Сценарий проведения муниципального детского фольклорного праздника «Акатуй», посвящённого 125-летию со дня рождения К.В. Иванова
Муниципальное автономное общеобразовательное учреждение
средняя общеобразовательная школа с. Слакбаш
муниципального района Белебеевский район
Республики Башкортостан
Муниципальный детский фольклорный праздник
«Акатуй»,
посвящённый 125-летию со дня рождения К.В. Иванова
Автор разработки сценария:
учитель чувашского языка и литературы МАОУ СОШ с. Слакбаш
Трофимова Марина Михайловна
Слакбаш, 2015 г.
Кĕçтентин Иванов, мухтанатăп санпа
Ěмĕрсен асĕнче упранан тăванла.
Пурăн эсĕ, поэт, çăлтăр пек çуталса
Чăнлăхпа иксĕлми илеме çул уçса.
№ Время Содержание Ответственный
1. 11.00 – 11.10 Открытие праздника
«Сума суса кĕтетпĕр…»
Учитель чувашского языка и литературы МАОУ СОШ с. Слакбаш____________
2. 11.10 – 11.20 Регистрация участников праздника Учитель МАОУ СОШ ____________
3. 11.20-11.25 Приветственное слово
директора Директор МАОУ СОШ __________
4. 11.25-11.30 Приветственное слово заместителя начальника (по воспитательной работе и общим вопросам)
МКУ Управление образования муниципального района Белебеевский район
Заместитель начальника (по воспитательной работе и общим вопросам)
МКУ Управление образования муниципального района
_________________________________
5. 11.30 –
12.30 Инсценирование сказок К.В. Иванова или чувашских народных сказок Учителя чувашского языка и литературы ОУ
6. 12.30-12.45 Обед Отв. за гор. питание МАОУ СОШ________
7. 12.50-13.20 Подвижные игры на спортивной площадке
8. 13.20-13.30 Награждение участников муниципального детского фольклорного праздника «Акатуй», посвящённого 125-летию со дня рождения К.В. Иванова
Специалист ИМОМКУ Управление образования муниципального района _______________
Встреча гостей.
1 ертсе пыракан: Ырǎ кун пултǎр сире хаклǎ çыннǎмǎрсем,тантǎшсем, пĕлĕшсем, килнĕ хǎнасем.
2 ертсе пыракан: Дорогие гости, мы приветсвуем Вас на Родине К.Иванова и Я.Ухсая.
3 ертсе пыракан:
Ватта – пуç, çамрăка – тав,
Тайма пуçăм сире,
Хăта –тăхлачсем,
Хурăнташсем – тăвансем!
4 ертсе пыракан:
Çĕнĕрен йăла кăлармастпăр,
Ĕлĕкхи йăлана пăрахмастпăр
Пылак чĕлхене пыл çитмен, тет,
Тав сире, тайма пуçăм сире.
1 ертсе пыракан:
Кайăк кăвакарчăнăн сĕчĕ çук,
Юханшывăн тăни çук,
Ўт чĕлхенĕн шăмми çук,
Сиртен савнă çынсем çук.
2 ертсе пыракан:
Ытла каланине каçарăр,
Сахал каланине çитерĕр,
Çитменнине хăвăр саплаштарăр.
3 ертсе пыракан:
Чăвашсем, чĕнетĕп – кĕрĕр айтăр!
4 ертсе пыракан:
Тутанăр чăваш çăкăрне!
1 ертсе пыракан:
Хĕвел пек çаврăна пуçлатăр алтăр
Пăртта çĕкленĕ аслă чул пÿртре
Эй, пуçлăр юрă – çичĕ çаврăм
Янравлăх юхтăр çичĕ çăлтăртан!
Юрă «Сире кĕтеп хăнана»
Регистрация участников праздника.
Ведущий:
-Слово для приветствия предоставляется директору МАОУ СОШ _________________________________________________.
- Слово для приветствия предоставляется заместителю начальника муниципального казённого учреждения управление образования муниципального района __________район _____
Ведущий:
Разрешите представить состав жюри.
Начальник ИМО управления образования __________________
Специальст ИМО управления оразования __________________
Председатель правления местной общественной организации «Чувашская национально-культурная автономия муниципального района Белебеевский район Республики Башкортостан Яковлев В. М.
Редактор республиканской газеты «Урал сасси» ___________
Специалист ИМО управления образования _____________
Руководитель РМО учителей чувашского языка и литературы Вера Клавдиевна Алексеева.
Учитель чувашского языка и литературы МАОУ СОШ с. Слакбаш______________________________.
Основная часть. Инсценирование сказок, произведений К.Иванова или чувашских народных сказок.
1 ертсе пыракан: Ģу уйǎхĕн 15-мĕшĕнче, пирĕн ентешĕмĕр,чǎваш поэзийĕн классикĕ, вилĕмсĕр «Нарспи» поэма авторĕ - Константин Васильевич Иванов 125 - çул тултарать.
2 ертсе пыракан: В этом году, в мае исполняется 125 - лет Константину Иванову, чувашскому поэту, классику чувашской литературы.
Безгранична любовь народа к своему гениальному сыну, которую столь ярко выразил П. Хузангай:Пройдут года. Пройдут десятилетья.
Живую память время не сотрет:
Поэта слава ширится на свете,
Она достигнет мировых высот,
Пока чуваш зовет себя чувашем
И ласковое солнце светит нам,
Холодный пепел времени не страшен
Чудесной песни пламенным словам*.
1 ертсе пыракан:Ģак куна пĕтĕм чǎваш пысǎк уяв пек йышǎнать. Эпир те сирĕнпе К.В.Иванова чыслама пуçтарǎнтǎмǎр.
2 ертсе пыракан: Пурне те çак пысǎк уявпа саламлатпǎр. Ģирĕп сывлǎх, телей, тулǎх пурнǎç сунатпǎр.
«Кĕсле ту» юрă 7,8 -мĕш класс ушкăнĕ
1 ертсе пыракан:
Ģакǎ çутǎ тĕнчере
Вǎйли çук та этемрен.
Шывсем çинче, çĕр çинче
Хуçа пулса вǎл тǎрать.
2 е.п. Туллǎ, сǎртлǎ та вǎрманлǎ,
Ģǎлкуçссемлĕ Пушкǎртра
Куç хаваслǎ та чун анлǎ
Вǎй çĕклет пек кǎкǎрта.
1 е.п. Юхать çǎлкуç паян хитре,
Сасси ун кайрĕ ĕмĕре.
Тĕнче килет халь ун патне
Сыпса пǎхма тǎп-тǎр шывне.
2 е.п. Вǎй-хал парать вǎл сухаçа,
Тусем касан хастар чулçа.
Ăсчах ларать çǎлкуç умне,
Туптать кунта вǎл хǎй ǎсне.
1 е.п. Ģǎлкуç шанмасть, çǎлкуç типмест,
Таппийĕ унǎн иксĕлмест.
Хǎвачĕ ун чǎваш сǎвви,
Чǎваш поэзийĕн юрри.
Юрǎ «Айтăр юрлар-и?» _______
1 ертсе пыракан:
Силпи тёрёх.нче хал. те юхать: шанкăртатать =\лл. валак.пу=.нчен Нарспи =ёл.? Ч.рк.м.л ев.р =утё та тасавёл? К.=тенттин вил.мс.р Нарспий. кунта шыв ёсма=\рен.: Сетнер.пе т.л пулса хуйхине пусарнё?
Выступление МАОУ СОШ _________. Отрывок из поэмы К.Иванова «Нарспи» «У родника»
Сценарий «У родника»
(по поэме К. В. Иванова «Наспи»)
Автор:Шăнкăртатса шыв юхать
Çÿллĕ валак пуçĕнче,
Кĕмĕл пекех ялтăрать
Шывĕ хĕвел çутинче.
(в это время девушка, Нарспи в чувашском наряде, коромыслом, ведрами идет к роднику. Стук лошадиных копыт выходит запыхавшийся сетнер – спешил на встречу любимой девушкой)Кĕмĕл мерчен тухьяпа
Сарă хĕрĕ шыв ăсать,
Сарă каччă калаçса
Хăй лашине шăварать.
Çÿллĕ йăмра ăшĕнче
Кайăк юрлать юррине,
Лаши ĕçсе тăнăçем
Каччă калать сăмахне:
Сетнер: «Çаплах вара, Нарспиçĕм,
Çук-ши манăн ăрăскал?
Çаплах сана ют çĕре
Илсе кайĕ-шим усал?
Ах, телейĕм çук-тăр çав,
Аçу-аннÿ пит пуян!
Хăйсен пуянлăхĕпе
Пăрăнаççĕ çук çынран».
Нарспи перебивая Сетнера
(взвлонованно, так как выдают её замуж за нелюбимого человека, против ее воли)
«Ан ÿпкелешсем, Сетнер,
Мĕншĕн çынна ÿпкелес?
Ăçта тарса каяс-ха
Пуян атте-аннерен?
Атте-анне ухмах çав,
Мĕн каласа кăнтарас?
Мĕн тăвар-ха, кала-ха,
Мĕнле пирĕн май тупас?
Хĕвел ансан, каç пулсан,
Паян туя лартаççĕ,
Хушăлкари пуянпа
Манăн туя пуçлаççё.
Тăшман ытла хаяр тет,
Епле унтан хăтăлас?
Сетнер, Сетнер, кала-ха,
Ăçта каяс, мĕн тăвас?
Сана тем пек юратса,
Савса эпĕ пурăнтăм.
Анчах çапах çак куна
Çамрăк пуçăмпа куртăм».(плачет)
Сетнер(хочет успокоить Нарспи и делится со своим планом о побеге)
«Пĕртен-пĕрех пуçăм пур,
Вĕри юнлă чĕрем пур,
Ватă карчăк аннем пур,
Урхамах пек утăм пур,
Вĕсенчен те хаклăрах
Чунăм савни эсĕ пур,
Анчах сана та паянТуртса илен тăшман пур,
Вăл тăшмана пĕтерме
Икĕ вăйлă аллăм пур,
Анчах, ăна пĕтерсен,
Унран усал тĕнче пур.
Хăвăн кăмăлу пулсан
Лашам çине лартăттăм,
Аяккаллах ку ялтан
Вĕçĕттĕм те кайăттăм».
Нарспи (увидев, бабку спускающуюся, за водой испугавшись что их увидят вместе поторопила Сетнера даже не дав ему договорить )Сетнер, таврăн хăвăртрах!
Шыва анать пĕр арăм...
Чун савнипе калаçса
Уйрăлассăн туймарăм.
Сетнер(ускакав на коне успел крикнуть, под стук копыт):
«Сывă пул эппин, Нарспи,
Ан ман эппин мĕскĕне!»
Автор (жалея и Нарспи и Сетнера)
Лаши сикрĕ, ыткăнчĕ,
Вĕçсе кайрĕ килнелле.
Нарспи ăна хурланса
Пăхса юлчĕ хыçĕнчен,
Хускалмарĕ вырăнтан
Савни куçран кайиччен:
Нарспи(скрывая слезы)
«Сывă пулах, сывă пул!
Епле сана манăп-ши?
Санпа пĕрле пулмасан
Епле ютра пулăп-ши?»
Бабка (язвительно):
Мĕншĕн, Нарспи, хуйхăран?
Каччу ытла ватă-им?
Парнÿ ытла сахал-им?
(взяла Нарспи наполненные водой ведра с коромыслом, пошла домой полными в слезах глазами за сцену)
Автор:
Терĕ арăм çитрĕ те.
Нарспи шывне ăсрĕ те
Килне утрĕ хуйхăрса;
Килне çитрĕ, йĕрсе ячĕ
Сетнерĕшĕн хурланса.
1 ертсе пыракан: Тахçан-тахçан ….
Сцена çинче ватă мучи çăпата хуçса ларать.
Вăйăран аслашшĕ патне мăнукĕ чупса кĕрет:
Мăнукĕ (Ольга): Асатте, эсĕ нумай çул пурăннă. Çĕр çинче чылай чĕлхе пур теççĕ. Кала-ха, эсĕ хăш чĕлхене ытларах юрататăн?
Аслашшĕ(Виктор): Ачам, эпĕ пур чĕлхене те кăмăллатăп, анчах вара чи юратни - тăван чĕлхе, паллах.
Мăнукĕ: Чи илемли хăш чĕлхе - ши? Манăн питĕ пĕлес килет.
Аслашшĕ: Чи илемли те, мăнукăм –тăван чĕлхе.
Мăнукĕ: Чи пуянни вара?
Аслашшĕ: Чи пуянни те , маншăн- тăван чĕлхех шутланать.
Мăнукĕ: Мĕнпе пуян вара вăл?
Аслашшĕ: Кун çинчен пĕлес килсен айта вара пĕрле хуравне тупма тăрăшăпăр.
Выступление школы___________________________________________________
____________________________________________________________
И.Ю.Мĕнле телей тăван чĕлхем пурри!
Мĕн ĕмĕрлĕх анне пире пÿрни.
Чĕрем юрри, çут пурнăçăн юрри
Тĕнчемĕре ун пилĕпе курни
Ф.Ю.Чăваш чĕлхи-тăван чĕлхе
Эс-чи пахи, эс-чун уççи
Чăваш чĕлхи-тăван чĕлхе
Пин чĕлхерен чи çепĕççи
1 ертсе пыракан:
Кӗмӗл шӑнкӑрав сасси пек шӑнкӑртатса юхать Константин сӑвви. Сӑввӑн кашни сӑмахӗ илемлӗ, уҫӑ, вырӑнлӑ, чуна илӗртет. Халиччен илтмен ҫакӑн пек витӗмлӗ сӑмахсем, пӗрре чуна ҫӳҫентерсе, тепре чуна ҫутӑ шанчӑкпа хавхалантарса е йӑвашшӑн, лӑпкӑн янӑраса, пирӗн чӗресене хумхантарса тӑраҫҫӗ. Константин ывӑҫӗ-ывӑҫӗпе ҫӗнӗ туйӑмсем акса пырать.
Выступление школы___________________________________________________
____________________________________________________________
Т.С.Çак чĕлхепе эп калаçатăпКуллен çыратăп та вулатăп.
Çак чĕлхепе эп мухтанатăпКуллен кунах ăса туптатăпМ.Н.Тăван чĕлхе, тăван сăмах
Сана упратăп чĕремрех
Анне чĕлхи, атте чĕлхи
Мана вăй кÿрĕн яланах.
2 ертсе пыракан:
К. Иванов – халӑх поэчӗ, мӗншӗн тесен вӑл халӑхӑн ҫутӑ шухӑш - ӗмӗчӗсемпе пурӑннӑ, уншӑн таса кӑмӑлпа ӗҫленӗ, ҫавӑнпа унӑн пултарулӑхӗ чӑваш халӑхӗшӗн ҫеҫ мар, пӗтӗм тӑванла халӑхсемшӗн ҫывӑх пулса тӑчӗ. Унӑн ячӗ чӑваш литератури ӳсӗмӗнче чӑн-чӑннипех ҫутӑ Шурӑмпуҫ ҫӑлтӑрӗ пек ҫиҫсе тӑрать.
Выступление школы___________________________________________________
____________________________________________________________
А.Р. Тёван ч.лхе – таса =ёл ку=.
Тёван ч.лхе – телей шевли?
Тёван ч.лхе =.н алёк у=.
Куллен кунах пире валли?
ЕАТёван ч.лхе – атте ёс-пу=.:
Тёван ч.лхе – анне сасси?
Тёван ч.лхесĕр шалкём ху=.:
Тёван ч.лхе вёл – пуласси?
2 ертсе пыракан:
В. Иванов ячӗ – чӑваш историйӗнче вӑхӑт та, ӗмӗр те тӗксӗмлетеймен ят. Кӗҫтенттин ячӗ ӗмӗр-ӗмӗрех ҫуталса тӑрӗ, ӑна пурте таса чунпа аслӑ вӗрентекен вырӑнне хурса хаклӗҫ.
Выступление школы___________________________________________________
Награждение участников муниципального детского фольклорного праздника «Акатуй», посвящённого 125-летию со дня рождения К.В. Иванова
Возложение венка у могилы К.Иванова (10 мин)
Сăвă
Кĕçтентин Иванов, мухтанатăп санпа
Ěмĕрсен асĕнче упранан тăванла.
Пурăн эсĕ, поэт, çăлтăр пек çуталса
Чăнлăхпа иксĕлми илеме çул уçса.
Сăвă
Пушкăрт та, вырăс та, пăлхар та
Паян сана тĕнче пĕлет
Ěмĕрÿ пулайрĕ вăрăм мар та –
Яту сан, вилĕмсĕр, поэт.
Сăвă
Ун ячĕ пулчĕ Атăл пек хăватлă
Çĕклерĕ вăл чăваш поэзине.
Сетнерпеле Нарспи кервен çунатлăн
Халь вĕçсе тухрĕç çут тĕнче умне.
Сăвă
Иванова вулать ман çĕрĕм-шывăм
Пăлхар, француз сума сăвать ăна
Мĕншĕн тесен
Нарспи вилсен те
Сывван
Пирĕнпеле çÿрет – çке яланах.
Сăвă
Поэт юман пулса шавланё
Асаплё чуллё =.р =инче: -
Кашни =ул=и п.р юрё панё:
Юман юрланё п.р-п.ччен?
Мухтавлё йывё=а кам ман.;
Пу= тайр. халёх кёмёлтан?
Экскурсия в дом-музей К.Иванова
1 е.п.
Куçа хупсассǎн та куратǎп Ултǎ пиçмехлĕ чул çурта.
Хама телейлĕ эп туятǎп Ģак çĕр çинче çав çурт пуртан…
Поэзи çǎлтǎрĕ çĕкленнĕ
Слакпуçĕнчен хǎват илсе
Поэт пуласлǎха ĕненнĕ,
«Вǎранǎр! – тенĕ вǎл чĕнсе.
2 е.п.Сирĕн умăрта виçĕ пÿлĕмлĕ пысăк çурт. Ăна 1906-мĕш çулта тунă. Эпир сире К.Ивановăн музей-çуртне кĕме чĕнетпĕр. Тархасшăн.
Отъезд