Б?йректі? ??рылысы, ?ызметі атты саба?ты? жоспары

СабаKтыS таKырыбы: Б_йректіS Kaрылысы, Kызметі.
СабаKтыS маKсаты:
1. ОKушыларCа б_йрек Kaрылысы ж‰не Kызметі туралы т_сінік Kалыптастыру.
2. ЛогикалыK Kабілеттерін дамыту.
3.СабаKKа деген KызыCушылыCын арттыру.
СабаKтыS т_рі: жаSа сабаK
СабаKтыS ‰дісі: ойын,сaраK-жауап,
Jaрал-жабдыKтар: интерактивті таKта
СабаKтыS Kaрылымы: 1.`йымдастыру
2. «Ер д‰улеті – еSбек» б™лімі - ™ткенді
Kайталау.
3. «Білгенге - маржан» - негізгі б™лім.
4. «Б‰рін білгім келеді» - Kорытындылау.
5. «Бейнет т_бі – зейнет» - баCалау
6.^йге тапсырма.
СабаKтыS барысы:^йымдастыру кезені./ Амандасу, сабаKтыS Kaрылымымен таныстыру,екі топKа б™лу/.
ІІ.«Ер д‰улеті – еSбек» б™лімі. «Кім жылдам» ойыны ™ткізіледі. ОKушылар сынаK сaраKтарына жауап береді.
1.Д‰румендер дегеніміз Kандай заттар? /ОрганикалыK заттар/
2.Д‰румендер Kай жерде кездеседі ? /™сімдік ж‰не мал ™німдерінен алынатын азыK-т_ліктерде болады./
3.Д‰румендер Kай елдіS ‰ріпімен белгіленеді? /латын ‰ріптері/
4.Jай д‰румен аCзаныS ™суіне ж‰не дамып жетілуіне ‰серін тигізеді?
/А д‰румені/
5.В д‰руменініS Kандай т_рлері бар?/В1, В2,В6, В12, В15/
6.К_н с‰улесініS ‰серінен т_зілетін д‰румен /Д/
7.JабыCы аршылCан картопты Kарайып кетпеу _шін не істеу керек?/суCа салып Kояды/
8.Д‰руменді к™п м™лшерде ішіп, дaрыс пайдаланбаса не болады?/денсаулыKKа зияын келуі м_мкін/
9. С д‰руменініS басKаша аталуы/аскорбин KышKылы/
10.АCзада негізінен энергия б™лінетін ™нім ж‰не пластикалыK материал /май/
11. 1 грамм май ыдыраCанда неше кДж энергия б™лінеді? /38,9 кДж/.
12.Бір т‰уліктегі ересек адамCа Kажетті майдыS м™лшері/100 грамм/
13.Негізгі энергия Kоры /к™мірсу/
14.К™мірсулар аCзада к™п болса неге айналады?/майCа/
15.С_йектіS Kaрамында Kандай элемент болады?/кальций ж‰не фосфор/
16.Адам аCзасында минералды заттардыS к™лемі шамамен алCанда Kанша?/4,5 пайыз/
17.Ересек адамныS бір т‰улігіне Kажет ететін су м™лшері /2,5-3 литр/
18.Адам аCзасындаCы жалпы судыS к™лемі /70 пайыз/
19.Кенеулі таCамдарда Kандай д‰румендер болады?/д‰румендердіS барлыCы/
20.Д‰руменді алCаш тапKан Cалым/Николай Иванович Лунин/
21.Д‰руменсіз аCзаныS ™суі,дамуы, тіршілік жалCастыруы м_мкін бе?/м_мкін емес/
22. Д‰руменніS адам аCзасынажетіспеуініен болатын ауру /авитаминоз/
23.Д‰румендер Kандай екі топKа б™лінеді?/майда ж‰не суда еритіндер/
24.Д‰румендерді саKтау _шін Kандай ыдыс пайдалану керек?/эмаль,шыны ыдыс/
25.ЭнергетикалыK зат алмасу неше кезеSнен тaрады?/3- дайындыK, оттексіз, оттекті/.
ІІІ.«Білгенге –маржан» - негізгі жаSа сабаKты т_сіндіру б™лімі.
МaCалімніS с™зі:
БіздіS аCзамыздыS клеткалары _немі «жaмыс істейді», яCни бaл зиянды заттардыS пайда болуына
· жаCдай тaCызады.Олар аCзадан з‰р арKылы шыCарылады. З‰р шыCару ж_йесі б_йректер,з‰р жолдары, KaыK ж‰не з‰р шыCару жолынан тaрады.БіздіS б_гінгі таKырыбымыз «Б_йректіS Kaрылысы,Kызметі» .СабаKтыS маKсаты: б_йректіS Kaрылысымен Kызметі туралы т_сінік Kалыптастыру.
Б_йрек –aрмебaршаK пішінді,жaп м_ше, ол омыртKа жотасыныS бел б™лімініS екі жаCында орналасады. €р б_йректіS салмаCы 120-200 грамм. Б_йректіS ішкі Kaрылысына назар аударсаK,одан ссыртKы KабыKшаны, Kоныр Kыртысты зат, нефрон,б_йрек астауын, б_йректін венасы, б_йректіS артериясыS,з‰раCар к™руге болады.Б_йректіS негізгі KaрылымдыK ж‰не функциялыK б™лімі нефрон болып саналады. Нефрон –б_йректіS денешігі мен т_тікшелері. €р б_йректе 1 млн.-нан астам нефрон бар.
- Б_йректіS Kызметі / интерактивті таKта/БіздіS екі б_йрегімізді Kуатты с_згішпен салыстыруCа болады. Олар ™здері арKылы аCзадаCы Kанды ™ткізеді, оны зиянды заттардан,сонымен Kатар тaз бен судан тазартады да, несеп жасап шыCарады. МыSа сызбанaсKада б_йректіS уш Kызметі к™рсетілген: ЭкскреторлыK/шыCару/-с_зу арKылы алCашKы з‰р пайда болады, оны Kайта сору процесінен соSCы з‰р пайда болып сыртKа шыCарылады.
ИнкреторлыK /ішкі секрециялыK Kызмет /Б_йрек шумаKтарындаCы Kызылтамыр мен к™ктамыр аралыCында ™те ерекше клеткалары бар. Бaл клеткалар ренинді б™леді.Ренин KанныS Kысымын реттеуге Kатысады.Jалыпты жаCдайда ренин аз б™лінеді.Б_йрекке суыK тигенде немесе тас,Kaм пайдй болуынан ренин к™п м™лшерде б™лінеді де, KанныS Kысымын жоCарылатады, б_йректіS гипертония ауруы пайда болады.
ГомеостаздыK Kызмет.ОрганизмніS ішкі орталыCыныS к™лемі мен KaрылымыныS тaраKты саKталуына Kатысады.
- Б_йректе болатын аурулар: еS Kауіті нефрит,пилонефрит, энурез,цистит.
СабаKты т_сіндірілгеннен кейін биологиялыK диктант алынады.Интерактивті таKтада жазылCан с™йлемдерді толыKтыру.
Уразалимов К. ж‰не Жиса А. карточкалар арKылы жaмыс істейді.
1. ... денедегі суды ж‰не т_рлі улы Kосылыстарды б™ліп шыCаруCа Kатысады.
/б_йрек/
2.АдамныS б_йрегі ... т_сті болады./KонырKай/
3.Б_йрек ... екі жаCына бір деSгейде орналасады /бел омыртKаныS/
4.Нефрон ... б™лімнен тaрады./3/
5.JуыK созылмалы ... aлпадан тaрады /д‰некер/
6.Б_йрек ауруын емдейтін д‰рігерді ... деп атайды./уролог/
7. Б_йректіS еS Kауіпті ауруы ... /нефрит/
8.Б_йректіS Kалыпты жaмысын Kамтамасыз ету _шін ... ™мір с_ру керек /салауатты/
І^.«Б‰рін білгім келеді» Kорытынды б™лім.
І-тапсырма. Топтастыру.
«Б_йрек тобына» – б_йректіS Kызметі
«Уролог тобына» – б_йректе болатын аурулар.
ІІ-тапсырма. Кім тез б_йректіS Kaрылысын дaрыс атайды? /интерактивті таKта/
Jосымша тапсырма. С™зжaмбаK шешу «З‰р шыCару» /интерактивті таKта/
^.«Бейнет т_бі – зейнет» -баCалау б™лімі.
^І.^йге тапсырма:параграф 53,54 оKу. СaраKтарCа жауап беру.