Саралап, де?гейлеп о?ыту технологиясы
Жоспары:
I. Кіріспе.
II. Негізгі б™лім.
1. Саралап, деSгейлеп оKыту технологиясыныS мазмaны.
2. Кескін картамен жaмыс жасаудыS ережелері.
3. Кескін картамен жасалынатын жaмыс т_рлері.
4. Н‰тижесі.
III. Jорытынды.
Кіріспе
МеніS шыCармашылыK жaмысымныS таKырыбы: «Саралап,деSгейлеп оKыту технологиясы бойынша оKушыларды кескін картамен жaмыс жасауCа _йрету».
Бaл таKырыпты таSдаCандаCы маKсатым: «Карта ж‰не кескін карта – бaл географияныS екінші тілі».ОKушыларды ™з бетімен кез-келген географиялыK нысандарды кескін картаCа т_сіруге, географиялыK нысандардыS орналасуын, олардыS дaрыс жазылуын, кішігірім карта жасауCа ж‰не бaл жaмыстарды орындаCанда оKушыларды тазалыKKа, aKыптылыKKа, жaмысты д‰л орындауCа т‰рбиелеу.
ШыCармашылыK жaмысым 4 б™лімнен тaрады.
I.Кіріспе.
II. Негізгі б™лім.Ол 4 б™ліктен тaрады.
1. Саралап,деSгейлеп оKыту технологиясыныS мазмaны.
2. Кескін картамен жaмыс жасаудыS ережелері.
Мaнда оKушыларды кескін картамен жaмыс жасаCанда Kарындашты пайдаланып, мысалы ™зенніS аты аCыс баCытымен, к™лдіS аты кескініне Kарай, тау жотасы созылу баCытына Kарай, Kала параллельге баCыттас жазылу керектігін т_сіндіру.
3.Кескін картамен жасалынатын жaмыс т_рлері.
Бaл б™лімде оKушыларды кескін картамен жaмыс Cана емес, сонымен Kатар Kарапайым карта жасауCа _йрету.
4. Н‰тижесі.
Мaнда кескін картамен жасалCан жaмыс т_рлері арKылы оKушылардыS жетістіктерініS н‰тижелері.
III. Jорытынды.
Бaл б™лімде оKушылардыS кескін картамен жасаCан жaмыс н‰тижелерініS ™згерген деSгейін сипаттау.
II. Негізгі б™лім.
1. Саралап, деSгейлеп оKыту технологиясыныS мазмaны.
ОKыту технологиясын пайдалану – оKушы ынтасын басатын, объективті емес, жіберген Kателіктері _шін жазалауCа баCытталCан баCалау т‰сілін ™згертуді талап етеді.Таным процесі _стінде кез келген тaлCаныS белсендік к™рсетуге, ‰лде бір себептермен Kате жіберіп алCан жаCдайда оны ™зі т_зетуге KaKыCы бар болуы тиісті.
Саралап, деSгейлеп оKыту педагогикалыK технологиясында алынCан н‰тиже с‰йкесті меSгеру деSгейлері т_рінде аныKталады. Бaл жаCдай :
а) оKушыныS оKу материалын жеSілден к_рделіге Kарай ж_йелі меSгеруі;
‰) алынCан н‰тижені ™лшеуге болатындыCы;
б) оKу процесініS жарыс т_рінде aйымдастырылуы;
в) баCалаудыS жетелеушілік Kасиеті;
г) дамыта оKытудыS ‰діс – т‰сілдерін KолдануCа ыSCайлы жаCдайлар жасалуы, т.б. себептерге байланысты оKушыныS оKу материалын Kажетті минимум деSгейінде меSгеруіне жаCдай жасайды. МеSгерудіS ‰р кезекті деSгейіне ™тіп отырCан сайын ынта, мотив, белсенділік, білік пен даCды да ™сіп отырады. Ендеше оKыту технологиясын оKу процесіне енгізу – білім сапасын Kажетті деSгейде Kамтамасыз етуге оны к™теруге, тіпті басKаруды Kамтамасыз етеді.
ДеSгейлік саралау негізіндегі педагогикалыK технология мазмaныныS ерекшілігі:
- жеке KaрылымдарCа баCдар беру;
- білім мазмaныныS сипаты мен к™лемі, оKу жоспарыныS, материалыныS, баяндау т_рлерініS дидактикалыK Kaрылымы.
ОKушылар бір сыныпта, бір баCдарлама ж‰не бір оKулыK бойынша оKи отырып, материалды ‰рт_рлі деSгейде игере алуы деSгейлік саралау деп аталады. СондыKтан міндетті дайындыK деSгейі аныKтаушы шарт болып табылады. Міндетті дайындыK деSгейіне жету оKушыныS мазмaнды игеруге Kойылатын еS аз Kажетті талаптарды орындаCанын сипаттайды. ОсыныS негізінде материалды игерудіS жоCарыраK деSгейлері Kалыптасады.
Бaл деSгейлердіS тапсырмаларына т™мендегідей талаптар Kойылады:
I – деSгейдегі тапсырмаларCа:
1) жаттап алуCа лайыKталCан болуы керек;
2) алдыSCы сабаKта жаSадан меSгерілген білімніS ™Sін ™згертпей Kайталап, пысыKтауына м_мкіндік беруі тиіс;
3) тапсырмалар жаSа таKырып _шін типті ж‰не ™мірмен байланысты болуы керек;
II – деSгейдегі тапсырмаларCа :
1) ™тіп кеткен материалдарды реттеуге ж‰не ж_йелеуге берілген тапсырмалар. Бaлар ™згертілген жаCдайлардаCы тапсырмалар, яCни бaрынCы тапсырмаларCа aKсас, біраK оларды орындау _шін алCашKы алCан білімдерін т_рлендіріп пайдалану Kажет.
2) оKушыныS ойлау Kабілетін жетілдіруге берілетін тапсырмалар. Оларда біздіS aлттыK ерекшеліктеріміз ескеріліп, танымдыK ж‰не _йретімділік маSызы болуы Kажет болады. Бaлар : логикалыK есептер, ребустар мен с™зжaмбаKтар.
III – деSгейдегі тапсырмаларCа :
1) танымдыK – іздену (эвристикалыK) т_рдегі тапсырмаларды орындау барысында оKушылар жаSа таKырып бойынша меSгерген алCашKы Kарапайым білімдерін жетілдіріп , тереSдетумен Kатар, ол таCы да жаSа білімді меSгеріп, ™зі _шін жаSалыK ашуы тиіс;
2) ‰рт_рлі ‰діс, т‰сілдермен шешілетін есептер;
3) ™здігімен мысалдар мен есептер Kaрастыру ж‰не оны ™здігімен шыCару, ™мірден алынCан м‰ліметтер негізінде диаграмма, графиктер салу, жергіліктіжаCдайда ™лшеу жaмыстарын ж_ргізу, к™рнекті Kaралдар дайындауCа берілетін тапсырмалар. Ой KорытуCа арналCан, даCды Kалыптастыратын тапсырмалар.
IV – шыCармашылыK деSгей тапсырмалары:
1) оKушылардыS жинаCан ™мірлік т‰жірбиесі мен KалыптастырCан aCым, т_сініктерініS, Kиялы мен белсенді ой еSбегініS н‰тижесінде жаSаша, бaCан дейін бомаCан, белгілі бір д‰режеде олардыS жеке басыныS икемділігін байKататын д_ние жасап шыCуына негізделген.
2) олимпиадалыK есептер;
3) берілген таKырыпKа ™з бетімен реферат, докладтар дайындау.
Демек, бaл тапсырмалар – оKушылардыS біліктілігі мен даCдысын Kалыптастыру ж‰не оны баCалау деSгейі болады.
2. Кескін картамен жaмыс жасаудыS ережелері.
ОKушылар кескін картамен сыныпта жаSа таKырыпты ™ткенде, бекіту мен сарамандыK жaмыстар арKылы білім тексергенде ж‰не _й тапсырмасын орындаCанда жaмыс жасайды. К™п кезеSдерде бaл жaмысты оKушылар атласпен салыстыра отырып, кескін картада Kажетті нысандардыS орнын тауып, оларды белгілеп жазады.
Кескін карта жер бедері, жер беті сулары, елді мекендер ж‰не пайдалы Kазба кен орындарына байланысты географиялыK атауларды есте саKтауCа _лкен к™мегін тигізеді.
Кейбір нысандар кескін картада белгіленген (мысалы, мемлекеттердіS шекаралары, ірі Kалалар, ™зен – к™лдер) тек Kажетті шартты белгілерді дaрыс тауып, оны Kарындашпен белгілеп, жазу Kажет. Мысалы, ™зен – к™лдерді оKыCанда оKушылар кескін картада аталCан ™зен – к™лдерді тауып, олардыS аттарын жазады.
Егер аталCан нысандар кескін картада белгіленбесе, оKушылар бірінші берілген м‰ліметтер негізінде олардыS орналасKан жерін аныKтап, содан кейін Cана шартты белгілермен т_сіріп жазу Kажет.
Мен осы нысандардыS аттарын кескін картаCа т_сіруде бірнеше KаCидаларды есте саKтау Kажеттігін оKушыларCа алдын – ала ескертемін. М‰селен, ™зенніS аты аCыс баCытымен, к™лдіS аты кескініне Kарай, тау жотасы созылу баCытына Kарай, Kала параллельге баCыттас жазылу керек.
ЖоCары сыныптарда кескін карта к_рделі картографиялыK жaмыстар жасауCа, яCни, картограмма Kaрастыру, карта диаграммамен экономикалыK картосхема жасауCа пайдаланылады. Мысалы, шаруашылыK салаларыныS орналасуын ™ткенде оKушылар кескін картадан шартты белгілерді пайдаланып, шикізаттардыS орналасKан аудандарын, ескі ж‰не жаSа ™нерк‰сіп аудандарын, т.б. к™рсетеді.
Осы жaмыс жасаCан жылдарым ішінде т‰жірибем к™рсеткендей, кескін картамен жaмыс географиялыK нысандардыS аттары ж‰не олардыS картадаCы орналасуы оKушылардыS географиялыK нысандардыS дaрыс жазылумен аталуын меSгеруіне ‰серін тигізеді.
МaCалім кескін картамен барлыK оKушыларды жaмыс жасауCа _йіруге м_мкіндігі бар. ЕS аKыры, кескін картамен жaмыс, оныS к_рделі т_рлері, оKушыларды Kарапайым карта жасауCа _йретеді. Jазіргі уаKытта кескін картамен мектепте барлыK сыныптар жaмыс жасайды: жылдан – жылCа география п‰нін оKыCанда ол бірте – бірте к_рделене т_седі. Сонымен бірге оKушылар ™з бетімен жaмысты кескін карта арKылы орындай алады.
€р уаKытта, кескін картамен жаSа жaмысты бастаCанда, мен оKушыларCа Kандай шартты белгілерді Kолдануды, Kалай т_сіріп, Kалай жазу керектігін т_сіндіріп, содан кейін Cана сыныпта картамен бірнеше жaмыс
·тар ж_ргізіп, жaмыс т_рініS негізін меSгергеннен кейін Cана, _йге кескін картамен жaмыс беремін. Сыныпта к_нделікті тек Kана _лгі жaмыс (нысандарды белгілеу, негізгі жазулар т.б.) орындап, ал картаны ™Sдеуді _йден жасайды. СабаK сaраCанда мен, кескін картаны да сaрап, толтырылуын ж‰не жеке – жеке нысандарды тексеріп, баCалаймын.
ОKушылардыS кескін картаны толтыруда ж‰не мaCалімніS тексеруіндегі т‰жірибе к™рсеткендей, талаптарCа тоKталайын.
Кескін картамен жaмыс жасаCанда Kарындашты пайдаланCан ж™н. КартадаCы кескіндер Kарындашпен т_сіріледі: шекаралар – Kызыл т_спен, теSіздер мен ™зендер – к™к т_спен, KалалардыS пунсондары боялмайды. Тау жоталары KоSыр т_спен немесе сызыK т_рінде Kара Kарындашпен, ал Kырат пен таулы _стірт – тaйыK т_рінде т_сіріледі. Шартты белгілермен кескін картаны бояCан бояу т_стері барлыCы Kолданылатын т_стер болCаны жаKсы: бaл оKушыныS картаны оKып, _йренуі _шін маSызды. Ал легендасы картаныS шетіне жазылады.
Жазулар карта бетінде барынша уаK, біраK т_сінікті, баспа ‰ріптермен т_сіріледі. Оларды д‰л оKу картасындаCыдай етіп жазылады.
€детте мен кескін картаны тексергенде Kатені т_зетпеймін, тек Kате жіберілген жерге сaраK белгісін Kоямын. Кейде мен картаны б_лдірмеу _шін Kарындашпен Kойып, ал шетіне бір жалпы ескерту немесе ‰рбір санCа т_сініктеме жазамын.
ОKушылар ™здерініS Kателерін т_зетіп, ескертулер мен сaраKтарды кетіргішпен кетіреді. Егер картада Kате к™п болса, картаны жаSадан салуды aсынамын. МaCалім ‰рдайым кескін картамен жaмыс жасаCанда KойылCан талаптардыS орындалуын тексеріп отыруы Kажет, бaл оKушыларды тазалыKKа, жaмысты д‰л орындауына т‰рбиелеудегі маSызы ™те зор.
3. Кескін картамен жасалынатын жaмыстыS т_рлері.
11 – сыныптыS «География.Д_ние ж_зіне аймаKтыK шолуында» «Еуропа елдеріне жалпы шолу» тарауын KорытындылаCанда мен сыныптыS ерекшелігіне Kарай кескін картамен жaмысты III – деSгейге б™ліп бердім.
Тапсырмаларды деSгейге б™ліп бергендегі маKсатым – сынып оKушыларын «Kабілетті» ж‰не «Kабілетсіз» деп жасанды т_рде ‰р т_рлі жіктерге б™луді болдырмау;
- бірінші деSгейдіS тапсырмаларын орындап _лгерген оKушылар екінші деSгейдіS тапсырмаларын;
- екінші деSгейдіS тапсырмаларын орындаCан оKушылар _шінші деSгейлердіS тапсырмаларын орындайды;
^шінші деSгей шыCармашылыKты Kажет ететін тапсырмаларды, ‰рине дарынды да, еSбекKор оKушы орындай алады.
Jандай оKушы болмасын, мысалы ™зініS жаKсы оKитындыCына Kарамастан жaмысын «оKушылыK», «міндетті», бірінші деSгейдіS, ол _шін жеSіл болса да тапсырмаларын орындаудан бастайды.
БарлыK оKушылар жaмысын бір мезгілде бастап, ‰р Kайсысы, білім игерудегі ™з Kабілетіне Kарай, ™з биігіне жетеді.
Бір деSгейдіS тапсырмаларын толыK ж‰не дaрыс орындап, ™ткізбегенінше, келесі деSгейге к™шпейді. «Міндетті» деSгейді толыK меSгергеннен кейін оKушы ‰рі Kарай ілгері aмтылады, ™зіне - ™зініS сенімі артады.
ОлардыS ‰рKайсысы бірінші деSгейлік тапсырмаларды орындауCа міндетті ж‰не жоCары деSгейлік тапсырмаларды орындауCа KaKылы.
Осылайша, бір деSгейден бір деSгейге,™з білімін біртіндеп толыKтыра отырып, ™з Kабілетін де жетілдіреді. Бaл жаCдайда жоCары деSгейлік тапсырмаларды орындау ‰р оKушыныS к_нделікті маKсатына айналады.
Мысалы, 11 – сыныптаCы «Еуропа елдеріне жалпы шолу» тарауын Kорытындылау тапсырмаларына тоKталайын:
I – деSгейдіS тапсырмалары:
1. Еуропа елдерініS саяси картасын пайдалана отырып, ЕуропадаCы басKару формасы ірі монархиялыK Kaрылымды елдерді ж‰не федерациялыK Kaрылымды елдерді кескін картаCа т_сіру.
2. ОKулыK м‰тінімен аныKтамалыK м‰ліметтерді пайдалана отырып, ЕуропадаCы елдерге барлау жасау.
АумаCы
ХалKыныS саны
ЖиынтыK ішкі ™нім к™лемі
ЖоCары урбандалCан
ХалыK ™те тыCыз орналасKан
Франция
Испания
Швеция
Финляндия
Норвегия
ГФР
Франция
`лыбритания
Италия
Испания
ГФР
`лыбритания
Франция
Италия
Испания
Бельгия
Испания
Италия
`лыбритания
Нидерланд
Нидерланд
Бельгия
`лыбритания
Германия
Италия
Ірі елдерді д‰птерлеріне теріп жазу.
II – деSгейдіS тапсырмалары:
1.ОKулыK м‰тіні мен таKырыптыK карталарды пайдалана отырып, «ЕуропаныS минералды ресурстары» кестесін KaрастырыSдар.
Минералды ресурстардыS т_рлері
АймаKтары
Тас к™мір
JоSыр к™мір
Мaнай, мыс, табиCи газ
Темір кені
Т_сті металдар
Калий, тас тaзы
К_кірт
2. ОKулыK м‰тіні негізінде ж‰не экономикалыK картаныS м‰ліметтерін пайдалана отырып, ЕуропадаCы ірі ™нерк‰сіп орталыKтарын тауып, кескін картаCа д™Sгелек диаграмма т_рінде к™рсету:
а) Лондон, Мидлен, Глазго (`лыбритания);
‰) Париж, Лион (Франция);
б) Милан, Турин, Рим (Италия);
в) Франкфурт, Мюнхен, Гамбург, Дортмунд (ГФР);
III – деSгейдіS тапсырмалары:
1. Орта ж‰не ОSт_стік ЕуропаCа кіретін бір – бір мемлекетке салыстырмалы сипаттама бер.
Жеке елдерге сипаттама
Нидерланд
Испания
1. ГеографиялыK орны
2. ЭГЖ-S ерекшілігі
3. АумаCы ж‰не ‰кімшілік б™лінуі
4. Геосаяси жаCдайы
5. ТабиCат ресурстары
6. Туристік нысандары
7. ХалKы. ХалKыныS Kaрамы, Kоныстануы.Урбандалуы.ЕSбек ресурстары.
8. ШаруашылыCы
9. СыртKы экономикалыK байланыстары. JазаKстан ™зара Kарым - Kатынасы
Осындай тапсырмаларды беру арKылы сыныптаCы бірінші деSгей оKушылары тек атлас, оKулыKты пайдаланып, Kажетті нысандарды кескін картаCа т_сіре алады. Бірінші деSгей оKушыларыныS жіберетін Kателері – кескін картамен жaмыстыS орындалу талабын ескермейді.
Екінші деSгей оKушыларыныS тапсырмалары бірінші деSгейдіS тапсырмаларына KараCанда к_рделірек болады. СыныптыS екінші деSгей оKушылары ™ткен материалдары кескін картамен жaмыс жасау арKылы ™з білімдерін бекітеді.
СыныптыS _шінші деSгей оKушылары кескін картамен жaмыстыS барлыK ережелерін саKтап, ™з бетімен жеSіл карта Kaрастыра алады. ОKушылар сыныпта меSгерген таKырыбымен шектелмей, Kосымша материалдарды пайдалана отырып, жaмыс жасайды.
4. Н‰тижесі.
Осы тапсырмаларды тексеріп, Kорытындылай келе, мен 11 – сынып оKушыларыныS осы тарау бойынша даму мониторингісін жасадым.(1 – Kосымша).
III- деSгей
3 оKушы
II - деSгей
10 оKушы
I - деSгей
2 оKушы
III. Jорытынды.
Jорыта алCанда ™зім жaмыс жасаCан жылдары, яCни 4 – жыл ішінде оKушылардыS кескін картамен жaмыс жасау деSгейі былай ™згерді (2 – Kосымша).
Жaмыс жасаCан жылдарым ішіндегі т‰жірибемнен байKап, мен мынадай KорытындыCа келдім. ОKушылар кескін картамен жaмыс жасау арKылы мынадай н‰тижелерге жетеді:
1. ОKушылар ™з бетімен кез келген географиялыK нысандарды кескін картаCа т_сіре алады. Кескін карта т_сіру арKылы ‰рбір географиялыK нысандардыS орналасуын, олардыS аттарыныS дaрыс жазылуын есте саKтап Kалады.
2.ГеографиялыK координаталарды табу арKылы математикалыK білім мен іскерлікті бекіту.
3. ТеориялыK білімді практикалыK жaмыста бекіту.
4. ОKушылар ™з беттерімен Kарапайым, к_рделі карталарды жасай алады.
5. ОKу процесі жарыс т_рінде aйымдастырылады.
ПайдаланCан ‰дебиеттер :
1. «Методика преподавания географии ». А.В.Даринский М.,1996
2. «География ж‰не табиCат » журналы №1, 2004 жыл
3. «ОKытудыS педагогикалыK ж_йесін технологиялыK негізде жетілдіру »
JобдиKова Ж.У. А.,2005 жыл
4. «География ж‰не табиCат » журналы №6, 2002 жыл
5. «Химия. Биология. География » журналы №5, 2003 жыл
6. «География мектепте » журналы №2, 2005 жыл
7. «География в школе » журналы №7, 2000 жыл
8. «Молодому учителю » М.,1965
Рефераты на русском, казахском, украинском, английском, узбекском и т.д.
Бесплатный Сайт рефератов: [ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]