
Zambak gцlmekli suvan :
Suvan :
Kim burda en yak
·c
·,
Gцz ya
·
· ak
·d
·c
· ?
Avtor :
Sivriler birdдn ardey :
Ardey :
Konma , suvan , konma , bey!
Paralanma bo
·una ,
Almayas
·n ba
·
·na .
H
·yar :
Kimdд зekerdek зok var ?
( Dan
·
·кr sulu h
·yar ) .
Te , ald
·ynan fikirд ,
Kдr toprak bir idirim .
Avtor :
Mopkva, зukundur hem trup ,
Enselerini uydurup,
Seslerini da dьzьp e
· :
« Biz ne , Kьl mь Pepele
· ?»
Laana :
-Bilmersiniz hiз bir ta
· ,
Kim burada en bььk ba
· ?
Bana kals
·n , ki belli, -
( Laana sorкr ьfkeli .)
Avtor :
Yakla
·кr dernдд ekmek ,
Da kafadarlara deer .
Ekmek :
Ki bilersiniz sizi ,
Ekmeksiz imдr biri .
Tutununuz kol – kola ,
Dцnьn beni doz – dolay ,
Oynarak bir dьz ava ,
Zerд bдn sizд boba.
( Ььrenicilдr prezent ederlдr amurdan imekleri , ang
·s
·nnar
· haz
·rlad
·lar evdд . Herbir hamurdan yapt
·
·na adкrlar
·iirleri , tьrkьleri yada gцstererlдr adetзд ang
· yortuya baal
· bu imek ).
Ььrenicilдr з
·kкrlar kolada kolaзlar
·nnan :
Kьзьk kььlerdд , Borogan kulaklar
·nda
Varm
·
· seksдn desдtina.
Onnar hepsi pirlogaym
·
· .
Ko
·tum be
· tosun ььredilmedik ,
Be
· pulug kullan
·lmad
·k .
Onnar sьrer ,bдn booday artlaar
·na atкr
·m .
Bir aftadan sora pindim balan beygirд ,
Gittim bakt
·m boodaylar olmu
·lar m
· ?
Olmu
·lar ,nicд kara denizdд sular зalkalanкr.
Kopard
·m bir ba
·ak , getirdim babu Margцlaya .
Babu Margцla kamaradan kamaraya kaзкr .
Buldu bir bььk elek , ellerinnдn eler .
Dudaklar
·nnan ьfleer .
Yapt
· bir bььk kolaз , ballan ballad
· ,
·ekerlдn
·ekerledi , hepsi dostlara payla
·t
·rd
·.
Hepsi da dostlar birdдn baard
·:
« Hкy – Hкy!» .
Dььn kolaзlar
· :
Gьz vak
·d
· yakla
·кr ,
Kььlerdд dььnnдr oynкr.
En sevgili bu zaman –
Becerдn kolaз yazmaa.
Hamur dolu teknelдr ,
Topland
· senselelдr .
Lдnka bulь becerer-
Kььdд usta say
·lкr.
Hemen hamuru ald
· ,k
·vratt
·, parзalad
·.
Yazd
· , h
·zl
· зevirtti,
Sininin da dibinд almac
·k gibi dizdi.
Ьstьnд da kertikli yaprac
·k erle
·tirdi .
Topuzlarlan , зiзeklдrlдn kolac
· gercikledi.
K
·zar
·lm
·
·, yalab
·k – pek gцzдl kolaз pi
·mi
·.
Al
·n onu elinд- з
·k
·n kaar
·
· gelinд .
Ekmek kurusu :
Bir parзa ekmek kalaarsa ,
Sergeninizdд eskдrsд.
Onu olmaz s
·b
·tmaa ,
Gьnaa ba
·
·na almaa.
·ncecik onu keseriz ,
F
·r
·na biraz atкr
·z.
Haz
·r m
· зay , ho
·af, tatl
· su-
Buyurun ekmek kurusu !
Kabakl
· :
K
·
·
·n baca pek tьter ,
Ne h
·zl
· doldu tepsi,
Mamu kabakl
· yapкr.
Kдr bay
·r gibi oldu.
Gerdi incд hamuru ,
Ьstьnь holoylad
·,
Rendeli kabak
·ekerlдn
Bьtьn paz
·ya yayd
·.
Tukurlad
· , k
·vratt
·,
Be
· sini f
·r
·na att
·.
Koku dolaya daalкr,
Musafir bizд зaarкr .
K
·
·rma :
Marta – bizim ineemiz.
Onu pek severiz biz .
Kanalar dolu uynuklan ,
Зendelelдr – ii
·imiklдn .
Nicд geler bir Pazar ,
Mamu k
·
·rma yazar.
Ne incecik paz
·lar!
Dцkьlerlдr kaymaklar .
Kokusu aзan geler –
Sans
·n akl
·n зeliner!
Piinirli plaзinta :
Bu imektд var piinir,
Prost olmakta o inir.
·зindд kapeka saklanm
·
·,
K
·smetli onu bulmu
·.
Her bulars
·yd
·n ekin,
Sдn olcan зiftзi zeng’n/
Kat-kat dц
·ek-
Onu bilmeyдn –e
·ek.
Gevrek (
·i
·ik) :
Ne h
·zl
· doldu tepsi,
Kдr bay
·r gibi oldu.
·lin hem tatl
· imek
Neredдsд o gevrek.
Kongazзikta o
·i
·ik.
H
·zl
· onu pi
·irdik.
Nicд da desдn ona ,
Onu sever bьtьn dьnnд.
Gцzlemд ( maaninin bir parзas
· ):
K
·z sьpьrer , toz eder , mari ,
Зocuk geзer gцz eder , mari.
K
·z gцzlemд pi
·irer , mari ,
Зocuk kendini
·i
·irer , mari.
K
·z
·arab
· kaynadкr , mari ,
Зocuk beygiri oynadкr , mari .
Ekmek ( bilmeycд) :
Na
·ey sofrada durкr ?
S
·cac
·k , kaba tьter ?
Hepsiciini o besler ,
Bьtьn dьnneyi tutкr .
Ььrenici okкr M. Kцsenin
·iirini «Oda ekmдд .»
Hepsi musafirleri buyur ederlдr dolu sofraya.
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 141513 SHAPE \* MERGEFORMAT 141513 SHAPE \* MERGEFORMAT 141513 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 141513 SHAPE \* MERGEFORMAT 141513 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 141513 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 141513 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
Праздник , посвящённый
святому труду земледельца и хлебу .
«Ekmek - цmьr,
Dьnnдд bьtьn...».
( 5 класс , история , культура и традиции гагаузского народа ).
Учитель гагаузского языка и литературы
Юларжи (Кристова) Александра Афанасьевна .
Конгазчикская гимназия .
13PAGE 15
13PAGE 14115
15