«Технология п?нін о?ытуда о?ушыларды? шы?армашылы? е?бек да?дыларын ?алыптастыру» баяндама
Орал гуманитарлык техникалык колледж
«Технология ж‰не бейнелеу ™нері» кафедрасы
БАЯНДАМА
ТаKырыбы: «Технология п‰нін оKытуда оKушылардыS шыCармашылыK еSбек даCдыларын Kалыптастыру»
ОKытушы: Жалдыбеков.Е.А..
БАЯНДАМА
Атадан балаCа мaра болып келе жатKан бaйымныS бірі БЕСІК. К™п жылдар бойы «ескіліктіS KалдыCы» саналып келген бесікті Kазіргі жастар біле де бермейді. МеніSше, Kасиетті бесіктіS Kадірін білмей, ескіліктіS KалдыCы деп _рке Kарау білімсіздік пен м‰дениетсіздік. Бесікті зиянды деп ж_рген педиатрлардыS оныS Kандай м_лік екендігінен ж‰не баланы оCан Kалай б™леу керектігінен хабары жоK. ОлардыS aCымы бесікке б™леген бала _немі аяK-Kолы таSулы жатKандыKтан аз Kимылдайды, соныS салдарынан н‰зік ж‰не аурушаS болып ™седіге саяды. Ал шындыCына келетін болсаK, бесік деген - с‰би _шін де, оныS шешесі _шін де ™те тиімді. Бесіктегі бала, біріншіден, таза ™седі, екіншіден, асты KaрCаK баланыS aйKысы да тыныш болып, анасыныS мазасын к™п алмайды, _шіSшіден, бесікте к_н aзаK KaндаKтаулы жатKан балаCа салKында тимейді, к™п ауырмайды. Т™ртіншіден, к™п уаKытын бесікте ™ткізетін бала сырт к™зден тыс болады, яCни с‰бидіS тіл-к™зден аулаK болуына септігін тигізеді. Бесіншіден, д_ниеге келген с‰ттен бастап, KaндаKта жатKан баланыS денесі тіп-тік, аяCы т_п-т_зу болып ™сетіні барша жaртKа аян. «Н‰ресте aйKымен ™седі» демекші, н‰рестеніS тыныш aйыKтауына бесіктен артыK жайлы орын жоK. Алтыншыдан, бесік белгілі бір ырCаKпен тербетіледі, олай болса ж_йкені бір KалыпKа т_сіріп, мінезініS сабырлы болуына ж‰не ана ‰лдиін тыSдаCан бала Kайырымды, aлттыK Kасиет дари ™сері с™зсіз. Бесік баланыS денсаулыCына, т‰лім-т‰рбиесіне, ми Kыртыстары KызметініS жаKсаруына н‰рестеніS салмаKты да aстамды болып ™суіне гигиеналыK жаCынан алып KараCанда ™те пайдалы ата-бабамыздан KалCан Kасиетті де киелі бaйым. Ата-бабамыздыS даналыCы сол, бесікте жатKан баланыS жамбас тaсына «жылы болсын» деп Kой терісініS кішкентай бір б™лігін т™сеген, ал Kазіргі кездегі ИзрайльдіS д‰рігер-Cалымдары АJШ-тан ‰дейі алдыртып Kолданатын шала туCан балаларCа арналCан кювездердіS астына Kой терісін т™сеуі де осы маKсатты к™здеген.. ОныS Kасиетін баCалаCан aста саудаласпай, алушы не берсе, соны риясыз к™Sілмен ала берген. Бесік aрпаKтан-aрпаKKа Kалатын мaра болCандыKтан, ™з баласыныS бесігін сaраCан адамCа aстата да салмаCан. Бесік aрпаK жалCасуыныS белгісі ретінде aрпаCыныS д_ниеге келуін к_тіп, киелі бaйым ретінде Kастерленіп, киіз _йдіS т™рінде ілулі тaратын атадан балаCа мaра болып келе жатырCан н‰ресте жиkазы.
БЕСІКТІR J`РЫЛЫСЫ
1. Бел аCаш, арKалыK, арыс. БесіктіS арKалыCы _стіне жапKан к™рпені баланыS бетіне т_сірмеуге, бесікті тербету ‰р т_рлі сылдырмаK, ойыншыK, тaмарша, _кі таCуCа Kолайлы. Н‰ресте оянCан кезде екі Kолын босатып Kояды. Сонда ол сол ойыншыKтармен ойнап жатады.
2,3. АлдыSCы бас, артKы бас немесе б™ген. Жас талдан немесе KайыSнан иіп жасалынады.
4. СираCы-т™рт бaрышты немесе д™Sгелектеп оюлап, тал, KайыS немесе KараCайдан жасауCа болады.
5. ЖаKтау. Екі басын Kосып т_рады.
6. Сабау. БаулардыS aшын тігіп Kояды.
7. ШыбыK.
8. ТаKтай. Ортасын т_бек орнататын жерін тесіп Kояды.
9. ЖорCа (табан) табаны дaрыс тербетілуі _шін д™Sестеу болып келеді.
10. Т_бек _лкен д‰рет _шін. JазаKтар киізден жасап орталап к_л салып KойCан.
11. Ш_мек (кіші д‰рет _шін) KойдыS асыK жілігінен жасаCан.
JазаK баласын аCаш бесікке салып асырайды. АCаш бесік к™шпелі ™мірге ™те Kолайлы. Бесік иіп кептірілген талдан жасалады. Екі басын KайыS аCаштан да шауып жасауы м_мкін. Астына таKтай салып, д‰рет ж_ретін жерді тесіп ойып Kояды. ОCан киізден т_бек жасап кигізеді. Баланы орайтын кеудеше, аяK жаKты Kымтайтын к™рпешемен (оны ж™ргек деп атайды) орап таSып кояды, басына кішкене жастыK салады. БаланыS бесікте кіші д‰ретке отыруына Kолайлы етіп KойдыS асыK жілігінен тесіп ш_мек, _лкен д‰ретке арнап киізден т_бек жасайды. ОCан орта беліне дейін к_л салады.
Бала б™леген бесіктіS _стіне жеті н‰рсе жабады. €р жабылCан н‰рсеніS ™зіндік м‰ні бар. М‰селен, еS бірінші етіп бесік к™рпе, одан кейін шапан, кебенек, тон, жабу, ж_ген ж‰не Kамшы сияKты б_йымдар, жабылады. Тон, шапан жабу ержеткенде бала халыKKа Kадірлі болсын деген тілек; ж_ген жабу ат aстайтын азамат болуын тілеу, кебенек, Kамшы жабу ел-KорCайтын батыр болсын деген тілек
Бесікті халыK шеберлері ™з Kалауынша с‰ндеп жасаCан. . БесіктіS т_рлері
13 SHAPE \* MERGEFORMAT 1415
JаCаз ж‰не Kатырма KаCазбен жaмыс істеу течнологиясын оKыту ‰дістемесіне с_йенсек, еSбекке баулу сабаCыныS алCашKы к_ндерінен бастап оKушылар д‰лдікке, есептеу ж‰не ™лшеу даCдыларын, Kарапайым н‰рселерді Kaрастырудан біртіндеп к_рделі конструкторлыK-техникалыK іскерлікті меSгеруге даCдыланады. Jазіргі жаSа баCдарламада конструкторлыK-техникалыK іскерлікті дамытуды бірінші сыныптан бастап ж_ргізу к™зделіп отыр. Сонымен Kатар сызбамен жaмыс істеуден бaрын сызбада берілген б_ктеу, кесу, жалCау сияKты шартты белгілерді оKи білуді _йрене отырып жaмыс істеуге даCдыланады. JаCаз бен картоннан конструкциясына Kарай ‰р т_рлі бaйымдар, Kaралдар, ойынCа керекті жабдыKтар, тaрмыстыK н‰рселер жасауCа болады. JаCаз ж‰не картонмен жaмыс істеуді балалар тез _йренеді. Бастауыш сыныптыS _шінші сыныбынан бастап циркулмен жaмыстар орындап шеSберлерді бірнеше б™ліктерге б™леді. Т™ртінші сыныпта осы ™тілген ‰діс-т‰сілдерді Kайталай отырып жaмыстанады. ОKушылар ™згеде халыKтардыS _лгі жaмыстарын орындаумен Kатар ™з халKыныS, яCыни KазаKтыS aлттыK с‰ндік бaйымдарын, соныS ішінде _лкен Kасиеті мен маCынасын, оныS болашаCын медицинамен байланыстыра отырып насихаттау, бесік малетін оKушылардыS ™з Kолдарынан орындап шыCармашылыK баCытта т_рлі дизайн Kолдануына жол беру.
БалалардыS алдына маKсат Kою ж‰не сабаKтыS тапсырмасы: а) істелетін жaмыстыS Kажеттілігі мен маSызын т_сіндіру; ‰) белгіленген жaмысты ойдаCыдай орындау _шін Kандай іскерлік пен даCдылар керектігін т_сіндіру.
Жaмыс орнын дайындау: жабдыKтар, материалдар, _лгілер, таKтаCа сызылCан сызба ж‰не т.б. жaмысты aйымдасKан т_рде орындауCа Kажетті ережелерді балалардыS естеріне салу.
ОрындалCан еSбек Kимылдарын алдын ала жоспарлау: а) _лгіні таSдау: б™лшектер саны, Kажетті материалдар, берілген ™лшемдер; ‰) сызбаны оKи білу. БaйымныS сызбадаCы бейнесін ж‰не оныS б™лшектерін, жaмыс сызыKтарын таба білуге даCдылану, жaмыс KимылыныS алдымен Kайсысын, Kандай Kaралмен орындау керектігіне даCдылану, бірінен кейін бірі орындалатын жaмыс Kимылдарын аныKтай білуге _йрену.
СызбадаCы берілген ™лшемді материалCа к™шіру. Балалар белгілеу т‰ртібін мaCалімніS айтуы бойынша немесе ол сызCан кезде мaCаліммен бірге орындауы керек.
Белгілеу бойынша орындалатын жaмыстар. Б™лшектерді дайындау, оларды Kиыстыру, Kaрау, бaйымды ж‰не б™лшектерді ™Sдеу кезінде Kажет болатын біліктер мен даCдыларды меSгеру.
БaйымныS жaмыс кезіндегі Kалпын тексеру.
СабаKты Kорытындылау.
15