Солт?стік Американы? ішкі сулары


Күні: 19.01.2013
Пәні: География
Тақырыбы: §32.Солтүстік Американың ішкі сулары
Мақсаты:
1. Солтүстік Америка ішкі суларының ерекшеліктерін,Атлант,Солтүстік Мұзды және Тынық мұхиттар алаптары өзендерінің ерекшеліктерін көрсету;өзен сипаты мен көлдер торын анықтау.
2.Оқушыларға Солтүстік Американың ішкі суларын суреттей отырып,қоршаған ортаға тигізетін әсері туралы экологиялық білім-тәрбие беру.
3.Оқушылардың карталарды пайдалана отырып,Солтүстік Америка ішкі суларына сипаттама беру іскерліктерін қалыптастыруды одан әрі дамыту.
Көрнекіліктері: Солтүстік Американың физикалық картасы, Дүние жүзінің климаттық картасы,слайд, дүние жүзінің жарты шарлар картасы.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдері: баяндау,картамен жұмыс.
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі
А)Амандасу.
В) Оқушыларды түгендеу .
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
А) « Зымыран сұрақтар» ойыны
1.Солтүстік Американың орналасқан жері?
2. Солтүстік Америка мен қатар орналасқан , климаттық жағдайлары ұқсас материк?
3.Материктің климаттық жағдайларын неше факторға бөліп қарастырамыз?
4. Материктің батысында орналасқан Кордильераның биік жоталарының Тынық мұхиттан келетін ауа массаларының құрлыққа тереңдеп енуіне кедергі келтіреді. Сондықтан оны.....
5.Торнадо дегеніміз не?
6.Тропиктік ендіктерде жаздың аяғы мен күздің басында мұхиттан соғатын өте күшті, апатты дауылдар -ураган деп аталады. « Ураган» майя тілінде қандай мағына береді?
Ә)Семантикалық карта
Атауы Теңіз Арал Шығанақ Бұғаз Ойпат
Гренландия + Фанди
+ Беринг + Миссисипи +
Кариб + ІІІ. Жаңа сабақ
А) Солтүстік Американың ішкі сулары
Солтүстік Америка материгі мол сулы өзендерге , тұщы сулы терең көлдерге бай. Су қоры жөнінен Оңтүстік Америка мен Еуразиядан кейін үшінші орын алады. Сонымен қатар биік таулы мұздықтар мен материктің солтүстігін алып жатқан қалың мұз жамылғылары және жер асты суларының мол қоры бар.
Ә) Пысықтау кезеңі
1.Адасқан обьектілерді табу
1.Кордильера тауындағы сөнген
жанартаулардың кратерлерінде Ниагара сарқырамасы
ұсақ көлдер кездеседі ?
2. Ені 1200м, биіктігі 51 м бұл
сарқыраманың атауы жергілікті Солтүстік Америка материгі
үндістер тілінде «Гүрілдеуік су»
деген мағына береді.
3. Су қоры жөнінен Оңтүстік
Америка мен Еуразиядан кейін Жанартаулық
үшінші орын алады?
4. Макензи жоғары ағысында
Көктемнің аяғында мұздан
босайды, әсіресе төменгі Үлкен Тұзды көл
ағысында өзендегі
сең, буу нәтижесінде
пайда болады .
5. алаптың орталық бөлігінде
жер шарындағы
ең ірі тұзды көлдердің мұз қамаулары
бірі болып саналатын
көл орналасқан .
2 « Ең,ең,-.....» ойыны (картамен жұмыс)
Ең үлкен материк (Еуразия )
Ең кіші материк ( Аустралия )
Ең ыстық материк ( Африка)
Ең үлкен арал (Гренландия)
Ең ылғалды материк ( Оңтүстік Америка)
Ең үлкен мұхит (Тынық)
ІV. Бекіту кезеңі
Сандар сөйлейді:
1.6420 км-Миссисипи ойпатының ұзындығы.
2.1200 м-Ниагара сарқырамасының ені.
3.51 м-Ниагара сарқырамасының биіктігі.
4.9000 км-Кордильера тау жүйесінің ұзындығы.
5.2 млн 176 мың км-Гренландия аралының ауданы.
6.6193 м-Мак-Кинли шыңының биіктігі.
7.145 км-Хабборт мұздығының ұзындығы.
8.1451-1506-Христофор Колумбтың өмір сүрген жылдары.

V.Үй тапсырмасы:
§32 . Мазмұнын айту. Кескін картаға материктің ірі өзендері мен көлдерін түсіру.
VI.Бағалау.


«Тұрыш мектеп-балабақша кешені»КММ
Ашық сабақ
Тақырыбы:
§32. Солтүстік Американың ішкі сулары

Дайындаған:Амандикова О.
2012-2013 оқу жыл
Күні: 20.02.13ж
Пәні: География
Тақырыбы: §39.Орманды дала және дала зонасы.
Мақсаты:
Білімділік: Oқушылардың Қазақстанның табиғат зоналары туралы білімдерін тереңдету, табиғат кешенінің барлық компоненттерінің бір- бірімен тығыз байланысты екендігі туралы көзқарастарын қалыптастыру;
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, картамен , интерактивтік тақтамен, оқулықпен жұмыс жасай білу,білім- білік дағдыларын жетілдіру, география пәніне қызығушылық қабілетін дамыту;жеке тұлғаны дамыту, талдау, салыстыра білу қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды еңбексүйгіштікке, табиғатты қорғай білуге , жауапкершілік сезімін қалыптастыруға тәрбиелеу ;
Көрнекіліктері: Қазақстанның физикалық картасы, интерактивтік тақта, жануарлар мен өсімдіктер суреттері.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Әдіс-тәсілдері: баяндау,сұрақ-жауап,СТО стратегиялары.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
А)Амандасу.
В) Оқушыларды түгендеу .
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
А) « Зымыран сұрақтар»ойыны
1.Қазақстандағы өсімдіктердің негізгі типтерін атаңдар?
2.Палеоген дәуірінің екінші жартысында қандай өзгерістер болды?
3.Қазақстандағы торғай флорасының өсімдік түрлерін атап беріңіз?
4.Өсімдігі жағынан бай өлке?
5.Эфемер тәріздес өсімдіктерге жатқызамыз................................?
6.Сырдариы бойының тоғайларында жүретін жануарлар?
7.Өсімдіктер мен жануарлардың қандай түрлері «Қазақстанның Қызыл кітабына» енген?
Б) «Сандар сөйлейді» ойыны
6000 Қазақстандағы өсімдік жамылғысының өсімдік түрлері
1600 км Қазақстан солтүстіктен оңтүстікке дейін созылып жатыр
11,4млн Қазақстандағы ормандардың алып жатқан аумағы
га
178 Қазақстандағы сүтқоректілердің түрі
489 Өлкеміздегі құстардың түрі
125 Қазақстандағы «Қызыл кітапқа»енген омыртқалылар саны
96 Қазақстандағы «Қызыл кітапқа»енген омыртқасыздар саны
ІІІ.Жаңа сабақ.
А)Қазастанның табиғат зоналары
Сипаттама Орманды дала зонасы Дала зонасы
Географиялық орны,жер бедері Батыс Сібір ойпаты,Жалпы Сырт қыратының аз бөлігі.Қазақстан территориясының 0,4%,1млн га. Батыс Сібір ойпатының оңтүстігі,Мұғалжар тауы,Сарыарқаның солтүстік орталық бөлігі 50-52 с.е.аралығы.29%,7,7 млн га.
Климаты Қаңтарда -17,-19˚С мин.51-53˚С
Шілдеде t˚+18,+20˚С мин.+41˚С
Жауын-шашын мөлшері 370-430 мм Қаңтарда -16,-18˚С мин.
-57˚С(Атбасар)
Шілдеде +18,+23˚С макс.
+42+43˚С
Жауын-шашын мөлшері 300мм
Ірі өзендері Есіл,Тобыл Жайық,Есіл,Тобыл,Нұра,Ертіс
Топырағы Орманның сұр топырағы,орманды даланың қара топырағы Қара және қызыл топырақ
Өсімдіктері Қайың,көктерек,қарағай,боз,бетеге,бидайық,атқонақ,арпабас,т.б. Боз,бетеге,бидайық,еркекшөп,кермек,ебелек,қияқ,құрақ,қоңырбас.
Жануалары Саршұнақ,сұртышқан,қосаяқ,ақтіс,аққұлақ,түлкі,қасқыр,тиіндер.Құстардан:аққұр,ақтұмсық қарға,сауысқан,тоқылдақ,көкек,күйкентай,құр,бөдене,бозторғай,т.б. Дала тышқаны,дала алақоржыны,ақкіс,дала күзені,борсық,түлкі,ақбөкен,.Құстардан:дуадақ,безгелдек,тырна,бозторғай,қараторғай, бүркіт,құладын,кезқұйрық,т.б.
Шаруашылық игерілуі Бидай,жүгері,т.б.өсіріледі,етті-сүтті бағыттағы мал шаруашылығы жақсы дамыған. Қызғылт күрең топырақтың құнарлы жерлері егін шаруашылығы үшін жарамды,мал шаруашылығы жақсы дамыған
Ә)Пысықтау кезеңі
І.Жедел жауап аялдамасы.
1. Қазақстанның табиғат зоналар саны
2 .Ең солтүстіктегі табиғат зонасы.
3.Орманды дала зонасының топырағы.
4. Қазақстан жерінің 27% алып жатқан табиғат зонасы
5. Дала зонасындағы жауын- шашын мөлшері
6. Дала зонасындағы салмағы 16 кг жететін құс.
7. Тың және тыңайған жерлерді игеру жылдарында 28 млн га жері жыртылған табиғат зонасы.
8 .Орманды дала зонасының шаруашылық игерілуі.
9. Республика аумағының 0,4%-ын алып жатқан зона.
10.Дала зонасының дәрілік өсімдіктері
11. Дала зонасының жануарлары.
12. Орманды дала зонасының өзендері.
2. Адасқан жануарлар мен өсімдіктер аялдамасы.







VI. Бекіту тест сынағы.
1. Топырақтың су және жел әрекетінен бұзылуы:
А) мелиорация
В) құнарлығы
С) эрозия
Д) денудация
Е) кептіру
2. Топырақтың құнарлы қабаты нені деп атайды?
А) сазды қабатты
В) ауыспалы қабат
С) қарашірікті қабат
Д) құмды қабат
Е) құмдауытты қабат
3. Қазақстанның солтүстігінде орналасқан орманды дала зонасының топырағы
А) сұр топырақ
В) қара және сұр топырақ
С) сортаң топырақ
Д) қоңыр- сұр топырақ
Е) сарғылт топырақ
4. Топырақ деп ... айтамыз.
А) жердің беткі, жұқа құнарлы қабатын
В) батпақты
С) құмды
Д) тыңайтқышты
Е) шаң – тозаңды
5.Қазақстанның дала зонасының жылдық жауын-шашын мөлшері (мм) : A) 300-450 B) 220-310 C) 100-250 D) 100-370 E) 150-310
6.Орманды дала және дала зонасында өсетін өсімдік: A) Қайың B) Бидайық C) Бетеге D) Бұйырғын E) Селеу
7.Дала зонасына тән жыртқыш құсA) ТоқылдақB) БүркітC) СутартарD) Құр E) Тырна
8.Орманды дала зонасына тән топырақтың түріА) Сұр және қараВ) ҚызылС) ҚараD) СұрЕ) Қоңыр
9.Қазақстан аумағының % дала зонасы алып жатыр А) 26 В) 27 С) 28 D) 29 Е) 30
10.Орманды дала зонасының ірі өзендеріА) Ертіс, ЖайықВ) НұраС) Іле D) ЖайықЕ) Есіл, Тобыл
VII.Бағалау
Үйге тапсырма: §38. Мазмұндау
Кескін картаға Қазақстанның табиғат зоналарын түсіру.