Алгоритмдеу ж?не ба?дарламалау та?ырыбы: М?ліметтер ?орын ??ру

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Алматы қаласы Білім басқармасының
МКҚК «Алматы мемлекеттік политехникалық колледжі»
АШЫҚ САБАҚТЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ТАЛДАМАСЫ
Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері пәні
( атауы)
1304000 - «Есептеуіш техникасы мен бағдарламалық қамтамасыздандыру» мамандығы
(шифр, атауы)
1304043 - «Техник - бағдарламашы» біліктілігі
(шифр, атауы)

Құрастырған оқытушы
______________ Ұ.Құдабаева
(қолы)
Сабақ талдамасы
Пәні: Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері
Оқытушы: Құдабаева Ұлжалғас Бақтиярқызы
Тобы: П2А
Сабақтың өтілу күні: Сабақтың тақырыбы: Мәліметтер қорын құру.
Сабақтың мақсаты: 1.Білімділік
Access мәліметтер қоры ұғымы және оның түрлерімен таныстыру, мәліметтер қорын Delphi ортасында компоненттермен байланыстыра отырып, компьютермен жұмыс жасауға машықтау
2. Дамытушылық
Бағдарламалау тілінде жұмыс жасай білу дағдыларын, ойлау қабілеттерін, өз білімдерін сауатты түрде жеткізе білуді, пәнге деген қызығушылықты дамыту, пәнаралық байланысты дамыту.
3. Тәрбиелік Техника қауіпсіздік ережесін сақтай отырып, жүйелі жұмыс жасауға, жауапкершілікке, бағдарлама құруда ұқыптылыққа баулу, өзара көмектесуге, бір-бірін бағалауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың типі: Топтық сабақ
Оқыту технологиясы: Кембридж технологиясының элементтері, модульдік технология элементтері, кембридж тәсілінің элементі.
Оқыту әдіс-тәсілдері: Түсіндірмелі –иллюстрациялы, сұрақ-жауап, баяндау, кембридж тәсілі;
Сабақтың көрнекілігі:
Флипчарт, Windows 7 Vista операциялық жүйесі, Borland Delphi 7 бағдарламасы, Microsoft Access, «Алгоритмдеу және бағдарламалау негіздері» пәнінен оқу-әдістемелік кешен, жеке тапсырмалар(карточкалар).
Пәнаралық байланыс: Керекті техникалық құралдар:
Математика, ағылшын тілі, информатика
Дербес компьютер, интербелсенді тақта, проектор.

Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі: (2 мин)
Студенттермен амандасу. Дәрісхана тазалығы, сабаққа қажетті құралдардың өз орнында болуын қадағалау, электрондық журналда студенттерді түгендеу.
10541023114000Оқушыларға дебес компьютермен жұмыс жасау кезінде техникалық қауіпсіздік ережелерінің сақталуы жайлы нұсқау.
Топ студенттерін 2 топқа бөлу. Мақсатым сабаққа деген белсенділіктерін арттыра отырып бәсекемен тапсырма орындау.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: Сұрақ жауап, (15 мин)
Біз өз сабағымзда қолданып жүрген Delphi бағдарламасының ADO және DataContrоls компонеттер парақшасын таңдап аламыз.
Ал, балалар өздеріңізге керекті, компонеттер парақшасын таңдап алыңыздар. Біз таңдаған компонеттер парақшамызбен 2-топқа бөлінеміз.
1-топ: ADO (ADOTabel, ADOConnection,ADOQuery,ADODaaSet,ADOCommand,RDSConnection)
2-топ:DataContrоls (DB Edit, DBGrid, DBNavigator, DB Image, DB ListBox, DBComboBox)
Cұрақ жауап
3287395444500
Мәліметтер жиынтығынан жазбаларды іздеудің қандай әдістеі бар атап бер?
Жауабы: Locate және LookUp.
SQL тілі дегеніміз не?
Жауабы: SQL тілі (Sructured Query language – құрылымдық сұраныстар тілі)
деректер қорына күрделі сұраныстарды қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Ақпараттарды ұйымдастыру құрылымы бойынша МҚ-ның неше түрі бар? Жауабы: (Иерархиялық, реляциалық, желілік)
-31178519240500Кесте түрінде ұйымдастырылған деректер базасы дегеніміз не? Жауабы: (Реляциялық МҚ)
Мәліметтердің элементтерінің еркін түріндегі өзара байланысы дегеніміз? Жауабы: (Желілік МҚ )
Мультимедиялық ақпаратты сақтауға арналған арнайы тип. Жауабы: ( OLE объектісінің өрісі)
Мәліметтер қоры дегеніміз не? Жауабы: ( компьютердің сыртқы жадында сақталатын, белгілі бір ереже бойынша ұйымдастырылған, сақталып, өңделген өзара байланысқан мәліметтер жиынтығы.)
MS Access-те өрістер кестесіндегі «Логикалық» мәліметтер типі келесі мәліметтерді сақтау үшін қолданылады Жауабы: (Логикалық мәліметтерді (иә,жоқ);)
Access- те кілт дегеніміз не? Жауабы: (мәні басқа жазбаларда қайталанбайтын өріс)
MS Access-те өрістер кестесінде «Ақшалық (Денежный)» типі: Жауабы: ( ақшалық мәндерді сақтауға арналған)
Access-те сұраныс дегеніміз не? Жауабы: (Мәліметтер базасының негізгі объектісі, өрістер мен жазбалардан тұратын имформацияны сақтау қоймасы;)
Кесте құруды неден бастаған дұрыс? Жауабы: (өрістерін енгізуден)
2 - тапсырма. «Венгр сөз жұмбағы»
Берілген торкөздердегі әріптерден кім жылдам және көп операторлар атауларын табар екен.
Топқа
Жауап: Бұл жерде 12 оператор жасырылған
BEGIN, ELSE, END, FOR, IF, READ, REPEAT,THEN, WHILE, WRITE, CHAR, REAL.
E -113982411811000A D R O -114935014668400F
I -65405015748000F B N -48260016637000E H T
E L E E S -116840014732000L E
T 73025-42608500A 98424-89217500G R 1111259779000W 10795010795000E 10160012636500C
I E I 101600-47307500E H N H
R R N P I D A
W -539750-202057000T -54927516065600A E L -51117417018000E R
44964356858000
Топқа
Жауап: Бұл жерде 12 оператордан тұрады
PROGRAM, FOR, IF, CASE, WRITE, WHILE,
THEN, READ, BEGIN, END, FOR TO DO, UNTIL
P R -116840014922500O G R A M
F -65405016954400O R I -61594918859500F C -56832522352000A
88900-254000W W H -112014118796000I L E 88899-21145600S
R I -109156515747900T E 6095913843000H T 7916826557800E
7937516764000R E A D 9906114859000E N E
1270014033500B E G I 60325-96392900N 9652019875500D N


II. Жаңа сабақ.
І-бөлім. Теориялық бөлім. (45 мин)
Мәліметтер қорын құру
Оқушыларға жаңа тақырыпты презентация арқылы баяндап, өзара талдайды.
Мәліметтер қоры, олардың түрлері тақырыбы бойынша оқушылар тақырыпты ашады.
Мәліметтер қоры және олардың түрлерін талқылап, мәліметтер қорын ұйымдастыру түрлерін анықтайды.
Мәліметтер қоры- қандай да бір ақпарат тасымалдауышта, мысалы, қағазда, кинотаспада, магниттік дискіде сақталған арнайы ұйымдастырылған мәліметтердің жиынтығы.
Мәліметтер қорын басқару жүйесі – дегеніміз үлкен көлемді мәліметтерді сақтау, өңдеу және іздеу үшін арналған арнайы программалар
Сақталатын ақпараттың сипатына қарай
Факто-графиялық , Құжаттық
Ақпаратты сақтау әдісі бойынша
Орталықтандырылған, Бөліктелінген
Ақпаратты ұйымдастыру құрылымы бойынша
Реляциялық, Иерархиялық, Желілік
Кестелік ақпаратпен біз күнделікті өмірде жиі кездесеміз. Мысалы, топ журналы, күнделік, үлгірім табелі және т.б.
Екі өлшемді кестелерден тұратын мәліметтер жиыны реляциялық мәліметтер қоры болып саналады.
Реляциялық немесе кестелік ДҚ өзінің бөліктерінің өзара байланысынан құрастырылған.
Мысалы, “Топтағы оқушылардың тізімі” мәліметтер базасы мына кесте түрінде ұсынылады.
-1504958763000Оқытушыларға қызықты сұрақтар
993965525514309939655-372110ІІ бөлім. Практикалық бөлім.
Берілген тапсырманы компьютерге жеке отырып жұмыс жасайды
1 топ. «Мұғалім» мәліметтер қоры мынандай өрістерден тұрады:
 Аты-жөні, туған күні, жынысы, білімі, пәні,
Әр өрістің типін анықтай отырып 5 жазбадан тұратын мәліметтер қорын құр.
2 топ. «Оқушы» МҚ кестесінің құрылымын жаса.
Мынадай өрістерден тұрады: фамилиясы, аты, мектебі, сыныбы, туған күні. «Туған күні» өрісінен кейін «бойы» өрісін енгіз.
Сергіту сәті. «Оқушы биі» (01:00)
Біраз еңбектеніп шаршаған боларсыздар. Кішкене аялдап жаттығу жасап алайық. Қане бізбен бірге қайталаңыздар.
26663655080000-144780125095
IV. Жаңа сабақты бекіту (5 мин)
2 топқа тапсырма беріледі:
1-топ «Мәліметтер қоры және олардың түрлері.
2-топ « Кестелік мәліметтер қорының негізгі
элементтері»
Оқушылар өзара топпен талқылайды, ойларын топпен бөліседі
V. Сабақты қорыту. (8 мин)
Тест тапсырмалары 1-15 сұрақ

№ 1 Қандай қасиеттер МҚ-да сүзгілеуді ұйымдастырады?
A FilterOptions, Filtered, Filter;
B FilterOptions, FilterBoolean, Filter;
C FilterParams, Filtered, Filter;
D OptionsFilter, Filtered, Filter;
E FilterNames, Filtered, Filter.
№ 2 Мәліметтер қорында жазуды іздеу үшін қандай әдіс қолданылады?
A Locate, Loocup
B SetRange, ApplyRange
C Locate, SetRange
D Locate, ApplyRange
E Loocup, SetRange
№ 3 Secondary Indexes қасиеті нені іске асырады?
A Екінші ретті индекстер
B Өріске енгізілген мәліметтің дұрыстығын тексереді
C Сілтеме бүтіндігі
D Кесте тілі
E Басқа кестелердегі өріс мәнін таңдау
№ 4 Индекс – бұл …
A Қажетті ақпараттарға жылдам қатынау үшін қолданылатын бірнеше өрістер комбинациясы
B Қажетті ақпараттарға жылдам қатынау үшін қолданылатын өріс
C Ақпараттарды қорғау үшін қолданылатын бірнеше өрістер комбинациясы
D Өрістерді шифрлеу
E Жылдам іздеуге арналған жазба белгісі
№ 5 Table компонентінің қандай қасиеті арқылы байланысқан өрістер терезесі ашылады?
A MasterFields
B Active
C TableName
D MasterSource
E DatabaseName
№ 6 Есеп беру жобасы қандай ортада құрылады?
A Rave Reports
B BDE Administrator
C Image Editor
D XML Mapper
E Database Desktop
№ 7 Құрылған есеп беру файлын ашу үшін RvProject компонентінің қандай қасиетінде файл атын беру қажет?
A Projectfile
B Engine
C LoadDesigner
D SystemSetups
E StoreRAV
№ 8 SQL тілі дегеніміз –
A Жеңіл
B Сұраудық құрылымдалған тілі
C Есеп құруға арналған тіл
D Бағдарламаны тестілеуге арналған тіл
E Бағдарламаны жөндеуге арналған тіл
№ 1 Интерфейсті әзірлеуге арналған тіл
№ 9 SQL тілінің қандай сөйлемі кестедегі жазуға өзгертулер енгізуге мүмкіндік береді?
A Delete
B Select
C Append
D Update
E Insert
№ 10 INTERBASE- те жолдарды сақтау үшін қандай тип қарастырылады?
A Character
B String
C Integer
D Numeric
E Boolean
№ 11 INTERBASE МҚБЖ-i төмендегі типтердің қайсысына жатады?
A Аралас
B Иерархиялық
C Желілік
D Реляциялық
E Объектілік
№ 12 Мәліметтер қорынан жазуларды өшіру үшін қандай команда қолданылады?
A Delete
B Refresh
C Edit
D Cancel
E Insert
№ 13 МҚБЖ-де DELETE командасымен не істеуге болады?
A Жазуды өшіруге ерекшелеу
B өшірілетін жазуды бос мәнмен алмастыру
C жазуды физикалық түрде өшіру
D өшірілетін жазуды жеке файлға орналастыру
E өшірілген жазуды алмастыру буферіне көшіріп апару
№ 14 Мәлімет қорына ақпаратты орналастыратын немесе шығарып алатын бағдарламалар кешені
A МҚБЖ
B ЖБӨ
C SQL
D Бағдарламалық қамсыздандыру
E ММТ
№ 15 INTERBASE-те сілтемелік тұтастықтың шектелуін не арқылы жасайды?
A Сыртқы кілт
B Бірінші реттік кілт
C Уникалдық кілт
D Ішкі кілт
E Қарапайым кілт
Дұрыс жауаптары:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
А А А А А А А А А А А А А А А
VII. Бағалау (3 мин) (сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды бағалау) алтын асық бойынша бағалау және электронды журналға қою.
VIІІ. Үйге тапсырма. (1 мин)«Темір жол» мәліметтер қорын құру.