Саба? жоспары Математика ?німділікке берілген есептер
Сабақтың тақырыбы: Өнімділікке берілген есептерді шығару
Сабақтың мақсаты: егін шығымдылығына (өнімділікке шығарылатын есептердің өр түрі) берілген әртүрлі есептерді шығару дағдысын ңалыптастыру; есептеу дағдысын жетілдіру.
Пәндік нәтиже: оңушылар өнімділікке берілген есептің жаңа түрін біледі, формуласымен танысады.
Тірек білім, білік, дагдыларын белсендіру.
Математикалық диктант: «Өрнектер қүр».
• Бір сыныпта а оқушы бар, екіншісіндегі оңушы саны одан 5 есе артың. Екі сыныпта неше бала бар?
• Сабақтан кейін сыныпта й оқушы қалды. Алдымен г оқушы кетіп қалды, содан соң тағы 2 бала кетті. Сыныпта ңанша бала қалды?
• Қызыл раушангүлдің т данасы, сары раушангүлдің п да-насы, ал аң раушангүлдің ь данасы жүлып алынды. Оның бәрінен 5 дана гүлшоң жасалды. Неше гүлшоң жасалды?
• Бір данасын 8 теңгеден 16 тәтті тоңаш пен а теңгеге торт са-тып алынды. Оларға барлығы ңанша аңша төленді?
• Үш бумада к дана дәптер бар. 2 бумада неше дәптер бар?
Жаңа білімді белсендіру.
№2 есепті сыныппен бірге шығарамыз. Таңтаға барлың форму-лалар мен үшбүрыш-жаднамалар жазылады (демонстрациялың материалдағы кестелерді пайдаланамыз).
Содан соң егін жинау туралы әңгіме өткізіңіз. Егістікте не өседі, оны ңалай жинайды? Әрі ңарай «астың, егін шығым-дылығы» деген үгымды түсіндіруге кірісіңіз.
Сынақ тапсырма. №3-тің алғашңы жолын шығару.
Балалар ңанша тырысса да мүны жасай алмайды, себебі «егін шығымдылығы» үғымын және ңажетті формулаларды білмейді. Онда мынадай маңсат ңойылады: «егін шығымдылығы» үғымын, сөйкес формулаларды «аныңтау», егін шығымдылығына берілген есептерді шығаруға үйрену.
Жаңа есеп тцрлерімен танысу.
' щ-8 Жиын-терім Шығым-дылық (т)
т = М: s Егіс алңабының ауданы (5)
s = М:т Осы ауданнан
жиналған егін
көлемі (М)
М = т-s
Бидай 6 ц/га 100 га ?
Мақта 15 ц/га ? 1500ц
Картоп ? 50 га 500 ц
Дауыстап айтып тцсіндіру:
- Егін шығымдылығын ңалай табуға болады? (Жауаптардың нүсңаларын дайындау.)
Дүрыс жауап: «Егін өнімділігін табу үшін өнім массасын ауданға бөлу қажет.» Егістіктің өрбір гектарынан 270 центнер көкөніс жинады. Көкөністердің өнімділігін жаз:
- Егін шығымдылығы бір гектардан 270 центнер өнім. Жазамыз: 270 ц/га
Есептегі мәліметтермен кестені толтыр жэне шыеар:
а) Фермер ауданы 25 га бидай егістігінен 35 ц/га шығым-дылыңпен ңанша өнім алады?
б) Ауданы 18 м2 жүйектен 108 кг ңүлпынай жиналды. Қүлпынайдың шығымдылығы ңандай?
Бастапқы бекіту. №4 (а) немесе (ә) нүсңалары бойынша шы-ғарылады, оңушылар есептің шешуін таңтаға шығып немесе ор-нында отырып түсіндіреді.
а) 400 + 600 = 1 000 (п.) - екі гүлкөмбеге отырғызылды.
1 000 : 50 = 200 (п./м2) - шығымдылық.
400 : 200 = 20 (м2) - бірінші гүлкөмбенің ауданы.
600 : 200 = 30 (м2) - екінші гүлкөмбенің ауданы.
ө) 1-төсіл.
10 • 3 = 30 (кг/м2) - екінші фермер еккен егін шығымдылығы.
10 • 900 = 9 000 (кг) - бірінші фермердің жинап алған егіні.
30 • 900 = 27 000 (кг) - екінші фермердің жинап алған егіні.
27 000 - 9 000 = 18 000 (кг) - екінші фермер артың жинады.
2-тәсіл.
10-3 = 30 (кг/м2) - екінші фермер еккен егіннің шығымдылығы.
30 - 10 = 20 (кг/м2) - екінші фермер еккен егіннің өнімділігі осынша артың.
20 • 900 = 18 000 (кг) - екінші фермер артың жинап алды.
Есепте әртүрлі тәсілмен шығару туралы шартты белгі жоң. Өйткені бірге орындауға немесе жаңындау жылдамдығына бе-рілген есептерге үңсастығы оңушылар үшін өте ңиын.
№9 логикалың есепті ңосыңыз. Өзеннің тар жерінде бір ғана тепло-ход сыятын ңойнау бар. Суретте дөң-гелекпен бейнеленген теплоходтар-дың екеуі бір бағытта, ал екеуі ңарсы бағытта келе жатыр. Олар соңты-ғыспай өте ала ма?
Өткен материалмен жұмыс.
Оқушылардың көбейту мен бөлу амалдарын меңгеру, есеп шығару дағдыларын ескере отырып, мүғалім оңулыңтағы тап-сырмаларды өз ңалауынша ңолданады.
Үй жцмысы. №5. Шығармашылың деңгейге арналған тапсырма: №7.