Бастауыш сыныптарда ??зреттілік тапсырмаларды ?олдану ?дісі

Лисаков Kаласы ‰кімдігі білім б™лімініS
«№3 орта мектебі» ММ





ОKыCан мaCалім: Онайбаева Б.Б
2012 – 2013 оKу жылы.

Jaзыреттілік – адамныS ‰рекетке, оныS п‰ніне деген жеке Kатынасын Kамтитын с‰йкес Kaрауыштарды меSгеруі.
Jaзырет – дара тaлCаныS бойындаCы ™зара байланысты сапалардыS (білім, білік, даCды, іскерлік, ‰рекет т‰сілі) жиынтыCы.
ЖаSа заман талабына сай білім беру б_гінгі таSда ™зекті м‰селе болCандыKтан, шыCармашылыK Kабілеті мол, жан – жаKты дамыCан, б‰секеге Kабілетті тaлCаны т‰рбиелеуде мaCалімдерге жаSа педагогикалыK технологияны игеру ж‰не оны шебер пайдалана білу аса Kажет. МaCалімніS оKушыларды _немі ™зін – ™зі дамытып оKыта білуі оныS оKу – т‰рбие _рдісін тиімді aйымдастыра білуіне к™мектеседі.
ОKушы Kaзыреттілігін Kалыптастыру тапсырмаларына Kойылатын талаптар:
проблемаларды аныKтау:
проблемаларды шешу KызметініS формалары мен ‰дістерін к™рсету:
аKпарат деректеріне с_йену:
наKты KызметтіS жемісін к™рсету:
Бaл тапсырмаларды орындау барысында оKушылардыS мынадай даCдылары Kалыптасады:
оKушы ізденеді:
тапсырманы дaрыс орындау _шін ™здерініS білімдерін пайдаланады:
тапсырманы мaCалімніS к™мегінсіз орындайды:
оKушыныS шыCармашылыCы дамиды:
Jaзыреттілік aCымы «білім», «білік» ж‰не «даCды» (ББД) сияKты aCымдарды Kамтиды. БіраK бaл ББД-ныS жаSаша жай Cана жиынтыCы емес. Jaзыреттілік оKыту н‰тижесі (білім ж‰не білік) Cана емес, сонымен бірге ол оKушылырдыS шыCармашылыK іс-‰рекет т‰жірибесі мен KaндылыK баCдарларыныS ж_йесін де к™рсетеді. Jaзыреттілік – бaл алынCан білімдер мен біліктерді іс-ж_зінде, к_нделікті ™мірде Kандай да бір практикалыK ж‰не теориялыK м‰селелерді шешуге Kолдана алу Kабілеттілігі. Ол, еS ‰уелі мектептегі оKыту _рдісінде Kалыптасады. Сонымен, оKытудаCы Kaзіреттілік т‰сіл білім беру н‰тижесі ретіндегі оKыту сапасын Kамтамасыз етеді, ал ол ™з кезегінде кешенді ‰діс-т‰сілдерді ж_зеге асыруды, мектептегі оKыту сапасын баCалаудыS біртaтас ж_йесін Kaруды талап етеді. Демек «Kaзырет» ж‰не «Kaзыреттілік» aCымдарын мектептегі педагогикалыK т‰рибеге енгізу білім берудіS мазмaны мен ‰дістерін ™згертуді, іс-‰рекет т_рлерін наKтылауды талап етеді.
Jазіргі кездегі білім берудегі мaCалімніS маKсаты білім мазмaнын игеруге ж‰не оны ™зініS жеке білімдік капиталына енгізуге арналCан аKпараттыK ортадаCы берілген м_мкіндіктерді Kолдану болып саналады. Мына заманда біздіS оKушылардыS алдына Kойылатын талаптар да к_ннен-к_нге, жылдан-жылCа ™суде. Заман талабы оKушылардыS бойында т_йінді Kaзыреттіліктерді Kалыптастыру болып табылады.
Білім беру ж_йесінде оKушыныS бойында коммуникативтік Kaзыреттілікті Kалыптастыруда аKпараттыK-коммуникативтік технологияныS р™лі ерекше. Бaл технологияны Kолдану оKушылардыS KызыCушылыCы мен белсенділігін ж‰не жaмыс істеу шеберлігі мен Kабілеттіліктерін арттырады. БаCдарламаны жаKсы меSгеруге, ™з жaмысын жоспарлауCа, ™з бетімен жaмыс істеуге _йретеді. ОKушыныS Kазіргі заман талабына сай білім алуына, білім сапасына тікелей ‰сер ететіндер – аKпараттыK Kaралдар.
ОKыту формасында оKушыныS ™з еркімен білім алуына, материалды ойлау Kабілетіне баCыттауCа, оKытуды жаттанды т_рде емес, шыCармашылыKпен меSгертуге к™Sіл б™лу Kажет. ОKушы Kиялы ж_йрік, жан д_ниесі н‰зік, ™зін KызыKтырCан істе белсенді, аKыл-Kабілеті дамыCан, сондыKтан шыCармашылыK оCан шын л‰ззат, Kуаныш сезімін ‰келуі тиіс. ОKушылардыS шыCармашылыCын дамыту жолдарын аKпараттыK ж‰не коммуникативтік Kaзыретіліктер арKылы іске асыруCа болады.
АKпараттыK Kaзыреттілік арKылы наKты объектілер к™мегімен Kажетті аKпаратты іздеу, талдап таSдап (іріктеп) алу, aйымдастыру, т_рлендіру,саKтау ж‰не аKпаратты беру біліктері Kалыптасады. Бaл Kaзыреттілік оKушыныS оKу п‰ндеріндегі ж‰не білім аймаKтарындаCы, сонымен бірге KоршаCан д_ниедегі аKпараттармен жaмыс істей білу даCдыларын Kамтамасыз етеді.
Коммуникативтік Kaзыреттілік – Kажетті тілдерді, KоршаCан адамдармен ж‰не оKиCалармен ‰рекеттестікте болу т‰сілдерін білуді, топта жaмыс жасау даCдыларын, aжымдаCы ‰р т_рлі ‰леуметтік р™лдерді меSгеруді Kамтиды. ОKушы хат жаза, анкета толтыра, арыз жаза, сaраK Kоя, пікір таластыра т.б. білуі тиіс.
ОKушылардыS п‰нге деген KызыCушылыCын, к™зKарасын Kалыптастыру ж‰не дамыту – aзаK та к_рделi _рдiс.
ТанымдыK Kабiлет оKушыда Kабылдау, Kиялдау, есте саKтау, дамыту мен ынталаудыS арнайы ‰дiсiн Kалыптастыру, бiлiк пен iскерлiк т_рiнде бекiтiлуi ж‰не ойлаудыS т_рлi сапаларынан тaрады. ОKушыларды п‰нге деген KызыCушылыCын туCызудыS шарттары мен амалдары к™п. СолардыS iшiнен т™мендегiдей _ш жаCдайды атап к™рсеткен ж™н: 1) ОKу материалыныS мазмaны, ондаCы жаSалыKтар, Kазiргi Cылым мен техникадаCы жаSа табыстар (оныS практика _шiн патшасы, т.б.). 2) ОKуды aйымдастыру процесiнiS ерекшелiктерi (оныS ‰дiстерi мен формалары, т.б.). 3) МaCалiм мен оKушылар арасындаCы Kарым –KатынастардыS ерекшелiктерi. Мысалы, сабаKта мaCалiм мен оKушылар арасында жылы шырайлы Kарым-KатынастыS болуы, еркiн жаCымды эмоциялыK жаCдай, мaCалiм к™Siл-к_йi сергек, жарKын болуы, оKушылардыS бiр-бiрiне к™мек беруi, т.б.  ОKушылардыS ой-пiкiрiнiS еркiн, дербестiгiн ж_зеге асыру KaKын барынша дамыту, оKудыS маSызды шарттарыныS бiрi.  Осылайша сабаKты тартымды ™ткiзу _шiн сабаK таKырыбына сай к™рнекi Kaралдар, дидактикалыK материалдар, _лестiрмелi карточкалар к™птеп Kолдану керек. Jорыта айтKанда бастауыш сынып оKушылары _шiн сабаKты KызыKты да мазмaнды етiп ж_ргiзу мaCалiмнiS ™зiне, шыCармашылыK iзденiсiне, ‰р т_рлi ‰дiстемелiк ‰дiс-т‰сiлдердi сабаKта тиiмдi пайдалана бiлуiне байланысты . ОKушылар ‰р кез ™з мaCалiмiне елiктейдi. Егер мaCалiм мен оKушылардыS Kарым-Kатынасына iзгiлiк, KамKорлыK, сезiмталдыK т‰н болса, оKушылардыS ™зара Kарым-Kатынастары да сондай болады. Бастауыш бiлiм – _здiксiз бiлiм берудiS алCашKы басKышы болCандыKтан, оKушыларCа белгiлi бiр к™лемдегi бiлiм, бiлiк-даCдыларымен Kатар адамгершiлiк м‰дениетiн Kалыптастыру, жан-жаKты дамыту б_гiнгi к_ннiS басты талабы. Бастауыш сынып оKушыларына сапалы бiлiм мен т‰рбие беруде ‰р п‰н жоCары деSгейде ж_ргiзiлуi тиiс. Бaл _шiн п‰н мaCалiмi ‰дiс т‰сiлдердi жетiлдiре оKытып, оKушылардыS сол п‰нге деген ынтасын арттыра бiлуi Kажет. СабаK – aстаздыS к™п iзденуiнен, к™п еSбектенуiнен туатын педагогикалыK шыCарма. Ал осы «шыCарманы» алдында отырCан оKушыларCа игерте бiлу де оSай емес. Ол _шiн мaCалiмнiS бiлiктiлiгi, iскерлiгi шеберлiгi арKылы оKушы ж_регiне жеткiзе алатындай шебер ой ™рнегi болуы керек. 1. Сурет бойынша есептер Kaрастыру, оныS шартын, сaраCын, шыCарылуын, жауабын тапKызу.
2. ЛогикалыK ойлауын дамытатын ойындармен берілген тапсырмаларды шешкізу. * ^стелде 2 ыдыс тaр. ОныS біреуінде 8 алма бар. Ал екіншісі бос. Бір ыдысты алып кеткенде _стелде Kанша алма Kалды?
* Бір _йдіS 6 баласы бар. ОлардыS ‰рKайсысыныS бір – бірден Kарындасы бар. Осы _йдіS барлыCы неше баласы бар?
* ДастарKан басында 2 ‰ке ж‰не 2 бала отыр. Олар 3 алманы теS б™ліп жеді. ОлардыS ‰рKайсысы неше алма жеді?
* АK, жасыл ж‰не Kызыл сызCыштар бар. АK сызCыш жасылдан aзын, ал жасыл сызCыш Kызылдан aзын. ЕS aзын ж‰не еS KысKа сызCыштардыS т_стерін айт.
* МaKтар _йдіS 6 – шы, ал Дастан 9 – Kабатында тaрады. ТоKтар мен Л‰йл‰ МaKтардан жоCары, Дастаннан т™мен тaрады. ТоKтар Л‰йл‰дан жоCары тaрады. ТоKтар мен Л‰йл‰ нешінші Kабатта тaрады?
3. МатематикалыK жaмбаKтар шешу.
Мaз айдында жеті бала.
Асыр сап ж_р сырCанап.
СырCанамай екі бала,
ЖаCалауда тaр Kарап.
Енді осы бар баланыS
Санын айтсаS жарадыS! (БарлыCы 9 бала)
К™лден aшты жеті Kаз,
Jайтып Kонды екі Kаз.
Jонбады оныS нешеуі?
К‰не, кім тез шешеді? (Jонбады 5 Kаз)
4. ОKушылардыS ойлау Kабілеттерін арттыруCа арналCан мысалдар. Ойлан, тап:

· – 2 < 4 + 3 3 +
· > 7 – 2 6 -
· < 7 + 1
5 +
· > 5 6 -
· < 6 7 > 7 -
·

5 + 3 > 5 +
· 8 – 5 < 8 -
· 8 – 2 < 8 +
·

5 +
· > 7 9 > 3 +
· 3 + 4 <
· + 6


6 + 4 > 6 +
· 10 – 6 < 10 -
· 10 – 4 < 10 -
·
8 -
· < 4 8 > 10 -
· 10 – 5 < 9 -
·

· + 3 > 2 + 5
· – 5 < 6 – 4
· – 4 > 1 + 2


· 2 > 4
· 2 < 4 5 > 3
·


5 < 3
·
· * 3 – 2 6 + 1 *
·
6 + 1 *
·
6 – 1 *
·

· * 3 + 2

7 3 * 8 – 2
9 1 > 5 4

· + 2 < 4 3
9 -
· < 8 1
3 + 4 < 2
·
3 + 4 > 2
·

5. МатематикалыK ™леS есептер.
«Кім Kаншада?»
Салтанат екіде,
БаKытжан жетіде,
Екеуін Kосып шыKKаныS
С‰улеттіS жасын aKKаныS.
БілгіS келсе егер сен,
С‰улеттен _ш жас шегерсеS,
Jиын емес онша да
СаCаттыS жасы соншада.
(2+7=9 – С‰улеттіS жасы, 9 – 3 = 6 – СаCаттыS жасы)

6. ДеSгейлік тапсырмалар.
ТаKырыбы: Кестелік Kосу ж‰не азайту.
І деSгей
М‰ндерін тап.
3 + 2 = 2 + 2 = 6 – 2 = 9 – 1 = 8 – 1 = 4 – 2 =
а)`зындыCы 2 см болатындай кесінді сыз.
‰)Тура теSсіздікті к™рсет.
3 < 1, 2 >1, 5 > 2 .
а)Тура емес теSдікті к™рсет.
4 = 2, 4 = 4, 5 = 5.
‰)С‰уледе 4 шар бар еді. Ол 2 шарын АсанCа берді. С‰уледе неше шар Kалды?
а)АйырманыS м‰нін тап.
6 – 2 = 5 – 2 = 6 – 4 = 5 - 3=
‰) JосындыныS м‰нін тап.
2 + 4 = 5 + 2 = 4 + 2 = 2 + 5 =
АйжанныS 5 KуыршаCы бар еді. Ол ЖанарCа 3 KуыршаCын берді. АйжанныS неше KуыршаCы Kалды?
ІІ деSгей
^стел _стінде 5 балауыз шам жанып тaр еді. 2 балауыз шамды ™шіргенде _стел _стінде неше жанып тaрCан балауыз шам Kалды?
а – Cа м‰н беріп содан кейін жaлдызшаныS орнына салыстыру белгілерін Kой.
а * а + 9 а * а – 9
Бір баCанCа тура, екінші баCанCа тура емес теSсіздіктерді жаз.
0 > 3, 7 < 9, 10 >6, 6 < 8, 4 < 3, 5 >4.
ІІІ деSгей
Жетпей тaрCан санды тап.
16 (17) 33, 29 (?) 56, 21 (?) 43.
20 – Cа дейінгі сандар Kатарын жаз.

ШындыCында сабаK – алуан т_рлi aжымдыK Kимылдар мен тебiренiстердiS, адамгершiлiк ™зара KатынастардыS т‰жiрибесiн жинаKтайтын орын. СабаKта балалар ™здiгiнен жaмыс iстеуге _йренедi. Оны ойдаCыдай ж_зеге асыру _шiн ™з к_ш-жiгерiн ™згелердiS к_ш-жiгерiмен салыстыру, ™з жолдастарын тыSдап, т_сiнудi, ™з бiлiмiн басKалардыS бiлiмімен салыстыру, ™з пiкiрiн д‰лелдеу, бiреуге ж‰рдемдесу ж‰не оныS ж‰рдемiне с_йенуi Kажет. ОKушыларды шыCармашылыK жaмысKа баулып, олардыS белсенділіктерін, KызыCушылыKтарын, шыCармашылыK Kабілеттерін арттыруда т_рлі ‰діс-т‰сілдерді KолдануCа болады:


 Баяндама
ТаKырыбы:
" Бастауыш
сыныптарда
Kaзыреттілік
тапсырмалар
Kолдану ‰дісі"