Г.Кандалый и?атында м?х?бб?т темасы д?ресе буенча презентация
Чтобы посмотреть этот PDF файл с форматированием и разметкой, скачайте файл и откройте на своем компьютере.
2011
-
2012
уку
елы
Гарипова Фәридә Солтангали
кызы,
Балык
-
Бистәсе муниципаль районы Зур Мәшләк
урта мәктәбенең
беренче
квалификацион
категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Максаты
1.Г.Кандалыйның тормыш юлын кабатлау, шәхеснең үзенчәлекле
якларын ачыклау.
2. Иҗатын
да мәхәббәт темасы
.
3.
Г. Кандалыйның ©Сахибҗәмалª поэмасы өстендә эшләү:
•
а) хатын
-
кыз шәхесенә хөрмәт, аларның авыр, фаҗигале
язмышының реаль сурәттә бирелеше, чынбарлыкның
гәүдәләнеше;
•
б) лирик геройның эчке кичерешләре һәм авыл кызының лирик
геройга мөнәсәбәте;
•
в)
хатын
-
кызның авыр тормышының сәбәпләрен ачуы;
•
г)
хатын
-
кыз образын тасвирлаудагы осталыгы, яңалыгы
;
•
д
) т
ел
-
сурәтләү чараларын һәм татар халкының җанлы сөйләм
телендәге образлы гыйбарәләрне куллануы.
4.
У
кучыларны
ң бәйләнешле сөйләм телен үстерү
.
Бүген дәрестә
1.
Г.Кандалый
шәхесенең үзенчәлекле яклары.
2.
Мәхәббәт турында язылган
әсәрләре:
•
а)
кыска шигырьләре
•
б) ©Сәлам язым сәңа, җаным...ª
•
в)”Сагыну”
•
г) ©
Фәрхи
ª(
өзек)
•
д)”Сәхипҗамал” поэмасы
•
ТӨП БАСМА КИТАПЛАРЫ
•
Габделҗәббар Кандалый шигырьләре.
Казан: Татар. кит. нәшр., 1960.
186 б.
Шигырьләр һәм поэмалар / төз.
М.Госманов.
Казан: Татар. кит.
нәшр., 1988.
5586.
15000 д.
Сахибҗәмал: шигырьләр, поэмалар /төз.
Я.Абдулкадыйрова.
Казан: Татар.
кит. нәшр., 1999.
128 б.
2000 д
•
.
ИҖАТЫ ТУРЫНДА
•
В ә л и д и Җ. Татар әдәбиятының
барышы // Оренбург.
1912.
93
-
98 б.
БәхтиевИ. Шагыйрь Габделҗәббар
Кандалый турында // Яңалиф.
1929.
№13.
13
-
146.
ГайнуллинМ. Татар әдәбияты.
XIX
йөз.
Казан: Татар. кит. нәшр., 1958.
64
-
74 б.© Әдипләребез. Биобиблиографик
белешмәлек. Казан, Татарстан китап
нәшрияты, 2009
Шагыйр
ь
кабере
©Гашыйк уты
янар, һич
сүрелмидер,
Дөнья галәм
күзләргә һич
күренмидер…ª
Г. Кандалый
.
Г.Кандалыйның “Сахипҗәмал”
поэмасы
Г.Кандалыйны
ң “Сахибҗәмал”
поэмасының кул
ь
язмасы
Сәба йиле, исәр булсаң
Парау атлыйг нәфис җайга,
Сәламемне тикергәйсән
Сахибҗәмал абыстайга.
Сәнең илә аем
-
көнем,
Сәнең илә көнем
-
төнем,
Сәнең илә төшем
-
өнем
Үтәдер, и абыстай ла!
Гөлем бул, гөл егачым бул,
Йә былбыл
–
сандугачым бул,
Бу дәрдемгә гыйлаҗым бул,
Сәхибҗәмал абыстай ла.
Сәба йиле, исәр булсаң
Парау атлыйг нәфис җайга,
Сәламемне тикергәйсән
Сахибҗәмал абыстайга.
Тел
-
сурәтләү чаралары
•
Эндәшүләр
-
Әй нигарем
–
гүзәлем,
чибәрем.
•
Чагыштырулар
-
иренне
-
якут, энҗе,
тулган ай, кояш.
•
Ирәм багы
–
гүзәллектә тиңе булмаган
бакчалар,; кошлар, агачлар белән
сөйләшүләр
–
барысы да күңелендә
ташып торган хисләр булып сурәтләнә.
Тел
-
сурәтләү чаралары
•
-
Сак
-
Сок, Шүрәле, Агыйдел камышлары
сурәтләре куллана.
•
Фразеологизмнар
–
©Йөрәкем бәгырене
кистеңª, ©Сызып бетеп йөрәк маеңª,
•
©Балыкчының өсте юеш, тамагы ач булыр,
имеш, Тоташ йөрсә дә балыккаª,
•
©Отыйм дигәндә, отылдым, Тотыйм дигәндә,
тотылдымª,
•
©Уңга ишкәнне сулга сүтүª.
Аваздаш омоним сүзләр
•
:
•
Бу нидән булды
чи генә
?
•
Эшем дә җитте
чигенә,
•
Сахибем кире
чигенә,
•
Исем китәр, и җанкәй лә!
Сүзлек эше
•
Ирәм багы
-
гүзәл бакча,сәба йиле
-
йомшак таң җиле,сәбилләр
-
юллар,
гурничә
-
зур якты өй,егач
-
агач,
дәһри
-
диннсез, ләкаб
-
кушамат,
сутник
-
староста,
анфалит
-
инвалид,кәррә
-
тапкыр, мәртәбә,
пуштым
-
почта,
очардем
-
очар
идем
Теманы ныгыту
-
Поэманың төп герое кем?
-
Лирик геройның Сахибҗәмалга мөнәсәбәте нинди?
-
Лирик герой үзенең уй
-
хисләрен ничек белдерә?
-
Шагыйрь ул вакыттагы хатын
-
кызлар тормышын ничек
сурәтли?
-
Хатын
-
кызны авырлыктан коткару юлын нәрсәдә күрә?
-
Үзе яраткан хатын
-
кызларны тормышта нинди итеп күрергә
тели?
-
Үзенең мәхәббәтен белдерү өчен нинди сурәтләү чаралары
кулана?
Аңлау дәрәҗәләрен тикшерү
-
Ни өчен ©Сахибҗәмалª поэмасын реалистик әсәр дип санарга
мөмкин?
-
Автор реализмы монда нәрсәдән гыйбарәт?
-
Хатын
-
кыз гүзәллеген мактауда, мәхәббәткә дан җырлауда
©Сахибҗәмалª поэмасы борынгы поэмалардан нәрсә белән аерылып
тора?
-
-
Г.Кандалыйның татар әдәбиятына алып килгән яңалыгы
нәрсәдә?
-
Кандалый иҗатының халыкчанлыгы нәрсәләрдә күренә?
-
Шагыйрьнең сурәтләү чараларының ниндиләрен куллана?
Ай
гынам
ла,
көн
генәм
лә,
гөл
генәм,
Җан
гынам
ла,
тән
генәм
лә,
көн
генәм!
Җәүһәрем
лә,
гәүһәрем
лә,
нур
гынам,
Сәрвием
лә,
җәннәтем
лә,
хур
гынам!
..
Ташламачы,
ай
йөзем
лә,
гөл
йөзем,
Тыңласана,
кич
ходайчөн,
бер
сүзем
Гүзәлем
лә,
кояшым
ла,
күз
генәм,
Ташлама
са,
беләсең
лә,
сер
генәм!
Назигем
лә,
үзәгем
лә,
гүзәлем,
Фәхри,
айгыл,
ничек
итеп
түзәлем?!
“Фәрхи”
поэмасынан
өзек
Гашыйк
уты
янар
,
һич
сүрелмидер
,
Дөнья
галәм
күзләргә
һич
күренмидер
…ª
Г.Кандалый
Өй эше
Беренче мәхәббәт турында
шигырь яки хикәя язарга.