Урок по башкирскому языку на тему Мине? ?аил?м (5 класс)


Суфианова Гульшат Радиковна
Место работы: МОБУ СОШ № 12 г. Нефтекамск
Учитель башкирского языка и литературы
Тема: Минең ғаиләм (моя семья)
Урок-соревнование
Цели: 1) обобщение темы “Моя семья”, повторение грамматики, активное использование слов и словосочетаний по теме;
2) развитие речевой культуры, памяти, совершенствование разговорной речи на башкирском языке;
3) проявление любви и интереса к башкирскому языку, воспитание уважения, внимания к родителям и старшему поколению.
Тип урока: повторение, Урок-соревнование.
Используемые методы на уроке: говорение, беседа, наглядности, упражнения, слайды, аудирование, игра
Оборудование: фоторисунки членов семьи, ребусы, карточки, компьютер, мультимедиа, проектор.
Класс: 4а,б,в
Ход урока.
Организационный момент.
(музыка песни о родном языке“Туған телем”.)
Здравствуйте, ребята! Добрый день!
2. Создание ситуаци успеха. Я очень рада видеть Вас. Мы сегодня отмечаем Международный день Родного языка. Мы с вами являемся носителями родного башкирского языка. Каждый человек должен любить, знать, изучать и уберечь для будущих поколений свой родной язык. А с чего начинается изучение языка? Верно, начинается с семьи. Вот и сегодняшний наш урок связан именно с этим началом – с семьей. А теперь давайте прочитаем стихотворение о семье
3.Основнпя часть.
Әсәйем икмәк бешерһә, - Когда мама хлеб печет,
Икмәге була тәмле. - Хлеб получается вкусным
Икмәк еҫе аңҡып торһа, - Чудный запах хлеба
Өйөбөҙ була йәмле. - Наполняет весь наш дом.
Табаларҙы майлай апай, - Сестра смазывает сковородки
Ул онға батып бөткән. - Сама вся в муке.
Сәпәкәй итә ҡустым, - Братик хлопает в лодоши
Әйтерһең, шуны көткән. - Как будто этого и ждал.
Выразительное чтение учителя;
Самостоятельное чтение;
Хоровое чтение;
Выразительное чтение нескольких учеников.
О чем говорится в стихотворении? В стихотворении говрится про семью.
Правильно, о семье. Значит, на уроке будем говорить о семье. Давайте вспомним названия всех членов семьи на башкирском языке. Слайд.
Ребята, сегодня у нас не обычный урок, а урок-соревнование. Поэтому мы делимся на две команды: “Шаян малайҙар” и “Шаян ҡыҙҙар”.
Вас будет судить наше глубокоуважаемое жюри. Они будут оценивать ваши находчивость, умения, навыки. Давайте их поприветствуем.
А теперь переходим к первому конкурсу.
I конкурс. “Атай, әсәй тураһында хикәйә”. У меня на руках два конверта. Внутри конвертов написаны слова, используя их необходимо составить небольшой рассказ. Для этого вам дается 5 минут. Время вышло, работы передаем жюри.
4. Физминутка (физминутка про семью)
Был бармағым – олатай - этот палец - дедушка
Был бармағым – өләсәй - этот палец - бабушка
Был бармағым – атай - этот палец - папа
Был бармағым – әсәй - этот палец - мама
Был бармағым – сәтәкәй - этот палец - маленький
Исеме уның... - а зовут его ...(нужно сказать свое имя)
II.конкурс. “Ғаилә ағзаларын әйт”. Необходимо по очереди называть слова относящиеся к теме семья. Побеждает та команда, которая последней назовет слово.
III. “Күплек ялғауҙарын ҡуй”. На листочках написаны слова, нужно к ним поставить окончания множественного числа. На это дается две минуты.
Олатай Ҡусты
Еңгә Әбей
Өләсәй Туған
Һеңле Ейәнсәр
Кейәү Ҡоҙа
Еҙнә Инәй
Килен Бала
Бабай Апай
Ответы передаем жюри. Давайте вместе проверим ответы со слайда.
IV. конкурс. “Мәҡәлдәр төҙө”. В конвертах лежат перепутанные слова, используя их нужно составить пословицы о семье.
ЕТЕ АТАҺЫН БЕЛМӘГӘН – ЕТЕМЛЕКТЕҢ БИЛДҺЕ – где токо, там и рвется
АТАЙ-ӘСӘҢӘ НИ ҠЫЛҺАҢ, АЛДЫҢА ШУЛ КИЛЕР – что посеешь, то и пожнешь
ӘСӘ ҺӨТӨ МЕНӘН ИНМӘГӘН, ҺЫЙЫР ҺӨТӨ МЕНӘН ИНМӘҪ – и от хорошего родится плохое
АЛМА АҒАСЫНАН АЛЫҪ ТӨШМӘҪ – яблоко от яблони недалеко падает
Физминутка. (физминутка о братишке)
Сәп-сәп сәпәкәй – ладушки-ладушки
Минең ҡустым бәләкәй - мой братец маленький
Ҡулын күтәргән була - ручки поднимает
Сәпәкәй иткән була - хлопает в ладошки
Отдохнули, продолжаем нашу игру.
V. конкурс. “Һүҙҙәр төҙө”. Даны слова “Ҡартәсәй”, “Ҡартатай” необходимо составить слова, меняя местами буквы.
VI. конкурс. “Ребустарҙы сис”. Нужно отгадать ребусы.
атай (папа)
Ә әсәй (мама)
, , ,, ,,
апай (сестра)
, ,,,
ағай (брат)
,, , ,
бала (ребенок)
Л=C ,,
6 ҡусты (братишка)
Подведения итогов. Это был последний конкурс. Слово для подведения итогов предоставляется членам жюри.
Домашние задание. Подготовить проект о своей семье.
Оценивание.
Үткәрҙе: Суфинова Г.Р.
башҡорт теле һәм әҙәбиәте
уҡытыусыһыТема: Минең ғаиләм
Дәрес-бәйге
Маҡсат: 1) “Минең ғаиләм” темаһын иҫкә төшөрөү, граматиканы ҡабатлау, туғанлыҡ төшөнсәһен аңлатыу, ғаилә темаһына ҡағылышлы һүҙҙәрҙең, һүҙбәйләнештәрҙең актив һүҙлек составына инеүен булдырыу;
2) уҡыусыларҙы башҡортса әүҙем аралашыуға ылыҡтырыу, фекерләү ҡеүәһен, телмәр күнекмәләрен, хәтерҙәрен үҫтереү; һөйләү күнекмәләрен камиллаштырыу; уҡыусыларҙа уҡыуға ынтылыш;
3) башҡорт теленә һөйөү һәм ҡыҙыҡһыныу, атай – әсәйҙәргә, олатай – өләсәйҙәргә ихтирам, иғтибар, ярҙамсыллыҡ тәрбиәләү.
Дәрес төрө: үтелгәндәрҙе ҡабатлау, дәрес-бәйге.
Ҡулланылған методтар: уҡытыусы һүҙе, әңгәмә, күргәҙмәлелек, күнегеүҙәр, слайдтар, аудирование, уйын уйнау
Йыһазландырыу: ғаилә фотоһүрәттәре, ребустар, һүҙҙәр яҙылған карточкалар, компьютер, мультимедиа проекторы.
Дәрес барышы.
Ойоштороу мәле.
(музыка тауышы ишетелә “Туған телем”.)
- Һаумыһығыҙ, уҡыусылар! (слайд 1)Хәйерле көн!
2. Уңышлы ситуация тыуҙырыу. Мин һеҙҙе күреүемә бик шатмын. Бөгөн 21 февраль халыҡ-ара туған телдәр көнө. Беҙ һеҙҙең менән туған телде һаҡлаусыла, киләсәк быуынға еткереүселәр булып торабыҙ. Һәр бер кеше үҙенең телен белергә, өйрәнергә, уны һаҡлап алып ҡалырға тейеш. Ә телде белеү, өйрәнеү ҡайҙан башлана? Дөрөҫ, ғаиләнән башлана. Бына беҙҙең бөгөнгө дәресебеҙ ҙә бына шуның менән бәйле һәм әйҙәгеҙ ғаилә тураһында шиғыр уҡып китәйек.
322516551435003. Төп өлөш.
Әсәйем икмәк бешерһә,
Икмәге була тәмле.
Икмәк еҫе аңҡып торһа,
Өйөбөҙ була йәмле.
Табаларҙы майлай апай,
Ул онға батып бөткән.
Сәпәкәй итә ҡустым,
Әйтерһең, шуны көткән.
Шиғырҙы уҡытыусы тасуири итеп уҡый;
Үҙ аллы уҡыу;
Хор менән уҡыу;
Айырым уҡыусылар уҡый.
Был шиғыр нимә тураһында?
Дөрөҫ, ғаилә тураһында. Тимәк, дәрестә беҙ ғаилә тураһында һөйләшәбеҙ. Иң беренсе ғаилә ағзаларын иҫкә төшөрәйек әле. Слайдҡа ҡараныҡ.
Бөгөн беҙҙә дәрес-бәйге. Шуға ике командаға бүленәбеҙ: “Шаян малайҙар” һәм “Шаян ҡыҙҙар”.
Беҙҙе бөгөн жюри ағзалары һеҙҙең елгерлегеҙҙе, тапҡырлығыҙҙы баһалаясаҡ. Әйҙәгеҙ уларҙы тәбрикләйбеҙ.
Ә хәҙер инде беренсе конкурсҡа күсәйек.
I конкурс. “Атай, әсәй тураһында хикәйә”. Ике конверт тәҡдим итәм. Конверт эсендә һүҙҙәр яҙылған, командирҙар килеп конверттарҙы һайлай. “Әсәй”, “Атай” һүҙҙәренән текст төҙөргә кәрәк. Һеҙгә 5 минут ваҡыт бирелә. Ваҡыт үтеп китте, тексты уҡыйбыҙ.
Арығанһығыҙҙыр, ял итеп алайыҡ.
2577465297180004. Ял минуты
Был бармаҡ – олатай.
Был бармаҡ – өләсәй
Был бармаҡ – атай.
Был бармаҡ – әсәй.
Был бармаҡ – сәтәкәй.
II.конкурс. “Ғаилә ағзаларын әйт”.Алмашлап ғаилә ағзалары исемдәрен әйтеп сығырға кәрәк. Ҡайһы команда һуңғы һүҙҙе әйтә, шул еңә.
III. “Күплек ялғауҙарын ҡуй”. Ҡәғәҙ биттәренә исемдәр яҙылған, уларға күплек ялғауҙарын ҡуярға кәрәк. Ике минут ваҡыт бирелә.
Олатай Ҡусты
Еңгә Әбей
Өләсәй Туған
Һеңле Ейәнсәр
Кейәү Ҡоҙа
Еҙнә Инәй
Килен Бала
Бабай Апай
Яуаптарҙы жюриға тапшырабыҙ. Слайдтан бергәләп тикшерәбеҙ.
Артабанғы конкурс.
IV. конкурс. “Мәҡәлдәр төҙө”. Ике конверт бирелә. Бында атай-әсә тураһында мәҡәлдәр яҙылған. Тик һүҙҙәр айырым бирелгән, һүҙҙәрҙе дөрөҫ тәртипкә ҡуйып мәҡәлдәр төҙөргә.
ЕТЕ АТАҺЫН БЕЛМӘГӘН – ЕТЕМЛЕКТЕҢ БИЛДҺЕ.
АТАЙ-ӘСӘҢӘ НИ ҠЫЛҺАҢ, АЛДЫҢА ШУЛ КИЛЕР.
ӘСӘ ҺӨТӨ МЕНӘН ИНМӘГӘН, ҺЫЙЫР ҺӨТӨ МЕНӘН ИНМӘҪ.
АЛМА АҒАСЫНАН АЛЫҪ ТӨШМӘҪ
Ял минуты.
Сәп-сәп сәпәкәй
Минең ҡустым бәләкәй.
Ҡулын күтәргән була,
Сәпәкәй иткән була.
Ял итеп алдыҡ, уйыныбыҙҙы дауам итәйек.
V. конкурс. “Һүҙҙәр төҙө”. Конверт эсендә һүҙҙәр яҙылған. “Ҡартәсәй”, “Ҡартатай” һүҙҙәренән һүҙҙәр төҙөргә кәрәк.
VI. конкурс. “Ребустарҙы сис”. Тәҡдим ителгән ребустарҙы сисергә.
атай
Ә әсәй
апай
ағай
бала
6 ҡусты
Был һуңғы конкурс ине. Һүҙҙе жюри ағзаларына бирәбеҙ.
Йомғаҡлау.
Өй эшен биреү. “Ғаилә” тураһында проект төҙөргә.
Баһалау. Дәресте “Туған тел” йырын башҡарып тамамлау.