Физика п?нінен саба?тан тыс шара ?арыш?а саяхат
Физика п‰ні
СабаKтан тыс сабаK
BарышKа саяхат
МаKсаты:физика п‰ніне деген KызыCушылыKты арттыру ж‰не еліміздіS Cарышкерлері туралы білу.
Ж_ргізуші: Jайырлы к_н, Kадірлі студенттер мен aстаздар! БаршаSыз да «BарышKа саяхат» сайыс сабаCымызCа Kош келдіSіздер!
Б_гінгі «BарышKа саяхат» сайысымыз адамзаттыS Cарышты игеруіне Kатысты болмаK.
АлCаш 1961 жылы 12 с‰уірде Гагарин CарышKа самCаCаннан бастап міне адамзаттыS Cарышты игеруі Kарыштап алCа дамыды, Kаншама рет CарыштыK сапарлар жасалды. Адамзат к_н санап, саCат санап Cарыштан жаSалыKтар біліп жатыр. Сол сияKты біз де б_гін CарышKа саяхат жасап, белгісіз галактикалар мен Cаламшарларды, кометалар мен астероидтарды, жaлдыздар мен тaмандыKтарды ашу _шін CарышKа сапар шегеміз.
Сайысымызды бастамас бaрын JазаKстан Cарышкерлері туралы м‰ліметтер тыSдайыK (слайдтан к™рсетіледі).
Ж_ргізуші: Jатардан артта Kалып KоймайыK,
Белсенді болайыK ортада
УаKытты тектен текке жоймайыK!
Білімділік к™рсетейік сынайыK,
ЖеSсе де, жеSбесе де ренішсіз болайыK,
JаймыKпай к™Sілді боп тарайыK!
Ал Kазір ойын шартымен таныстырып ™тейін.
Б_гін бізге CарышKа саяхат жасау _шін 5 Cарыш кемесі Cана бар. Сол Cарыш кемелеріне отырып aшатын Cарышкерлерімізді біз Kазір осы к™рермендердіS арасынан таSдап аламыз. Мен сіздерге Kазір сaраKтар Kоямын. Кім бірінші болып Kол к™терсе сол Cарыш кемесіне отырады. 5 сaраK Kойылады.
JазаKстандаCы Cарыш айлаCы? (БайKоSыр)
БіздіS галактиканыS аты? (Jaс жолы)
АлCашKы ЖердіS жасанды серігі Kай жылы aшырылды? (1957 жылы 4 Kазан)
К_нге еS жаKын Cаламшар. (Меркурий)
Жыл мезгілдері неге ауысады? (Жер К_нді айнала KозCалады)
СaраKтарCа дaрыс жауап берген оKушылар Cарыш кемелеріне келіп жайCасады.
«Восток»
«Восход»
«Пионер»
«Маринер»
«Союз» Cарыш кемелері
ОйынныS шарты мынадай:
Ойыншылар Жерден CарышKа самCап aшKанда бірнеше аялдамаларCа тоKтайды. Сол аялдамадаCы сaраKKа дaрыс жауап беру арKылы келесі CарыштыK сапарCа аттанады. СaраKKа дaрыс жауап бере алмаса келесі сапарCа аттана алмай _йіне Kайтады.
Бір аялдамада тек бір ойыншы азайып отырады. Егер барлыK ойыншылар сaраKKа дaрыс жауап берсе онда асыK иіру арKылы кімніS келесі аялдамаCа жететінін аныKтаймыз. Сол сияKты барлыK ойыншылар сaраKKа дaрыс жауап бере алмаса да, асыK иіру арKылы кімніS келесі аялдамаCа жететінін аныKтаймыз. Кім жерден неCaрлым алысKа сапар шексе б_гінгі ойынымыздыS жеSімпазы сол болады. С‰т сапар Cарышкерлер!
1 – ТабалдырыK аялдамасы «Жер»
2 - €удемжер аялдамасы «Юпитер»
3 - Jозык™ш аялдамасы «Сатурн»
4 - Беласар аялдамасы «Уран»
5 - ШарыKтау аялдамасы «Плутон»
Ойыншылар алCашKы сaраKтарCа жауап беру арKылы
1 – ТабалдырыK аялдамасы «Жер»-ден аттанып
2 - €удемжер аялдамасы «Юп
·итер» -ге келдік.
СaраK:
2.1 ЖердіS К_нге еS жаKындайтын н_ктесі?
(дaрыс жауабы:перигелий)
2.2 Д_ниеніS гелиоцентрлік ж_йесін aсынCан астроном?
(дaрыс жауабы: поляк астрономы Николай Коперник)
2.3 €лемніS геоцентрлік ж_йесін aсынCан астроном?
(дaрыс жауабы: Александрия астрономы Клавдий Птоломей)
2.4 ЖердіS К_ннен еS алыстайтын н_ктесі?
(дaрыс жауабы:афелий)
2.5 АстрономияныS негізгі Kaралын атаSыз?
(дaрыс жауабы: телескоп)
3 – Jозык™ш аялдамасы «Сатурн»
СaраK:
3.1 ШоKжaлдыздар деген не? Jандай шоKжaлдыздарды білесіS?
(дaрыс жауабы: аспандаCы жaлдыздарды Kамтитын белгіленген б™лік. 12 шоKжaлдыз)
3.2 Зенит деген не?
(дaрыс жауабы: Аспан сферасыныS еS жоCарCы н_ктесі.)
3.3 Надир деген не?
(дaрыс жауабы: Аспан сферасыныS еS т™менгі н_ктесі.)
3.4 Эклиптика деген не?
(дaрыс жауабы: К_нніS жыл бойы аспан экваторындаCы ж_ріп ™ткен жолы)
3.5 ЕS жаKын жaлдызды атаSыз.
(дaрыс жауабы: К_н )
4 - Беласар аялдамасы «Уран»
СaраK.
4.1 Марс CаламшарыныS серіктері нешеу? Олар Kалай аталады?
(2-еу. Олар: Фобос, Деймос)
4.2 1781 жылы аCылшын астрономы Уильям Гершель телескоп арKылы ашKан Cаламшар Kалай аталады?
(дaрыс жауабы: Уран )
4.3 К_н мен ЖердіS ара KашыKтыCы 1а.б. неге теS?
(дaрыс жауабы: 149 600 000 км )
4.4 К_ндегі даKтар Kалай пайда болады ж‰не оныS Kaрылысы Kандай?
(дaрыс жауабы: К_ндегі магнит ™рісініS ™згерісінен пайда болатын магнит аралдары)
4.5 К_н атмосферасыныS Kaрылысы Kандай?
(дaрыс жауабы: К_н атмосферасы негізгі 3 б™ліктен тaрады. Фотосфера, хромосфера ж‰не т‰ж.)
5 - ШарыKтау аялдамасы «Плутон»
СaраK.
5.1 Bарышта орналастырылCан америкалыK CарыштыK телескоп Kандай CалымныS атымен аталады?
(дaрыс жауабы: Хаббл, 1990 жыл 25 с‰уір)
5.2 ЕS aзаK CарыштыK сапарда болCан Cарышкерлер кімдер? Jанша уаKыт Cарышта болды?
(дaрыс жауабы: В.Г.Титов пен М.Х.Манаров. 1987 жыл 21 желтоKсан-1988 жыл 21 желтоKсан)
5.3 3 рет CарыштыK сапарда болCан KазаK Cарышкері кім? Jай жылдар aшKан?
(дaрыс жауабы: 1999, 1998, 2001 жылдары)
5.4 АйCа алCаш табан тіреген адамдар?
(дaрыс жауабы: Американ Cарышкерлері Н.Армстронг, Э.Олдрин, М.Коллинз. «Аполлон-11», 16-24 шілде 1969 жыл)
5.5 Шолпан бетіне алCаш рет Cарыш кемесі Kашан Kонды?
(дaрыс жауабы: «Венера-7», 15 желтоKсан, 1970 жыл.)
СоSынан жеSімпаз аныKталып ойынныS Kорытындысы шыCарылады. І орынды аныKтау _шін Kосымша сaраKтар беріледі.
Jосымша сaраKтар.
К_ндегі энергия к™зі Kайдан пайда болады? (гелий, сутегі )
Телескопты ойлап тапKан Cалым.(Ньютон)
Jандай Cаламшарларда саKиналары бар? (Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун)
К_н Kандай жaлдыздар тобына (спектрлік класKа) жатады? (G-3)
ГалактиканыS Kандай т_рлерін білесіSдер? (эллипс, спираль, бaрыс)
Марапаттау.
15