Уш тилди менгеру.Уштилдик – заман талабы.


Үштілдік – заман талабы.
Тіл – халықтың ең негізгі байлығы. Қазір заман талабына сай үш тұғырлы тіл саясатын бәріміз де қолдаймыз. Жас ұрпақ үш тілді білу керек.
«Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте» – деген даналық сөзді.Сонымен қатар қазіргі уақытта көп тіл білу – байлық. Әсіресе, өркениетті еліміздің дамуына үлес қосқымыз келсе, көп тілді игерген азаматтарға қарап қуанатынымыз да белгілі.
Үштұғырлы тіл өмірдің қажеттілігі. Бұл бүгінгі елдің тыныс-тіршілігін айқындайды және жалпыға ортақ қалыпты норма болып саналады. Үш тілді қатар меңгеру бәсекеге қабілетті ел азаматының міндеті. Қазақстанның білікті, білімді әр азаматын ғаламдық ақпараттар мен инновациялық ағынына ілесу ағылшын тілін үйренуге жетелейді.
Қай кезеңде болмасын, көп тілді меңгерген халықтар мен ұлттар алдыңғы қатарлы елдің қатарына кіріп, өзінің коммуникациялық және интеграциялық қабілетін кеңейтіп отырғаны тарихтан белгілі. Мәселен, ежелгі Мысырдың өзінде бірнеше тілді білетін мамандар иерархиялық сатымен жоғарылап, көбіне салық төлеуден босатылған көрінеді.
Қазіргі таңда әлемнің алпауыт мемлекеттері көп тілді, әсіресе халықаралық тілдерді меңгеруді маңызды міндет деп санайды. Сондықтан біз де өз халқымыздың қарыштап дамып, өркениеттен кенже қалмау үшін көп тілді меңгеруіміз қажет. Бұл заман талабынан туындап отырған қажеттілік. Себебі, бірнеше тілде еркін сөйлей де, жаза да білетін маман бәсекеге қабілетті тұлғаға айналатыны сөзсіз. Осы ретте, президентіміз Н.Ә.Назарбаевтың: «Қазір біз балаларымыз қазақ тілімен қатар орыс және ағылшын тілдерін де белсенді меңгеру үшін жағдай жасауға шаралар қабылдап жатырмыз. Үштілділік мемлекеттік деңгейде ынталандырылуы керек», – деген болатын 2012 жылы 14 желтоқсандағы Жолдауында.
Көптілді оқыту – жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол ашатын, әлемдік ғылым құпияларына үңіліп, өз қабілетін танытуына мүмкіншілік беретін бүгінгі күнгі ең қажеттілік.
Үш тілде оқыту – заман талабы. Негізгі мақсаты: бірнеше тілді меңгерген, әлеуметтік және кәсіптік анықтауға қабілетті мәдениетті тұлғаны дамыту және қалыптастыру. Үштілдік туралы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев білім және ғылым саласы қызметкерлерінің III съезінде сөйлеген сөзінде: «Ағылшын тілінің қажеттілігі әлемге тән қажеттілік, бүгінгі күн талабы. Ал орыс тілін жақсы білу – біздің байлығымыз» десе, 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауында: «Қазақстан бүкіл әлемде халқы үш тілді пайдаланатын жоғары білімді ел ретінде танылуға тиіс. Бұлар: қазақ тілі-мемлекеттік тіл, орыс тілі-ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі-жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі» деген болатын.
Қазақ, орыс, ағылшын тілдерін меңгеру адамның жеке және кәсіби қызметінің қазіргі қоғамның ажырамас компоненті болып отыр. Осының өзі үлкен көлемде адамдардың практикалық және кәсіби тұрғыда көп тілді меңгеру қажеттілігін тудыруда.
«Үштұғырлы тіл» туралы идеяны мемлекет басшысы 2006 жылдың қазанында өткен Қазақстан халқы ассамблеясының XII құрылтайында жария етті. Ал 2007 жылғы “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан” атты халыққа Жолдауында “Тілдердің үштұғырлылығы” атты мәдени жобаны кезең-кезеңмен іске асыруды ұсынды.
Қазақстанды бүкіл әлем халқы үш тілді бірдей пайдаланатын жоғары білімді мемлекет ретінде тануы керек. Олар: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық қарым-қатынас тілі және ағылшын тілі – жаһандық экономиканы ойдағыдай түсіну тілі. Дәлірек айтқанда, үштұғырлы тіл идеясын мынадай әрі қарапайым, әрі түсінікті формуламен көрсетуге болады: мемлекеттік тілді дамытамыз, орыс тілін қолдаймыз және ағылшын тілін үйренеміз. Үштұғырлы тіл идеясын дамыту үшін мемлекет тарапынан еліміздің әр азаматына көптеген жағдайлар жасалынған.
ҚР ЖМБС сәйкес мектепке дейінгі ұйымдарда қазақ топтарында үш жастан бастап орыс тілі оқытылады.Орыс тілі «Қатынас» саласына жатады.
Қазақ топтарында орыс тілді үйретудегі мақсаты:
1.
Орыс тілін санамақ,сергіту сәті,саусақ ойыны т.б.тәсілдермен үйретемін.Баланың жас ерекшелігін ескере отырып тапсырмалар беремін.Тақырыптық суреттер арқылы балалар жаңа сөздерді ұғады.Сюжеттік суреттер бойынша сөздердің мағынасын бекітеді.Фонематикалық жаттығулар,саусақ ойындары,сергіту сәті,жұмбақтар,өлендер балалардың тілге деген қызығушылығын арттырумен
қатар есте сақтау қабілеттерін,ой-өрісін дамытады.
Орыс тіліне арналған жұмыс дәптерінде көптеген қызықты тапсырмалар бар:
«Запомни слова» бөлімінде жаңа сөздер жаттаймыз. «Учись правильно произносить звуки», «Выполни звуковое упражнение»:
Си-си-си,си-си-си,
В водоеме караси.
Ся-ся-ся,ся-ся-ся
Вот поймать бы карася.
Се-се-се,се-се-се
Карася ловили все.
Ся-ся-ся,ся-ся-ся
Не поймали карася.
«Учись правильно употреблять слова мой,моя,мое,мои».
Чья мама?-Моя мама.
Чья бабушка?-Моя бабушка.
Чей папа?-Мой папа.
Чьи родители?-Мои родители.
Қорыта келгенде айтарым үштілді үйрету балалардың тіл даму мүмкіндігіне және жас ерекшелігіне байланысты.

МКҚК №38 «Жазира» МдҰ
Семинар тақырыбы:Үштілдік берудегі педагогтардың шеберлігі.
Мақсаты:
Бірнеше тілді меңгерген тұлғаны балабақшадан бастап дамытудың және қалыптастырудың тиімді әдістерімен таныстыру.
Өткізілетін уақыты: 27.01.2015 жыл.
Семинар бағдарламасы:
1.Кіріспе жаттығу.
2.Баяндама ”Үштілдік-заман талабы”. Баяндамашы орыс тілі пәні мұғалімі Бектемирова С.Б.
3.Баяндама.Баяндамашы ағылшын тілі мұғалімі Сейткужина З.А.
4.Рефлексия.Сөйлемді жалғастыр “Бүгінгі семинарда...”
МКҚК №38 «Жазира» МдҰ
Семинар тақырыбы:Үштілдік берудегі педагогтардың шеберлігі.
Баяндама:Үштілдік-уақыт талабы.
Дайындаған:орыс тілі мұғалімі
Бектемирова С.Б.
Орал,2015 жыл
КӨП ДЕҢГЕЙЛІ МНЕМОКЕСТЕНІ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ҚАЗАҚ ТІЛІН ТИІМДІ ОҚЫТУДЫҢ БІР ЖОЛЫ.
Мектепке дейінгі жастан бастап баланың болашақ тұлға өз елінің азаматы ретінде негізі қаланады. Ұстаздардың алдында тұрған басты мақсаттардың бірі – Отанға, туған елге, туған жерге, өз халқына деген сүйіспеншілікті тәрбиелеу.
Қазақ тілі - әлеуметтік, рухани адамгершілік, эстетикалық тәрбиенің қайнар көзі балалардың мүмкіншіліктерінің даму барысында қазақ тілінің оқыту мен тәлім – тәрбие берудегі рөлі күннен күнге арта түсуде. Басқа ұлт өкілдерінің балаларын қазақ тілінде сөздерді, сөйлемдерді, диалог , монолог үлгілерін механикалық қайталай беру жолымен емес, жалпы белсенді түрде сөйлеу арқылы үйрету керек.
Біздің балабақшамызда балаларға мемлекеттік тілді меңгерту үшін барлық жағдайлар жасалынған. Қазақ тілі кабинеті қажетті жабдықтармен, бұрыштар мен көрнекіліктермен безендірілген.
Мәселе: Заман талабы екі тілде сөйлеудегі одан әрі орнықтыру, қазақ тілін үйренгісі келетін басқа ұлт өкілдеріне мемлекеттік тілді меңгерту, сол сияқты балабақшаларда қазақ тілін оқытудың сапасын жақсартудың міндеттері қойылады.
Қазіргі таңда мектепке дейінгі орыс тілді балаларының қазақ тілінде сонимдарды, толықтауыштарды және бейнеленген суретті талдауды қолданылуына өте сирек кездеседі. Балалардың сөздік қорында көптеген мәселелер бар.
Орыс тілді балалардың қазақ тілінде сөздік қоры аз;
· Сөздің дыбыстық құрамын дұрыс айта алмауы;
· Қойған сұрақты түсінбеу, қазақша дұрыс жауап бере алмауы;
· Үйренген сөздерді пайдаланып сөйлемді дұрыс құрастыра алмауы;
· Жай, жайылма сөйлемдерді құрастырыра алмауы;
· Байланыстырып сөйлеуге, (4-5 сөйлемдік) әңгіме құрастыра алмайды;
· Қазақ ертегілерін, тақтақтарды, жұмбақтарды, жаңылтпаштарды тыңдап түсінуге жаттап алмауы;
· Өз ойыншықтары, отбасы, киімдері т.б. туралы бір- біріне сұрақ қойып, жауап беруге білмеуі.
Сондықтан, мектепке дейінгі орыс тілді балалардың сөздік қорын дамытуына есер етуі - өте қиын іс. Сөйлеу тілін, өз ойын, әңгімелеуді грамматикалық құрылымда дұрыс меңгертіп,ойын – тапсыралар орындау арқылы жаттықтырып отыру керек. Осы уақытта балалардың ақпараты аса түсуінің ескере отырып, оқу процессі олар үшін қызықты, дамытушы және жаттықтырушы болуын қадағалау.
Өзімнің жұмысымда балаларды қазақ тілінде байланыстырып сөйлеуді дамыту үшін мнемоника немесемнемокестені қолданғанды жөн көрдім.
Мнемокесте – есте сақтау қабілетін жеңілдететін және қосымша ассоциацияларды құраумен есте сақтау көлемін кеңейтетін әр түрлі тәсілдердің жүйесі.
Әдістеменің ерекшелігі– затардың бейнесін емес, ал олардлы есте сақтау үшін таңбаларды қолдану. Бұл балаларға сөзді таңдау мен оны есте сақтауды біршама жеңілдетеді. Таңбалар тілдік материалға максималды жақындатылған. 2- ші сәбилер және естияр топтарының балалрына таңбалар түрлі түсті болуы тиіс, өйткені түстерді балалар тез қабылдап есте сақтауға мүмкіндік береді.
Мнемокесте бойынша жұмыс істеу әдісі
Тілдің жалпы жетілмеуі балалардың байланыстырып сөйлеу тілін дамыту үшін Мнемокестені мына бағыттар үшін қолданамын:
Сөздік қорларын байыту;
Сөйлем, әңгіме құрастыру;
Әңгімені құрастыру;
Жұмбақтарды жасыру және жауабын табу;
Тақпақтарды жаттау.
Мнемокесте және мнеможолдармен қалай жұмыс істеу керек.
Мнемокестенің дидактикалық материалы белгілі бір ақпарат жасырылған сызбалар болып табылады. Мнемокестемен жұмыс істеу тәсілдерін меңгеру оқытудың уақытын біршама азайтып, сонымен бірге мынадай міндеттерді шешеді:
- Басты психикалық үрдістерді – есте сақтау, зейін, бейнелі ойлауды дамыту;
- Ақпаратты қайта кодтау, яғни абстрактылы таңбаларды бейнелерге қайта құру;

Мнемокесте бойынша жұмыс жүргізу кезеңдері:
· Кестені қарастыру және бейнеленген суреттерді талқылау.
· Жалпы символдардан бейнелерді жаңғырту, мысалы: Үй – шатыр, қоян – ұзын құлақтар т.б.
· Қайта кодтаудан кейін құрастырған символдар бейнелер бойыша әңгімені, ертегіні, тақтақтарды мазмұндап беру.
Сонымен қатар, мнемокестені қолдану арқылы тапсырмаларды балалардың білім деңгейіне байланысты құрастыру.

Педагогтық әдеп және ұстаздық шеберлік
Семинар тақырыбы:
Педагогтық әдеп және ұстаздық шеберлік.
Мақсаты: оқу – тәрбие жұмыс барысында оқытушылар мен білімгерлер арасында адамгершілікпен әдептілікке тәрбиелеу әдіс – тәсілдерін үйрету.
Өткізу формасы:
Интерактивті әдіс – тәсілдер.Талдауға ұсынатын педагогикалық сұрақтар.Педогогикалық жағдаяттар. Іскерлік ойындар.
Мұғалім тек өз пәнінен сабақ беріп қана қоймауы керек, сонымен қатар тәрбиеші және адал, әділетті,шыншыл адам болуға тиіс.
К.Д.Ушинский
Педагогикалық сұрақтар:
1.Әдеп дегеніміз не?
2.Педагогтық әдеп және оны меңгеру жолдары
3.Сіз білімгерлермен әңгімелесесіз бе?
4.Әдептен озбайық
5.Педагогтық талантты қалай түсінесіз?
6.Педагогтық шеберлік неден басталады?
7.Шәкіртсіз ұстаз тұл.
Әдеп – белгілі бір халықтың қалыптасқан этикалық тәртібі.
Педагогикалық әдеп – оқытушының аса бағалы педагогтық қасиеті, бұл қасиет оған педагогикалық әсер ету құралдарын қолданған кезде өз эмоцияларын білдіру шамасын көрсетеді, ең алдымен білімгерлердің психологиясын терең біліп, түсінуге негізделеді.
Мұғалім сахнадағы актёр сияқты әрқашан көз алдында жүреді.
Қарым – қатынас тұрғысынан педагогтық әдеп мұғалімнің жан – жақтылығын, идеялық сенімінің, жүріс – тұрыс мәдениетінің, арнаулы білімінің, мамандығына байланысты ізденіс жемістерінің қоры, яғни ақыл – ойының көрінісі. Әр бір оқытушының дара ерекшеліктеріне бағынбастан педагогты әдепті дамытуға септігін тигізетін жекелеген психологиялық және педагогикалық бірнеше жайыттарды бөліп көрсетуге болады.
Байқағыштық. Байқағыш мұғалім шәкірттерінің ішкі әлеміне терең үңіліп көңіл
жақсы көрем.Ол өзі қалай жақсы түсіндірсе солай тыңдай біледі.”
Сенім Педагогтық әдеп білімгерлерге сенім арта білу қабілетінде қамтиды. Сенім арту тәлім -тәрбие жұмысы принціптерінің бірі болып есептеледі.Білімгерлерді өз шамалары мен мүмкіншіліктеріне деген сапалы сенімге тәрбиелеу яғни сенімін қолдап күшейту отыру керек.Сенім дегеніміз істеген істің көрінісі.
Әділдік Әділ мұғалімнің – оқушылар кейбір ресімшілдігін тіпті жаман қасиеттерін де кешіре алады. Әділ болғанмен бірге әдебі мол көңілі жайдарлы болса,беделді болады.Тек әділ қарап қоймай сонымен бірге өз ісінің дұрыстығына сендіре білуі керекӘділетсіздік болған жағдайда көңілдері қалып, аралары салқындай түседі.
Шамалы уақыт ішінде білімгер екірет сабаққа дайындықсыз келді.Ұстаз: сен еш нәрсегеде қабілетті емессін т.б.
Мұнда әдеп мәселесіне әділетсіздікке жол берді. Әділдік көбінесе бақылау, тест т.б. жұмыстарында орын алып жатады. Себебі бір – бірінен көшіру жағдайлары болады. Сондықтан
бағаның дұрыс болғаны қажет кей жағдайда қателік болады. Сол кезде не істеуге болады?
Төзім және сабыр сақтау Қиын жағдайда ұзтазға ықпал ететін жақсы тәсіл сабыр мен төзімділік. Ашу үстінде ешқандай шешім қабылдауға болмайды әр – бір баланың жас шамасына денсаулық ерекшеліктеріне ерекше мән беру қажет.
Педагогтық әдеп адаммен бірге туатын нәрсе емес, ол жүре бара пайда болады яғни бұл ұзтаздың тұрақты творчествасы.
Өзін –өзі ұстай білушілік қасиеттер ұстаздың белсенді құралы болуы керек. Жас мұғалімдер кейде ыңғайсыз жағдайда қалады .Ондай жағдайда асығыс шешім қабылдамау үшін: “мен сенімен жеке әнгімелесем, сабақтан соң қал т.б.”
Педагогтық талант . “Талант” деген сөздің мағынасы шексіз кез –келген адамға шынайы көмек көрсетсе және ол өз тарапынан ынта ықылас білдіріп беріле жұмыс істесе нағыз шебер бола алады.
күйлерін қабақтарынан әр – қайсысының мінез құлық ерекшеліктерімен санаса біледі. Мұның бәрі олардың тілін табуға, сезімдері мен ойларына
өзіндей қуанып,күйініп қабылдауына мүмкіндік береді.
Соңғы партада білімгер сізді тыңдамай терезеге қарап ойланып қалған делік. Сіз не істер едіңіз?
Ұқыпты сабақты жақсы оқитын қыз бала бірінші рет үй тапсырмасын орындамай келді.Сіз …
Ілтипаттылық Дауыс қөтеру, жазықсыз жазғыру, әділ қойылмаған баға, өтініштер жүрдім- бардым тындасада оқушылардың көңіліне келеді Сондықтан өзіне назар аудару үшін әдейі тәртіп бұзуы мүмкін, қандайда болмасын оқытушылар тарапынан білімгерлерге ілтипат болмаса араларында түсінбестік болады.
Білімгерлерден алынған сауалнамалардан мынадай жауаптар көп болды “Әнгімелескенде сені жан тәнімен тыңдайды, оны сол үшін
Мұғалім шеберлігі дегеніміз өз пәнін, оқыту методикасын, инновацилық жаңа техналогияларды терең меңгерген, саяси сауатты, идея жағынан сенімді, мәдениеті жоғары, жапсарлас ғылымдарының деректерін, күнделікті ақпараттарды, әдебиет пен өнерді жақсы меңгерген, педагогтық әдепті және педагогтық техниканы сақтауын айтамыз.
Педагогикалық техникаға дауысты ұстай білу өнері, сыңай білдіру, көз тастау өнері т.б.Сонымен бірге эстетика жағынан көрікті яғни киімі,тазалығы т.б.
Қорыта келгенде ұлы гуманист Ибн Синаның адам бойынан мынандай қасиеттердің болуын оқу тәрбиеден іздейді. Бұл оның ағартушылық көзқарасын танытады.
Адалдық,ақылдылық,адамшылық,
Қайырымдық, мейірімді жанашырлық.
Тәрбие, оқу,сана – білімдарлық
Үшеуі ұлағатқа жол ашарлық.
Тест сұрақтары
1.Қазақ халқының тәрбие саласында пайдаланған педагогикалық талаптары орын тапқан:
А) Дәстүрде В) Салтта Г) Ауыз әдебиетінде
2.Балаларға педагогикалық тұрғыдан ықпал жасаудың ең көп тараған түрі:
А) Түсіндіру В) тыиым Г) тұспалдап айту
3.Бала тәрбиелеудің ең негізгі мәселесі
А) оның бүкіл тіршілігінің уайым қайғысыз өтуіне жағдай жасау.
В) ата – анасына жасаған жақсылығы
Г) өзкелең ұрпақты ұлттық дәстүрге баулу, үлкенге ізет, кішіге құрмет көрсетуге тәрбиелеу.
4. “Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілу керек” деген кім?
А) Абай В) Ыбырай Г) Әл – Фараби
5.Сабақтан тыс тәрбие жұмыстарын ұйымдастырып, үйлестіріп, келістіріп өткізетін педагог
А) тәрбиеші В) сынып жетекшісі С) пән мұғалімі
Ұстаздарға жаднама
1.Мұғалімнің биік те, абзал атына лайық болыңыздар.Жеке адам ретінде қалыптасу жолында жеке ұстаздардан тәлім алатынын ұмытпаңыздар. Сіздердің Отанға адал қызмет етулеріңіз, сіздердің еңбекке деген көзқарастарыңыз, сіздердің азаматтық батылдықтарыңыз және сіздердің адамдар арасындағы тәртіптеріңіз өздеріңізден тәлім алатындарға мұра боп қалатындай болсын!
2.Білімгерлерді силаңыздар . Олардың ар – намысын қорғап, дамытып отырыңыздар,Бойында ар – намыстың дамуымен қоса жақсы қасиеттер өріс алады.Ар – намысты сақтаңыздар.Ар – намысын сақтай білмеген ұстаз, тәлім – тәрбие бере алмайды.
3.Өз артықшылықтарыңызды баса көрсетпеңіздер.Олар сіздердің мұғалім, тәлімгер, сіздердің үлкен, тәжірибелі және өздеріне қарағанда көп правоға ие екендеріңізді ұмытпайды, бірақ ол туралы жиі ескерте бергенді ұнатпайды. Сіздердің білімгермен өзара қарым – қатынастарыңызда аралық шек
“Жүрек жылуы ойыны”
Қағаздан киылған жүрек суретеріне жүрек жарды тілектер жазу.
“Комплемент айту”
болуы қажет екенін жоққа шығармаймын,бірақ ол аралық шек өте алмас кедергіге айналып кетпесін.
4.Білімгерлер мен қарым – қатынаста тактикаларыңызды олардың жасы, рухани өсуіне байланысты өзгертіп отырыңыздар. Оны жаңа тактикалық тәсіл және әдістеріңмен байыта түсіңіздер.Тактикаларыңыз икемді болсын,көзге ұрып тұратындай көрнекі болмасын.Тәрбиелеу әдістерінде де оқыту әдістеріндегі сияқты талап қою жоғары дәрежеде болсын.Тым тіке бетке айтудан, ақылгөиліктен аулақ болыңыздар, одан кінәратсыз кеңес, ескерту әлде қайда өтімді.
5.Педагогикалық көтермелеуді барынша кең пайдаланыңыздар, бірақ мақтауға жомарттау, жазалауға сараңдау болыңыздар. Жазаның әсер етерліктей болуын бақылаңыздар. Қас – қабақтарыңызбен, көзқарасыңызбен, үнсіз қимыл – қозғалыстарыңызбен басқаруды ұйреніңіздер.
6.Үн қатысу, сөйлесу мәдениетін игеріңіздер, айқайдан алыс жүріңіздер. Айқай сіздің
9.Педагогикалық тұрғыдан алғанда ол қаншалықты бетімен кеткен болса да, білімгерді мақтауға сылтау іздеңіздер.Егер білімгер өзі мұндай сылтауға мүмкіндік бермесе, оны өзіңіз табыңыз. Орынды мақтау – ондаған ескертулерден пайдалы.
10.Тұтас топпен тіл табысу белгілі бір дәрежеде сіздің әр білімгермен жеке тіл табуыңызға байланысты.Олармен оңаша болуға, мектептен бірге қайтуға, көшеде, паркте, стадионда бейне ойламаған жерден жолыққандай кездесуге уақыт табыңыздар. Егер сіз әдеп сақтасаңыз, не болса соған ілініспесеңіз, ақылгөй болмасаңыз, онда бүкіл білімгерлермен жақындаса түсесіз.
11.Білімгердің ата – аналарын қуанышқа бөлеңіздер.Өз білімгеріңізді көп жамандамаңыздар. Балалары туралы ата – аналарына көп шағынсаңыздар, олар балаларын қорғаштайды, қайшы шаралар қолданады.Оның үстіне басқа біреудің әрекетімен орнаған тәртіп тиімсіз болады.
12.Реті келгенде білімгерге өздеріңізде бар жақсылықты қабілетіңізді, іскерлігіңізді көп
білетіндігіңізді, әдеттеріңізді және т.б.) асырмай, жасырмай көрсете біліңіз.
13.Өз білімгерлеріңіздің сенімін ақтаңыздар.Бұл сенім – білімгермен қарым – қатынастарыңыздың ұшар шыңы, олардың жан –дүниесіне енер жол.Бір білімгердің, сенімін ақтамасаңыз бүкіл топ сенімінен айырылуыңыз мүмкін.
14.Жылдан – жылға, күннен – күнге, балалардың бойына қазақ азаматына тән жоғары сезімдерді, еңбек адамын қадірлеуді, өз Отанына деген сүйіспеншілікті, оның мүддесіне өзінің барлық күші мен барлық өмірін жұмсауға дайындықты сіңіре беріңіздер.
Ұстаздығыңызды кемсітеді, оларға тигізер ықпалыңыздың мүмкіншіліктерін төмендетеді.Айқай күштілікті емес,әлсіздікті білдіреді.
7.Пайдасы шамалы – ау деген шешімнен аулақ болыңыздар,ашу үстінде шешім қабылдамаңыздар,өз праволарыңызды ақылмен қолдануға, ақылға келіп илігуіне мүмкіндік беретін кейінге қалдыра тұру әдісіне жүгініңіз.
8.Педагогикалық іскерліктің бәрі сияқты, білімгермен араласа білу де біртіндеп келеді. Оқушылармен қарым – қатынас жарасымдылығы – тиісті білім, іскерлік және тәжірибе бірлігі.Пән айырмашылығына қарамай өздеріңіздің тәжірибелі әріптестеріңіздің сабақтарына барыңыздар, олардың оқушылар алдында өздерін қалай ұстайтынын, қай уақытта және қандай ескертпелер жасайтынын.тәртіп бұзғанға қалай қарайтынын, тіпті оларды қалай тыңдайтыны, қалай отырып, қалай тұратынын, топта қалай жүретінін де бақылаңыздар