?дебиеттік о?у саба?тарында диалогты о?ытуды тиімді ?олдану ар?ылы с?йлеу да?дыларын дамыту
Атырау облысы Индер ауданы Елтай ауылы М.Сиранов атындаCы орта мектеп
Бастауыш сынып мaCалімі: МолдаCалиева Айжамал АйтжанKызы
€дебиеттік оKу сабаKтарында диалогты оKытуды тиімді Kолдану арKылы с™йлеу даCдыларын дамыту
Б_гінгі жаkандану д‰ст_рінде мaCалімдердіS оKу _рдісінде заманауи технологияларды, жаSа ‰діс- т‰сілдерді оKытуда тиімді пайдалана отырып, жоCарCы жетістіктерге жету міндеттері ж_ктелген. СондыKтан бaл баCдарлама мaCалімдердіS к‰сіби біліктілігін жаSа сапалы ‰діспен арттыруCа негізделген.МеніS ойымша, баCдарламаныS жеті модульді ыKпалдастырып ж_ргізілген сабаKтар оKушылардыS сабаKKа деген KызыCушылыCын арттырады.БіздіS осы уаKытKа дейінгі Kaрылып берілген д‰ст_рлі сабаKта оKушы дайын маCлaмат алып отырады,ал дайын білім есте саKталмайтынына к™з жеткіздім, оKушы есте саKталмаCан білімді ™мірде пайдалана алмайтыны айдан аныK. Жеті модулді ыKпалдастырылCан сабаKтарда оKушылар ™з ойларын еркін айтып,толыK жеткізеді,тапсырмаларды топтасып орындаCанда жаKсы н‰тежелерге Kол жеткізеді деген ой т_йдім. ТоптыK жaмыс жасауда араларындаCы сыйластыKты,aйымшылдыKты,™згеніS ой-пікірін Kaрметтеуді,достыK Kарым-Kатынасты ныCайтады деп ойлаймын. Олай болса, ‰сіресе, диалогтік оKыту еS негізгі модульдердіS бірі болып табылады ж‰не барлыK модульды Kамтиды деген ойCа келдім.Диалог оKушыныS ™з пікірі мен идеялары туралы пікір алысып,талKылай алатын ‰діс. оKушы жаSа материалды меSгеруде KиындыK кездессе,сaраCын мaCалімге еркін Kоя алады.Осы жерде мaCалім оKушыныS сaраCына жауап береді.Бaдан келіп кері байланыс орнайды.Кейбір жаCдайларда мaCалім сaраK Kояды,ал оKушылар жауап береді.
`лы адамдар д‰лелдемелеріне с_йенсек,олар былай деген : ВыготскийдіS оKу моделі оKушы диолог Kaру н‰тежесінде білім алады деп жорамалдайды.СондыKтан,оKушыныS білім деSгейін дамытуCа ‰леуметтік Kолдау к™рсетуде мaCалімніS орны ерекше «Сыныпта тіл KаншалыKты Kолданылса, оKушылардыS оKуына соншалыKты ‰сер ететінін» аныK айтып ™ткен.
Мен мамандыCым бойынша бастауыш сыныптарCа сабаK беремін. Білім негізі осы бастауышта Kалыптасатынын жаKсы білеміз. Берілген білімді бала тереSірек меSгеру _шін жан-жаKты ойлап, ™з ойларын ашыK ‰рі еркін жеткізе білулері керек. Алайда к™пшілігі ™з ойларын, с™йлеу даCдылары KалыптаспаCандыKтан ашыK жеткізе білмейді. Ойлау Kабілеттері т™мен осы тaрCыдан оKушылармен жaмыс жасау маKсатында диалогтік оKыту мен _шін Kарапайым, Kол жетімді деп aйCарып, ™те маSызды ‰діс ретінде санаймын.
Себебі, жоCарыда атап к™рсеткендей білім негізі бастауышта Kалыптасатын болCандаKтан, оKушы жан-жаKты, тереS біліммен Kарулану _шін «Мен» деген тaжырымы басым болCанда Cана _лкен жетістіктерге Kол жеткізеді, яCни оKу сапасы артады. ОCан апаратын тиімді жол – диалогтік оKыту. `жымдыK ж‰не ™зара білім алмасуCа жаCдай туCыза отырып, тыSдау, ой б™лісу, т_рткі болу, сыни тaрCыдан ойлау, шыCармашылыK KасиеттерініS дамуына ‰сер етеді.
Александер(2008): «Диалог т_рінде оKыту оKушыларды ынталандыру ж‰не дамыту _шін ‰Sгіме к_шін KолдануCа м_мкіндік береді» деген ойына толыK келсемін. Себебі, мaCалім мен оKушыны ж‰не оKушы мен оKушы арасында ™з пікірін наKты, ж_йелі т_рде білдіруге жол ашатын оKушыны ынталандырып, KызыKтырады.
СабаKтарымда бaл aжымдыK ж‰не ™зара білім алмасуCа жаCдай туCызды. €р оKушыныS жауабы мaKият тыSдалып, ‰р топ берілген тапсырма бойынша ™з ойларын ортаCа салып, бір-біріне т_рткі сала білуде.
СабаKтарымда т_рлі ойландыратын тaжырымдамаларды пайдалана отырып сабаKKа деген KызыCушылыCын «Жигсо» ‰дісі арKылы арттырудамын.€р топта берілген таKырыпты жеке оKып, содан кейін ™зге топKа реттік н™мерлер бойынша топталып, ™з таKырыптарын т_сіндіреді.Бaл есте саKтау,негізге алу, т_сіндіруді арттырады,яCни жаSа аKпараттармен б™ліседі.
Рефлексия кезінде оKушылар алCан жаSа аKпараттарды,жаSа білімді реттейді ™з пікірін д‰лелдеп айтады.^лгерімі т™мен оKушыныS топтыK талдау кезінде талKылауCа белсене Kатысатыны байKалды. Жасыратыны жоK,кейде жаKсы оKитын оKушыларCа к_рделірек сaраK Kойып,олардан тікелей ,жылдам жауап беруін талап ететінмін,ал _лгерімі т™мен оKушыCа жеSілдеу сaраK Kойып ойлануCа м_мкіндік беретін кездеріміз болды.
ОKушыларда баCалаудыS м‰ні тек«сандыK баCалар»алушылар деп ойлайтын. Ендігі жерде критериалды баCалау,оныS ішінде оKыту _шін баCалаудыS н‰тежесінде оKушылар ™зін-™зі ж‰не сыныптастардыS баCалауын _йренеді.Сыныпта алCашKыда ™зара баCалау,™зін-™зі баCалау кезінде бірін –бірі KайталаушылыK,бір оKушы айтKан aсыныс-тілекті келесі оKушыCа айта салу сияKты жаCдайлар орын алды, уаKыт ™те келе оKушылар шынайы баCалауды т_сіне бастады.
МеніS ойымша, диалогті т_рде топпен ‰Sгіме -д_кен Kaру,сaхбаттасу,миCа шабуыл логикалыK сaраK-жауап ‰дістері арKылы ж_зеге асады.
Топпен жaмыс жасау арKылы тaйыK оKушылардыS тапсырманы талKылауCа еркін араласа бастаCанын аSCардым.Осындай ж_йелі жaмыстар оKушылардыS арасында кішкентай дарындылардыS шыCуына жол ашылады. AлдaCы yaKыттa ocы бaCыттa мaCaлімдeр оKушылармен бірлece жaмыc aтKaрcaK aлCa KoйCaн мaKcaтымызCа жeтeміз дeп ceнeмін.