Выступление на заседании методобъединения «Пути повышения эффективности урока».

МБОУ “Верхнесиметская средняя общеобразовательная школа “



ПУТИ ПОВЫШЕНИЯ
ЭФФЕКТИВНОСТИ УРОКА
(Выступление на заседании методобъединения учителей математики)








Учитель математики Нуриева А.М.
2014год.
Белем бир_неS максаты k‰м эчт‰леге _зг‰р‰, укытуныS яSа средстволары k‰м технологиял‰ре барлыкка кил‰. Л‰кин нинди ген‰ реформалар _тк‰релм‰сен, белем бир_неS м‰Sгелек k‰м т™п формасы булып д‰рес кала бир‰. Гасырлар бел‰н сыналган д‰рес формасы традицион м‰кт‰пт‰ д‰ k‰м х‰зерге заман м‰кт‰бенд‰ д‰ _з урынын бирерг‰ ашыкмый.
Нинди ген‰ яSалыклар кертелм‰сен, бары тик д‰рест‰ ген‰, элеккегеч‰, укыту процессыныS т™п геройлары - укытучы бел‰н укучы к_зг‰-к_з очраша, якыннан аралаша ала. Компьютерлаштыру k‰м дистанцион укыту турында к_пме ген‰ ‰йтелс‰ д‰, укытучы белем диSгезенд‰ й™з_чел‰рнеS капитаны булудан туктамый.
Укытучыны укучы бел‰н к_пме ген‰ тигезл‰рг‰ тырышмасыннар, ул барыбер д‰рест‰ т™п хуGа булып кала бир‰. ШуSа к_р‰ k‰р д‰ресне к™телг‰н уSай н‰тиG‰не бирерлек итеп оештыру укытучыны яSалыклардан артта калмыйча, заман бел‰н берг‰ атларга, эзл‰нерг‰, т™рлед‰н-т™рле алымнар, яSа технологиял‰р кулланып эшл‰рг‰ м‰Gб_р ит‰.
 Барлык укытучыларны борчыган проблемаларныS берсе - д‰реснеS эффектлылыгын арттыру. Д‰ресл‰рне “Gанландыру”ныS т™рле юлларын эзл‰г‰н укытучылар, укучыларны белем алуга G‰леп ит‰р ™чен булган барлык м™мкинлекл‰рд‰н д‰ файдаланырга тырышалар. j‰м ‰лб‰тт‰ ярд‰мг‰ иS беренче чиратта компьютер кил‰.
М‰гариф учреждениел‰рен компьютерлаштырум‰гариф _сешенд‰ге ™стенлекле юн‰лешл‰рнен берсе. Шунлыктан м‰кт‰пл‰р интерактив такталар, мультимедиа проектлары бел‰н Gиkазлана башлады.
Д‰рест‰ кулланылган тел‰с‰ нинди визуаль м‰гълуматныS уSай н‰тиG‰се бар. j‰рбер укыту чарасы д‰рес материалын _зл‰штер_г‰ эт‰ргеч бир‰. Шулай да мондый чаралар кулланып _тк‰релг‰н д‰ресл‰р гад‰ти, укучы ™чен д‰, укытучы ™чен кулай булырга, тышкы биз‰кл‰ре бел‰н укучы дикъкатен читк‰ юн‰лдерм‰ск‰ тиеш. Кайбер д‰ресл‰рд‰ бернич‰ таблица яки галимн‰рнеS портретын к_рс‰т_ да жит‰. Алар укытучы ниятен‰ Gавап биреп бетерми ик‰н, ул чакта электрон презентация ‰леге м‰сь‰л‰не х‰л ит_неS кулай юлы. Аны куллану урынлы, ч™нки ул балаларныS игътибарын читк‰ юн‰лдерми.
Электрон презентация бары даими кулланылган очракта гына унай н‰тиG‰ бир‰ч‰к, шул ук вакытта аны h‰р д‰рест‰ куллану бел‰н д‰ артык мавыкмаска кир‰к.
Электрон презентация укытучы тарафыннан д‰рест‰ кулланыла торган k‰м аныS аSлатмалар бир_ен h‰м ™ст‰м‰л‰р керт_ен т‰лап итк‰н ярд‰мче чара. Презентация слайдларын д‰рес материалын аSлатканда, _зл‰штерг‰н белемнерне ныгытканда яки д‰рест‰ проблемалы ситуация булдырган чакта кулланырга м™мкин. Д‰ресл‰рд‰ компьютер презентациялеренн‰н файдалану математика ф‰нен тагын да эчт‰леклер‰к, т‰эсирлер‰к, н‰тиG‰лер‰к, к_рс‰тм‰лер‰к укыту мемкинлеге бир‰. Ул лекция катнашында д‰рес структурасына бик т‰ урынлы кереп урнаша.
Презентация ™чен материал ф‰ннилек, аSлаешлылык, к_рс‰тм‰лелек принципларына Gавап бирерлек итеп сайланырга тиеш. Презентацияне д‰реснеS барлык этапларында кулланырга м™мкин.
Белемн‰рне актуальл‰штер_ укучылар бел‰н к_п вакытта телд‰н ис‰пл‰_ р‰вешенд‰ уза. Бу очракта д‰ресне слайдлар бел‰н тулыландыру отышлырак. Болар сызымнар, р‰семн‰р h.б. ^телг‰н материалны тизр‰к иск‰ т™шер_ ™чен узган д‰рес презентациялерен д‰ файдаланырга була. Кайбер слайдларда Gавап табу ™чен ™ст‰м‰ сораулар да язылган булырга м™мкин.
Яна материалны аSлаткан чакта презентация бирелешенеS м™мкинлекл‰ре бик зур. Слайдларны к_рс‰т_ т‰ртибе h‰м т™з_ логикасы ™йр‰нел‰ торган материалныS эчт‰леген‰, аерым сыйныф укучыларыныS аны _зл‰штер_ _зенч‰лекл‰рен‰, укытучы ш‰хесен‰ б‰йле. Слайдларны текст бел‰н чуарламаска кир‰к. Анда, башлыча формулалар,билгел‰м‰л‰р, терминнар, схемалар языла. Д‰реснеS барлык этапларында слайдлар к_рс‰телс‰ д‰ д‰рест‰ берт™рлелек килеп чыга, баланыS д‰реск‰ кызыксынуы кими.
Укучыларда простраствоны к_заллау с‰л‰тен _стер_геометриянеS т™п максаты. €мма еш кына укучыларныS простравствоны к_заллау с‰л‰те тиешле д‰р‰G‰д‰ булмый. Традицион укыту методлары бел‰н компьютер технологиял‰рен берг‰ кулланып, укучыларда пространствоны к_заллауны формалаштыру k‰м _стер_ юн‰лешенд‰ системалы ш™гыльл‰н_ уSай н‰иG‰ китер‰.
Геометрияне яхшы _зл‰штер_ ™чен пространствода геометрик образны к_з алдына китер‰ бел_ – иS ‰k‰миятле шартларныS берсе. М‰кт‰пт‰ фигураларны к_з алдына китереп м‰сь‰л‰л‰р чиш_г‰ аз вакыт бирел‰. ШуSа к_р‰ планиметрияд‰н стереометрияг‰ к_чк‰нд‰ ™ч_лч‰мле объектлар бел‰н к_нег_л‰р эшл‰г‰нд‰ укучылар кыенлыклар кичер‰л‰р. Т™шенч‰л‰р формалаштыруныS беренче этабында геометрик Gисемн‰рнеS модельл‰ре кулланыла. Бу очракта схематик р‰вешт‰ сур‰тл‰нг‰н фигураларныS пространстводагы образларын к_з алдына китерг‰нд‰ проблемалы ситуациял‰р туа. Бу вакытта компьютер ярд‰мг‰ кил‰. ФигураныS барлыкка кил_ этапларын экранда сур‰тл‰рг‰ м™мкин. Х‰зерге вакытта геометрик фигураларны т™з_ k‰м аларныS _злекл‰рен к_з алдына китер_ ™чен т™рле программалар ‰зерл‰н‰. Теге яки бу программа пакетын сайлап алып куллана белерг‰ кир‰к.
УкучыларныS электрон презентация т™з_е – ™й эшенеS бер т™ре. Мондый биремн‰рне _т‰г‰нд‰ укучылар компьютер бел‰н эш ит‰рг‰, _з фикерл‰рен т™г‰л k‰м кыска итеп ‰йтерг‰ ™йр‰н‰. Андый презентациял‰рне укытучы д‰рес аSлатканда да куллана ала. Укучылар яSа презентациял‰р бел‰н т‰н‰фес вакытында да тел‰п танышалар. Алар, _зл‰ре башкарган эшнеS кир‰к булачагын тоеп, ™й эше биремн‰рен _т‰_г‰ Gитдир‰к карыйлар. Х‰тта моSарчы доклад яки чыгыш ‰зерл‰рг‰ атлыгып тормаган укучылар да _зл‰ренеS интеллектуаль k‰м компьютерлык осталыклары бел‰н иGади эшк‰ тартылалар. Технологик яSарыштагы k‰р яSалыкка балалар кызыксынып карыйлар. j‰м ‰лб‰тт‰ , аларныS кызыксынучанлыгын k‰м танып бел_ активлыгын _з ш‰хесл‰ренеS максатчан _сешен‰ юн‰лдер_ м™kим. Шушы вакытта укучылар укытучылары Gит‰кчелегенд‰ _з интеллектларын k‰рьяклап _стер_, белем алу k‰м тормыш м‰сь‰л‰л‰рен х‰л ит_ ™чен м‰гълумат туплау ысулларына ия булу максатында компьютер технологиял‰рен кулланырга ™йр‰н‰. Компьютер – белем алу ™лк‰сенд‰ге максатларга иреш_, укыту процессын баету, бала ш‰хесе k‰м укытучыныS k™н‰ри осталыгы _сешен‰ йогынты ясау чарасы ул.
Д‰рест‰ компьютердан файдалану максатчан k‰м методик яктан уйланылган булырга тиеш. УкытуныS башка н‰тиG‰лер‰к чараларын эшк‰ Gиг_ м™мкин булганда компьютер куллану kич т‰ м‰Gб_ри т_гел. Башка укыту ысуллары бел‰н чагыштырганда югарырак н‰тиG‰л‰рг‰ иреш_ м™мкинлеге бирг‰н очракта гына м‰гълумати технологиял‰рг‰ м™р‰G‰гать ит_ м™kим. Математика ф‰не укытканда графиклар бел‰н эш итк‰нд‰, яSа материал _тк‰нд‰, тестлар _тк‰рг‰нд‰ компьютердан куллану отышлы дип саныйм. Авырып, д‰реск‰ кил‰ алмаган укучыларга интернет- д‰ресл‰р, ГИА яки ЕГЭга _злект‰н ‰зерл‰нг‰нд‰ онлайн-тестлар кулланырга киS‰ш ит‰м. Гомум‰н алганда компьютерныS м™мкинлекл‰ре киS. Аларны ™йр‰неп, д™рес итеп куллана белерг‰ кир‰к.
Белем k‰м т‰рбия бир_неS т™п формасы булган традицион д‰ресне беркем д‰ кире какмады.( “Интернет не заменяет и не отменяет традиционные формы обучения» Д.А Медведев.13.08.2012.). С_з уку эшч‰нлегенеS теге яки бу т™ренд‰ барлык укучыларны да активлаштыра, белем алуга ихтыяGны арттыра, балаларныS кызыксынучанлыгын k‰м фикерли бел_л‰рен т‰рбияли, k‰м шуныS бел‰н берр‰т‰н тиешле материалны аSлап _зл‰штер‰ k‰м тиз х‰теренд‰ калдырырга ярд‰м ит‰ торган стандарт булмаган, оригиналь алымнар турында барды.












13PAGE 15


13PAGE 14515




15